این روزها وزن اتفاقات سیاسی بر بازار سرمایه سنگینی می‌کند. زمزمه‌ها مبنی بر سفر سلطان عمان به ایران و احتمال ازسرگیری مذاکرات برجامی از چند هفته قبل در بازار سرمایه به گوش می‌رسید. نهایتا سلطان هیثم بن طارق با هدف تقویت روابط دوجانبه و گره‌گشایی از برخی پرونده‌های منطقه‌ای و بین‌المللی به ایران آمده است. در این میان آنچه تاثیر این سفر را بر بازار سرمایه پررنگ می‌کند، انتشار اخباری است که از آزادسازی درآمدهای بلوکه‌شده ایران در دو کشور کره‌جنوبی و عراق به گوