همه چیز از دو توییت رئیس‌جمهور آمریکا آغاز شد. او در توییت اول گفت که تست کرونای یکی از مشاوران وی مثبت شده است. دقایقی بعد نیز ترامپ توییت دوم را نوشت و گفت که وی و همسرش نیز به بیماری کووید-۱۹ مبتلا شده‌اند و به توصیه پزشکان دو هفته در قرنطینه خواهند بود. اما این مشاور کسی جز هوپ هیکس، دستیار ارشد انتخاباتی او نبود و ترامپ و همسرش هر دو در این روزها با او بیشترین ارتباط را داشتند. تصاویری که در روزهای اخیر از خانم هوپ منتشر شده است او را در کنار نزدیک به ۲۰ مقام‌ آمریکایی و نزدیکان ترامپ نشان می‌دهد و گفته می‌شود او بدون ماسک سفر می‌کرد.

در پی این خبر، سفر انتخاباتی ترامپ به فلوریدا هم لغو شد. به گفته ناظران، مثبت شدن تست کرونای ترامپ چالش جدی را برای کارزار انتخاباتی ترامپ به‌وجود می‌آورد. حتی اگر ترامپ همچنان بدون علامت باقی بماند او باز هم بیشتر دوران کارزار انتخاباتی خود را از دست خواهد داد. مشاوران ترامپ به وی توصیه کرده‌اند که باید یک سخنرانی عمومی برای مردم داشته باشد یا اینکه راهی پیدا کند تا به مردم اطمینان خاطر دهد. انتشار این خبر کافی بود تا سطح ریسک‌ در بازارها به مقدار قابل‌ توجهی افزایش پیدا کند؛ موضوعی که معمولا در بازارهای جهانی به سود دارایی‌های کم‌ریسک مانند طلا و به ضرر بازارهای پرریسک مانند بازارهای سهام تمام می‌شود. در حالی که یورش طلا به مرز ۱۹۰۰ دلاری در روزهای گذشته بارها ناکام مانده بود، اما خبر ابتلای ترامپ به کرونا سبب شد تا این پناه‌گاه امن دارایی به راحتی از این مرز روانی مهم عبور کند. دیگر پناه‌گاه‌های امن دارایی مانند دلار آمریکا و ین ژاپن نیز در راستای افزایش سطح نااطمینانی‌های سیاسی روز گذشته افزایش ارزش را تجربه کردند. این در حالی بود که بازارهای پرریسک در جهتی مخالف حرکت کردند. به عنوان مثال شاخص‌های آتی سهام آمریکا واکنش نسبتا شدیدی به خبر بیماری ترامپ نشان دادند و همگی بیش از یک درصد سقوط کردند. این در حالی است که تحلیلگران هنوز هم احتمال افزایش سطح ریسک در بازارها را می‌دهند. در بازار نفت نیز، بهای نفت خام پس از انتشار خبر ابتلای ترامپ به کرونا، با سرعت بیشتری در مسیر نزولی حرکت کرد و افت بیش از ۳ درصدی را ثبت کرد. هم اکنون بازارها اخبار بیماری رئیس‌جمهور آمریکا را مرتب رصد می‌کنند و احتمالا در آینده نزدیک دو نوع آرایش خواهند داشت:‌ از سویی وخیم شدن حال ترامپ می‌تواند وضعیت بازارها را آشفته‌تر کند و مثبت شدن تست دیگر مقامات کاخ سفید نیز می‌تواند در آستانه برگزاری انتخابات نوامبر، سبب نوسانات زیاد در بازارها شود. از سوی دیگر، اگر ترامپ بدون علائم جدی بتواند از این بیماری عبور کند، احتمال دارد سودها و ضررهای بازارها در روز جمعه با روندی معکوس جبران شود. در آخر وقت روز گذشته، خبرهایی مبنی بر خفیف بودن بیماری ترامپ منتشر شد که این خبر تا حدودی وضعیت تعادلی را به بازارها بازگرداند.(صفحات ۴،‌ ۱۲و۱۶)

بدترین اتفاقی که می‌توانست برای کمپین جمهوری‌خواهان رخ دهد

سورپرایز اکتبر: ترامپ کرونا گرفت

دنیای‌اقتصاد: دو توییت ترامپ آمریکا را به هم ریخت. هرچند توییت‌های ترامپ همواره شوک به آمریکا وارد می‌کند، اما این‌بار جنس داستان فرق داشت. او ابتدا توییت کرد که تست کرونای یکی از مشاوران وی مثبت شده است و او و ملانیا نیز تست داده و منتظر جواب آن هستند. دقایقی بعد نیز ترامپ توییت دوم را نوشت و گفت که هر دوی آنها مبتلا به بیماری کووید-19 شده‌اند و به توصیه پزشکان دو هفته در قرنطینه خواهند بود. این دو خبر اما مانند بمب در آمریکا و دنیا عمل کرد و جهان را به شوک فرو برد. به نوشته روزنامه نیویورک‌تایمز، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا در گفت‌وگو با فاکس نیوز قبل از اعلام نتیجه آزمایش کرونای خود گفت: «تست کرونای هوپ هیکس، دستیار ارشد من مثبت شد. او سخت کار می‌کند. او ماسک به‌صورت دارد اما تستش مثبت شده است. من و همسرم نیز تست دادیم و منتظر جواب آزمایش هستیم.» ترامپ بعدا توییت کرد که وی و همسرش تا زمانی که نتایج آزمایش کرونا بیاید در قرنطینه می‌مانند. ترامپ در این توییت نوشت: هوپ هیکس که سخت و بدون استراحت کار می‌کند، تست کرونا داد و تست، مثبت بود. این وحشتناک است! من و بانوی اول نیز منتظر جواب تست هستیم و تا زمان اعلام نتیجه تست، در قرنطینه می‌مانیم. تصاویری که در روزهای اخیر از خانم هوپ هیکس منتشر شده، او را در کنار نزدیک ۲۰ نفر از مقام‌های آمریکایی و نزدیکان ترامپ نشان می‌دهد و دیده شده که او بدون ماسک سفر کرده است. قبل از اعلام این خبر کاخ سفید در بیانیه‌ای اعلام کرده بود، رئیس‌جمهوری برای خودش و تمامی کسانی که از وی و مردم آمریکا به‌صورت جدی حمایت می‌کنند،تدابیر امنیتی و بهداشتی در نظر گرفته است. سخنگوی کاخ سفید نیز در بیانیه‌ای تاکید کرده بود، کاخ سفید تلاش می‌کند تا هم در داخل عمارت و هم هنگام سفر رئیس‌جمهور اوضاع را تحت کنترل داشته باشد و کمترین احتمال ابتلا را در نظر بگیرد. با این حال ترامپ روز جمعه اعلام کرد نتیجه تست کرونای خودش و همسرش مثبت بوده است و آنها وارد قرنطینه شده‌اند. پزشک کاخ سفید اعلام کرده حال ترامپ و همسرش خوب است و بنابر اعلام کاخ سفید، ترامپ در محل کارش قرنطینه می‌شود و به فعالیت‌هایش ادامه خواهد داد. گفته می‌شود احتمالا کووید-19 ترامپ از نوع بدون علامت باشد. در همین حال برخی از منابع خبری در آمریکا این احتمال را مطرح کرده‌اند که مایک‌پنس، معاون دونالد ترامپ، نیز باید به قرنطینه برود؛ چراکه او در دو روز گذشته همراه دونالد ترامپ بوده و احتمال مثبت شدن تست او نیز هست.

همچنین در پی این خبر ارزش سهام در بورس آمریکا به شدت کاهش یافته و سفر انتخاباتی ترامپ به فلوریدا هم لغو شده است. این اتفاق در حالی رخ می‌دهد که ترامپ در مناظره اول خود گفته بود که او همچنان برنامه‌های انتخاباتی خود را به شکل حضوری برگزار خواهد کرد و به بایدن نیز طعنه زد که به‌دلیل عدم حمایت مردم کارزارهای خود را حضوری برگزار نمی‌کند. ترامپ برای ماه‌ها بود که از اهمیت این بیماری کاسته بود و حتی در روزهای اول آن را با سرماخوردگی و آنفلوآنزا یکی دانسته بود. او پنج‌شنبه شب نیز گفته بود که پایان بیماری پاندمی در چشم‌انداز این کشور دیده شده است.

این خبر بد برای جمهوری‌خواهان در شرایطی اعلام شد که سی و یک روز دیگر به انتخابات باقی مانده است و نیمی از این ایام را ترامپ باید در قرنطینه به سر کند. افزون بر این هنوز تکلیف دو مناظره بعدی نیز مشخص نشده است. به گفته ناظران مثبت شدن تست کرونای ترامپ یک چالش جدی را برای کارزار انتخاباتی ترامپ به‌وجود آورده است. حتی اگر ترامپ همچنان بدون علامت باقی بماند او باز هم بیشتر دوران کارزار انتخاباتی خود را از دست خواهد داد. اما اگر او مریض شود، این سوال پیش می‌آید که آیا او اصلا باید برای رقابت‌ها باقی بماند یا نه؟

کاخ سفید هنوز نگفته است تا چه مدت دوران قرنطینه وی باید طی شود اما اصولا دوران قرنطینه دو هفته است و در صورت منفی شدن تست از قرنطینه خارج می‌شوند. همچنین مناظره دوم که قرار است 15 اکتبر برگزار شود، روی هوا است. مشاوران ترامپ به وی توصیه کرده‌اند که باید یک سخنرانی عمومی برای مردم داشته باشد یا اینکه راهی پیدا کند تا به مردم اطمینان خاطر بدهد. با این حال دکتر شان کانلی، پزشک مخصوص کاخ سفید در اظهاراتی بیان کرد: «حال رئیس‌جمهور و بانوی اول خوب است و باید فعلا آنها در منزل خود بمانند.» او افزود: «در عین حال که رئیس‌جمهوری استراحت می‌کند از کارهای روزمره خود نیز غافل نخواهد شد و من هرگونه تغییر و تحولی را به‌روز رسانی خواهم کرد.»برخی از دستیارانش بدون آنکه بگویند او دارای علائم این بیماری بوده است یا نه، اما افرادی هستند که متوجه شده بودند که صدای ترامپ خش‌دار و مریض‌احوال شده است.

ناظران می‌گویند حتی اگر ترامپ دوران بیماری را همچنان بدون علامت طی کند باز هم این یک خسران بزرگ به کارزار انتخاباتی وی به‌حساب می‌آید؛ چراکه وی همواره این بیماری را دست کم گرفته بود. در واقع این بیماری در آمریکا روزانه جان هزار نفر را می‌گیرد و این کشور را در صدر کشورهایی قرار داده است که تلفات بالایی را تجربه می‌کنند. این در حالی است که او بارها گفته که این بیماری در حال نابودی است و همه چیز تحت کنترل قرار دارد. او بارها سخنان دانشمندان را درباره این بیماری دست کم گرفت و گفت آنها درباره این بیماری اشتباه می‌کنند.

خبری که دنیا را لرزاند

مارک لندلر و مایک ایوز، روز دوم اکتبر در نیویورک‌تایمز نوشتند: دونالد ترامپ اولین رهبر دنیا نیست که به این بیماری مبتلا می‌شود. بوریس جانسون، نخست‌وزیر بریتانیا و ژائر بولسونارو، رئیس‌جمهوری برزیل نیز پیشتر به این بیماری دچار شده بودند. از این دو نفر حال جانسون بسیار بد شد و حتی احتمال مرگ او نیز وجود داشت اما بولسونارو بیماری را راحت‌تر طی کرد. این بیماری برای ترامپ 74 ساله خطر بیشتری دارد و خبر در مورد اینکه رئیس‌جمهور آمریکا به یک بیماری بالقوه کشنده مبتلا شده است می‌تواند، بیش از هر رهبر دیگری، پیامد جهانی داشته باشد. از جمله اینکه این خبر موجب سقوط سهام در آسیا شد و شاخص سهام در آمریکا 4/ 1 درصد افت کرد و قیمت نفت نیز حدود ۳ درصد کاهش یافت.

در روزهای اخیر با توجه به تداوم پاندمی کرونا که بازار تقاضا را به شدت تحت تاثیر قرار داده و همچنین افزایش تولید نفت خام، قیمت نفت پیش از این رخداد هم روند کاهشی را تجربه می‌کرد. در همین حال قیمت دلار آمریکا در برابر برخی ارزها مثل دلار استرالیا یک درصد افزایش یافت.

قیمت یورو و ین ژاپن نیز نسبت به دلار نیم‌درصد کاهش یافت. در منطقه آسیا و اقیانوسیه، بازارهای مهم سهام مانند شانگهای و هنگ‌کنگ تعطیل بودند و بازار سهام استرالیا 3/ 1 درصد سقوط کرد. با این حال برخی ناظران این نوسانات در بازارها را «شوک اولیه» و زودگذر توصیف کرده‌اند. اما ابتلای رئیس‌جمهور آمریکا به ویروس کرونا، آن هم تنها ۳۰ روز مانده به انتخابات این کشور، فقط در بازارهای جهانی سروصدا به پا نکرد. ولادیمیر پوتین، همتای روس دونالد ترامپ، صبح جمعه در تلگرامی خطاب به او آرزوی شفای عاجل برای رئیس‌جمهور آمریکا و همسرش کرده است. بوریس جانسون به ترامپ پیامی داده و آرزو کرده است که زودتر بهبود پیدا کند. از سوی دیگر تدروس آدانوم، رئیس سازمان جهانی بهداشت، نیز در واکنش به خبر ابتلای ترامپ و همسرش برای آنها آرزوی بهبودی سریع کرد.

دونالد ترامپ در ماه‌های اخیر با متهم کردن سازمان جهانی بهداشت به پیروی از سیاست‌های چین، انتقادات زیادی علیه آدانوم و این سازمان مطرح کرده بود. با این حال برخی از رهبران نزدیک به ترامپ نیز برای وی بهبودی سریع آرزو کرده‌اند. نارندا مودی، نخست‌وزیر هند در توییتی آرزوی بهبودی سریع وی و بانوی آول آمریکا را داشته است. اما دفتر کاهش خطرات بلایای طبیعی سازمان ملل نیز در حساب ماربری رسمی خود در توییتر نوشت: این یک یادآوری تلخ است که این بیماری فقر و غنی، ضعیف و قوی نمی‌شناسد و هیچ‌کس در برابر آن مصون نیست.» با این حال هر کدام از رهبران جهان صبح جمعه از خواب برخاستند و خبر مبتلا شدن ترامپ به ویروس کرونا را شنیدند احساس نگرانی نسبت به ناتوانی بالقوه آمریکا در نبود فرمانده کل قوای آمریکا کردند. هر چند که آمریکا از سلسله مراتب مناسبی برای اداره کشور بهره‌مند است، اما نفوذ ویروس به کاخ سفید و ملاقات هیکس با تعداد زیادی از افراد شاغل در آنجا، یک نگرانی بزرگ برای آمریکا به حساب می‌آید.

 جانشین بالقوه ترامپ در انتخابات چه کسی است؟

پرسش مهم اگر حال ترامپ بر اثر ابتلا به کرونا وخیم شود و قادر به ادامه مبارزات انتخاباتی نباشد یا بر اثر این بیماری فوت کند، نامزد جمهوری‌خواهان چه کسی خواهد بود؟ تا به حال هیچ نامزدی در جریان رقابت‌های انتخابات ریاست‌جمهوری درنگذشته است. تنها در سال 1912 جیمز شرمن زوج انتخاباتی نامزد جمهوری‌خواهان چند روز قبل از برگزاری انتخابات درگذشت. اما جمهوری‌خواهان تصمیم گرفتند جانشین او را پس از انتخابات یعنی در 12 نوامبر و با برگزاری کنوانسیون ملی حزب و رای اکثریت انتخاب کنند.

بنابراین اگر نامزدی قبل از برگزاری انتخابات یا پس از آن و قبل از نشست کالج الکترال در اولین چهارشنبه دسامبر فوت کند، حزب براساس قوانین فدرالی و ایالتی خود جانشین را مشخص خواهد کرد. بنابراین لزوما زوج انتخاباتی جانشین نامزد ریاست‌جمهوری نخواهد شد. با مشخص شدن فرد جانشین نام وی به کالج الکترال معرفی خواهد شد.

البته تعیین جانشین در حزب دموکرات کمی متفاوت است و این کار توسط کمیته ملی دموکراتیک انجام می‌شود. اما اگر نامزد رئیس‌جمهور آمریکا پس از آرای کالج الکترال و قبل از مراسم سوگند یعنی20 ژانویه فوت کند، طبق تفسیر از متمم20 قانون اساسی (تاریخ سوگند ریاست‌جمهوری را از ماه مارس به ژانویه منتقل کرد) تمام مسوولیت‌های او به معاونش محول می‌شود.

 بیماری رئیس جمهور آمریکا به نفع طلا و ضرر سهام تمام شد

تب بازارها با کرونای ترامپ

دنیای‌اقتصاد: چهار هفته مانده به انتخابات آمریکا، اکنون بازارها با یک خبر غافلگیرکننده دیگر مواجه شده‌اند؛ ابتلای ترامپ و همسرش به بیماری کرونا. همین موضوع سبب شد تا سطح ریسک در بازارها افزایش قابل‌توجهی داشته باشد. موضوعی که هرقدر برای پناهگاه‌های امن دارایی خبر خوبی است برای بازارهای پُر ریسک مانند سهام، نامطلوب بوده است. در حقیقت در چنین شرایطی سرمایه‌گذاران ترجیح دادند تا به دارایی‌های کم‌ریسک‌تر از جمله طلا و ین ژاپن روی بیاورند. طلا به‌راحتی در روز جمعه توانست از مرز مهم روانی 1900 دلاری عبور کند و ارزش صد ین ژاپن نیز در روز گذشته نسبت به دلار با افزایش 39/ 0 درصدی مواجه شد. از سوی دیگر تمامی شاخص‌های آتی بازار‌های سهام آمریکا در واکنش به خبر بیماری ترامپ و افزایش سطح ریسک در بازارها در روز جمعه بیش از یک‌درصد کاهش پیدا کردند.

این در حالی است که برخی از تحلیلگران بر این باورند که همچنان احتمال افزایش سطح ریسک در بازارها وجود دارد. در حالی‌که گزارش‌ها از علائم خفیف بیماری ترامپ خبر می‌دهند،  اما او با 74 سال سن در گروه افراد آسیب‌پذیر در برابر کرونا قرار دارد. اگر عواملی مانند اضافه‌وزن نیز به سن بالای او اضافه شود، احتمال وخیم‌تر شدن حال رئیس‌جمهور جمهوری‌خواه آمریکا کم نیست. از سوی دیگر احتمال مثبت‌شدن تست کرونای دیگر دولتمردان ارشد واشنگتن در روزهای آینده نیز وجود دارد. در این‌صورت احتمالا بازارها در هفته‌های منتهی به انتخابات ماه نوامبر با نوسانات زیادی مواجه خواهند شد.

تحلیلگران همچنین تاخیر احتمالی در تصویب بسته حمایتی جدید ضدکرونا را نیز یکی دیگر از پیامدهای بیماری ترامپ عنوان کرده‌اند. درحالی‌که در روزهای اخیر تحلیلگران از افزایش احتمال تصویب بسته حمایتی جدید خبر می‌دادند، بیماری ترامپ می‌تواند تمام معادلات را به‌هم بزند.

بهترین عملکرد هفتگی طلا در دو ماه اخیر

انتشار خبر ابتلای دونالد ترامپ به ویروس کرونا، سبب شد تا قیمت اونس در بازارهای جهانی افزایش پیدا کند. در حقیقت معاملات طلای جهانی با افزایش نااطمینانی‌ها روز جمعه به پیشروی خود ادامه داد؛ در حالی‌که ارزش فلز زرد در روز پنج‌شنبه بیش از یک‌درصد افزایش پیدا کرده بود، در روز جمعه نیز با حرکتی ملایم‌تر توانست جایگاه خود را در بالای مرز روانی1900 دلاری استحکام ببخشد. در حالی‌که در روزهای گذشته بیشتر کارشناسان پیش‌بینی می‌کردند احتمالا در کوتاه‌مدت روند قیمتی اونس نزولی باشد، اکنون با غافلگیری پیش‌آمده و ابتلای ترامپ به کرونا، طلا به مقصدی جذاب برای سرمایه‌گذاران تبدیل شد.

به دلیل تغییر مسیر اونس و جهش‌های این پناهگاه امن دارایی در دو روز آخر هفته، اکنون طلا در آستانه ثبت بهترین عملکرد هفتگی خود حداقل در دو ماه اخیر قرار گرفته است. طلا از ابتدای هفته‌جاری تا معاملات میانه‌روز جمعه، به‌‌عنوان آخرین روز معاملاتی هفته در بازارهای جهانی، 64/ 2 درصد بازدهی داشته است؛ طلا بعد از رالی پر سرعت خود در ماه جولای، آخرین‌بار در هفته منتهی به 2‌آگوست، توانسته بود با ثبت بازدهی هفتگی 3درصدی، بیش از هفته‌ای که گذشت سود به سرمایه‌گذاران برساند.

طلا در انتظار تست‌ دولتمردان

با افزایش سطح ریسک در بازارها پس از ابتلای رئیس‌جمهور آمریکا به کرونا، طلا به‌سرعت واکنش نشان داد و در حالی‌که پیش‌بینی می‌شد که فلز زرد برای عبور از مرز 1900 دلاری کار سختی در پیش دارد، روز پنج‌شنبه به‌راحتی از این مرز روانی مهم عبور کرد. تحلیلگران بر این باورند که این احتمال وجود دارد که همچنان سطح ریسک و نااطمینانی در بازارها افزایش پیدا کند، به‌خصوص در صورتی‌که تست کرونای دیگر دولتمردان آمریکایی که در روزهای گذشته با ترامپ از نزدیک در ارتباط بوده‌اند نیز مثبت اعلام شود، آنگاه احتمال دارد طلا وارد روندی صعودی مشابه ماه‌های گذشته شود.

علاوه بر ابتلای ترامپ و همسرش به کرونا، تصویب طرح جدید حمایتی در کنگره نیز می‌تواند موجب شود تا طلا مجددا به روند صعودی خود بازگردد. در حالی‌که نانسی پلوسی رئیس مجلس نمایندگان آمریکا و استیون منوچین وزیر خزانه‌داری آمریکا همچنان به مذاکرات خود برای دستیابی به توافق درباره بسته‌حمایتی جدید ادامه می‌دادند، مجلس نمایندگان در روز پنج‌شنبه طرح پیشنهادی 2 هزار و 200 میلیون دلاری نمایندگان دموکرات را به تصویب رساند. با این حال به‌نظر نمی‌رسد این طرح از سوی مجلس سنا که اکثریتی جمهوری‌خواه دارد به تصویب برسد و به قانون تبدیل شود. در حقیقت هنوز توافقی میان سران دو حزب حاصل نشده است ولی با این وجود برخی از تحلیلگران احتمال توافق میان دو حزب بر سر بسته حمایتی را بیشتر از هفته‌های گذشته ارزیابی کرده‌اند. در صورت توافق میان جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها، سرمایه‌گذاران برای پوشش ریسک تورم، مجددا اقدام به خرید طلا خواهند کرد. البته این موضوع را نیز باید در نظر داشت که ابتلای ترامپ به کرونا می‌تواند سبب تاخیر در تصویب هرگونه بسته حمایتی جدید در آمریکا شود.

واکنش شدید بازارهای آتی

روز جمعه انتشار خبر بیماری ترامپ و همسرش و آغاز فرآیند قرنطینه آنها، سبب شد تا سرمایه‌گذاران اقدام به خروج از بازارهای پر‌ریسک کنند. این در حالی است که فقط چهار هفته به برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا باقی‌مانده است و شاخص‌های آتی بازارهای سهام آمریکا واکنش بسیار شدیدی به بیماری ترامپ نشان دادند.  تمام شاخص‌های آتی بورس آمریکا در روز جمعه با ریزشی بیش از یک درصد مواجه شدند. شاخص آتی S&p500 در حالی که در هفته‌ای که گذشت روندی مثبت داشت، اما عامل غافلگیرکننده کرونای ترامپ سبب تغییر فضای ریسک‌پذیری سرمایه‌گذاران شد تا این شاخص با کاهش 32/ 1‌درصدی روبه‌رو شود. شاخص آتی داوجونز نیز در حالی با افت 29/ 1‌درصدی مواجه شد که این شاخص با احتساب روز جمعه نیز بازدهی هفتگی مثبت 87/ 0‌درصدی را به ثبت رساند. شاخص آتی نزدک (nasdac)همچنین 2 درصد کاهش پیدا کرد و با این وجود در هفته‌ای که گذشت بازدهی مثبت 8/ 1 درصدی داشت. در حقیقت بیماری غافلگیر‌کننده ترامپ به‌طور واضحی سبب چرخش روند بازارهای سهام ایالات‌متحده شد. بازارهای سهام اروپا نیز واکنشی مشابه بازارهای آتی سهام آمریکا به این اتفاق داشتند. شاخص STOXX 600 نیز که متشکل از 600 کمپانی با سایزهای مختلف از کشورهای مختلف اروپایی است روز جمعه با کاهش 67/ 0‌درصدی به خبر بیماری ترامپ واکنش نشان داد. برخی از تحلیلگران بر این باورند که این موضوع می‌تواند نگرانی در بازارها را افزایش دهد و از این طریق سبب شود که بازارهای سهام آمریکا تا 10 درصد با اصلاح مواجه شوند. این موضوع همچنین می‌تواند سبب پایین کشیده‌شدن شاخص‌های آسیایی نیز شود. این در حالی است که اگر ترامپ با علائم شدیدی روبه‌رو نشود، بازارها پس از افت موقتی خود می‌توانند به‌سرعت سودهای از دست رفته خود را مجددا به‌دست آورند.

 طلای سیاه روز گذشته بیش از 3 درصد کاهش قیمت داشت

شوک کرونای ترامپ به بازار نفت

دنیای‌اقتصاد: بهای نفت خام روز گذشته و پس از آنکه رئیس‌جمهوری آمریکا از ابتلایش به ویروس کرونا خبر داد، با سرعت بیشتری در مسیر نزولی حرکت کرد و افتی بیش از 3 درصدی تا زمان تنظیم این گزارش را به ثبت رساند. توییت دونالد ترامپ که از مثبت شدن تست کرونای او و همسرش ملانیا ترامپ خبر می‌داد، پس از آن به بازار نفت شوک وارد کرد که این بازار در روزهای گذشته با تشدید نگرانی از وضعیت تقاضای نفت خام در دوران کووید-19 وارد فاز نزولی شده بود.

بر اساس آمار منتشر شده از سوی رویترز، موارد جدید ابتلا به ویروس کرونا در سراسر دنیا از 34 میلیون نفر عبور کرده است. این میزان 2 میلیون بیشتر از پایان هفته گذشته است. بر اساس این گزارش، با فراگیر شدن موج دوم ابتلا، این هفته مرگ و میر ناشی از ابتلا به کرونا در دنیا به نقطه حساس یک میلیون نفر رسید. بنابراین نگرانی‌ها از تداوم محدودیت رفت و آمد در بسیاری از کشورها و تاثیر آن بر افت تقاضای نفت خام نیز شدت گرفته است.

شرایط یاد شده در حالی بر سر بازار نفت سایه افکنده بود که خبر ابتلای ترامپ به ویروسی که برای ماه‌ها سعی داشت جدی بودن آن را زیر سوال ببرد، باعث شد شاخص نفت خام برنت اولین افت خود به زیر قله 40 دلار را در ماه اکتبر به ثبت برساند. این شاخص در ماه گذشته میلادی در محدوده 40 دلار نوسان داشت اما سه بار به پایین این محدوده نزول کرد.

زلزله‌ای که ابتلای ترامپ به کرونا در بازار نفت (مانند سایر بازارهای کالایی) ایجاد کرد، در حالی بود که تکلیف بسته حمایتی برای احیای اقتصاد آمریکا، هنوز نامشخص است. تاکنون بیش از 200 هزار نفر در آمریکا جان خود را بر اثر ابتلا به ویروس کرونا از دست داده‌اند. حدود هفت میلیون نفر نیز در این کشور گرفتار کووید-19 شده‌اند. اگرچه روز گذشته کاخ سفید وضعیت عمومی ترامپ را «خوب» عنوان کرد اما باید دید رئیس‌جمهوری 74 ساله ایالات متحده آمریکا که به اضافه وزن نیز دچار است و در دسته افراد پرخطر در مقابله با کرونا قرار دارد، چگونه ابتلا به این ویروس را پشت‌سر می‌گذارد.

ابتلای ترامپ به کرونا پس از آن مشخص شد که نزدیک‌ترین دستیار او، هوپ هیکس به این ویروس مبتلا شد. مثبت شدن تست کرونای سکاندار کاخ سفید که جو بایدن، رقیب انتخاباتی خود را به دلیل ماسک زدن دست می‌انداخت؛ نه تنها باعث ریزش در بازار سهام آسیا، اروپا و آمریکا شد بلکه چشم‌انداز نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا که حدود یک ماه به برگزاری آن باقی مانده است را به نفع بایدن تغییر داد. پیش از این انتقادهای فراوانی به نحوه برخورد دولت آمریکا در مقابله با ویروس کرونا وارد بود و حالا بزرگ‌ترین منکر کرونا به آن مبتلا شده است.

به گزارش بلومبرگ، ریزش بازارهای کالایی در روز گذشته در حالی بود که دلار بسیار قدرت گرفت. افزایش قدرت دلار در حالی همواره به‌عنوان یکی از عوامل مهم فشار بر قیمت نفت شناسایی شده است که در این میان انتشار نتایج نظرسنجی بلومبرگ و رویترز هر دو نشان می‌دهد تولیدات اوپک در ماه گذشته میلادی (سپتامبر)، افزایش داشته است. نتایج نظرسنجی این دو موسسه از افزایش عرضه نفت خام ایران در کنار ونزوئلا و لیبی به‌عنوان اعضای معاف شده از توافق کاهش تولید خبر می‌دهد. انتشار این گزارش‌ها نیز فشار مضاعفی به بازار نفت وارد کرد. روز گذشته و تا لحظه تنظیم این گزارش (ساعت 13:30 به وقت تهران)، هر بشکه نفت خام برنت افت 38/ 1 دلار بر بشکه‌ای یا 37/ 3 درصدی را به ثبت رساند و به 55/ 39 دلار رسید. شاخص نفت خام آمریکا نیز 28/ 1 دلار بر بشکه معادل 31/ 3 درصد کاهش قیمت داشت و روی 39/ 37 دلار ایستاد. به گزارش رویترز، این میزان افت قیمت در دو شاخص جهانی نفت خام احتمالا باعث افت 5 یا 6 درصدی قیمت نفت در هفته آینده می‌شود.

کرونا مهمان شش ماه آینده بازار نفت

واندانا هاری، موسس Vanda Insights در سنگاپور در گفت‌وگو با بلومبرگ، در رابطه با جدی‌تر شدن آثار کرونا گفته است: ترامپ و خبرهای او از ویروس کرونا، در کنار شکست مذاکرات بسته محرک اقتصادی در آمریکا دو عامل مهمی هستند که یادآوری می‌کنند اقتصاد جهانی حداقل تا شش ماه آینده دچار مشکل خواهد بود. از نگاه هاری این شرایط در حالی بدتر به نظر می‌رسد که متوجه می‌شویم همزمان با تضعیف رشد تقاضا، نفت بیشتری به بازار عرضه می‌شود. ویروس کرونا در آستانه فصل سرما در اروپا با شدت بیشتری در حال گسترش است و در اقتصادهای بزرگ و تاثیرگذار دنیا مانند هند نیز تحت کنترل جدی قرار نگرفته است. بر این اساس تحلیلگران تخمین‌های خود برای بازگشت تقاضای نفت خام به سطوح قبل از انتشار ویروس کرونا را کاهش داده‌اند. هانس فان کلیف، اقتصاددان انرژی ارشد در بانک ABN Amro اظهار کرد: تا وقتی که واکسن موثری وجود نداشته باشد، ریسک اصلی برای قیمت نفت، تقاضای کمتر از حد انتظار است.

در جدیدترین نظرسنجی رویترز پیش‌بینی شد تقاضای جهانی برای نفت امسال بین ۸ تا 8/ 9 میلیون بشکه در روز کاهش پیدا می‌کند. این پیش‌بینی اگرچه اندکی از پیش بینی ماه گذشته بهتر است اما ارقام آن همچنان قابل توجه است. جیووانی استونوو، تحلیلگر بانک UBS نیز در رابطه با وضعیت تقاضای نفت خام گفت: احیای تقاضا از نظر ما همچنان ادامه پیدا می‌کند اما روند آهسته‌ای خواهد داشت. به‌طور کلی روند احیای تقاضا نابرابر مانده است. آژانس بین‌المللی انرژی نیز در ماه جاری پیش‌بینی خود از تقاضای جهانی برای نفت در سال ۲۰۲۰ را به میزان ۲۰۰ هزار بشکه در روز کاهش و 7/ 91 میلیون بشکه در روز تغییر داد. بر اساس گزارش بلومبرگ، راسل هاردی، مدیرعامل گروه ویتول نیز در یک همایش جهانی گفت: مصرف روزانه نفت همچنان چهار تا پنج میلیون بشکه کمتر از سطح پیش از شیوع ویروس کرونا مانده است. بن لوکاک، یکی از مدیران گروه ترافیگورا نیز در تازه‌ترین اظهارنظرش اعلام کرده است «در حال حاضر دشوار بتوان درباره قیمت نفت خوش‌بین بود.»

با وجود افزایش خرید نفت خام بیشتر از سوی چین در ماه‌های گذشته، همچنان سطح ذخایر نفت خام تجاری دنیا بالاست و پالایشگاه‌ها نیز با افزایش مداوم ذخایر گازوئیل و سوخت جت، دست و پنجه نرم می‌کنند.

افزایش تولید اوپک

رشد تولید اوپک در سپتامبر از دیگرعوامل فشار بر قیمت نفت است. نظرسنجی‌های منتشر‌شده از سوی رویترز و بلومبرگ هر دو از رشد تولید روزانه نفت‌خام در اوپک خبر می‌دهند، با این تفاوت که رویترز میزان رشد تولید سپتامبر را 160 هزار بشکه بیشتر از آگوست اعلام کرده و بلومبرگ این میزان را 40 هزار بشکه عنوان می‌کند.  به گزارش بلومبرگ، نظرسنجی این موسسه نشان می‌دهد مجموع تولیدات روزانه نفت خام اوپک در سپتامبر43/ 24 میلیون بشکه در روز بوده که با رشدی اندک نسبت به تولیدات آگوست (39/ 24 میلیون بشکه در روز) همراه بوده است. تولیدات اوپک در آوریل و زمانی که بزرگ‌ترین تولیدکنندگان این سازمان در جنگ قیمتی قرار داشتند، 44/ 30 میلیون بشکه در روز بود.

اما طبق یافته‌های نظرسنجی رویترز، تولید نفت اوپک در سپتامبر برای سومین ماه افزایش پیدا کرده است. این نظرسنجی نشان داد 13 عضو اوپک، در سپتامبر 38/ 24 میلیون بشکه در روز نفت تولید کرده‌اند که ۱۶۰ هزار بشکه در روز بالاتر از آمار بازبینی‌شده آگوست است. افزایش عرضه اوپک از آگوست و افزایش نگرانی‌ها از آسیب‌دیدن دوباره رشد تقاضای نفت‌خام به دلیل گسترش موج دوم ابتلا به کرونا، قیمت‌های نفت خام را تحت‌فشار قرار داد و باعث افت ۱۰ درصدی آن در سپتامبر شده است.  بازگشت تولیدات لیبی به مدار یکی از عوامل اثرگذار در افزایش عرضه نفت‌خام است. این عضو اوپک که به دلیل محاصره هشت ماهه بنادر و تاسیسات نفتی توسط نیروهای ژنرال خلیفه‌حفتر موفق نشده بود به شکل مستمر تولید نفت را ادامه دهد، در پایان سپتامبر تولیدات خود را به حدود 300 هزار بشکه در روز رساند.

اوپک‌پلاس از اول ماه مه محدودیت عرضه به میزان 7/ 9 میلیون بشکه در روز معادل ۱۰ درصد از تولید جهانی را آغاز کرد و با توجه به بهبود نسبی تقاضا از آگوست، محدودیت عرضه خود را به 7/ 7 میلیون بشکه در روز تسهیل کرد. سهم اوپک از این محدودیت عرضه، 868/ 4 میلیون بشکه در روز است. به گزارش رویترز، افزایش تولید سپتامبر به معنای آن است که اوپک حدود دو میلیون بشکه در روز بیشتر از آمار ژوئن که پایین‌ترین رکورد تولید این گروه از سال ۱۹۹۱ بود، نفت تولید کرده است.

افزایش عرضه نفت ایران در سپتامبر

در این میان آن‌طور که گزارش رویترز نشان می‌دهد، طبق آمار منتشر شده از رهگیری نفتکش‌ها، عرضه نفت ایران در سپتامبر ۱۲۰ هزار بشکه در روز افزایش داشته است. این رقم در حالی از سوی رویترز منتشر شده است که آمار بلومبرگ مجموع افزایش عرضه ایران، ونزوئلا و لیبی را در سپتامبر روزانه 190هزار بشکه اعلام کرد. ونزوئلا نیز که سومین عضو معاف از کاهش تولید اوپک است، در سپتامبر موفق شد با وجود تحریم‌های آمریکا و کاهش مستمر تولید، نفت بیشتری عرضه کند.

یافته‌های رویترز نشان می‌دهد در میان سایر اعضای اوپک که در توافق کاهش تولید شرکت دارند، آنگولا در سپتامبر بزرگ‌ترین افزایش تولید به میزان ۶۰ هزار بشکه در روز را داشته است. بزرگ‌ترین کاهش تولید مربوط به امارات‌متحده‌عربی بود که در آگوست بالاتر از سهمش نفت تولید کرده بود و با تنبیه برادر بزرگش یعنی عربستان‌سعودی مواجه شد. نظرسنجی بلومبرگ میزان کاهش تولید امارات را 310 هزار بشکه در روز یا معادل 10 درصد از کل تولیداتش نشان داد. این عضو اوپک حالا حدود 68/ 2 میلیون بشکه در روز نفت تولید می‌کند که حدود 90هزار بشکه بیش از سقف تعیین‌شده برای کاهش تولید این کشور است. همچنین داده‌های ردیابی تانکرهای حمل نفت امارات نشان می‌دهد صادرات نفت‌خام این کشور در ماه گذشته به کمترین سطح در 23 ماه گذشته رسیده است.

در این میان عربستا‌ن‌سعودی که بزرگ‌ترین صادرکننده عضو اوپک است، تولیدش را در ۹ میلیون بشکه در روز ثابت نگه داشت. این کشور پیش از این نیز نشانه‌ای از کاهش تولید بیشتر نشان نداده بود و بر حفظ پایبندی به محدودیت‌های کاهش تولید تاکید داشت. عراق و نیجریه که در ماه‌های پیش عملکرد ضعیفی در پایبندی به توافق داشتند، محدودیت تولیدشان را حفظ کرده و پایبندی بالایی نشان دادند، عرضه کویت هم ثابت بوده است. نظرسنجی رویترز و بلومبرگ بر مبنای آمار کشتیرانی ارائه‌شده از سوی منابع خارجی، آمار رفینیتیو آیکان، اطلاعات شرکت‌های رهگیری مانند پترولجستیک و کپلر و اطلاعات فراهم‌شده از سوی منابع آگاه در شرکت‌های نفتی، اوپک و موسسات تحقیقاتی تهیه می‌شود.

منبع: دنیای اقتصاد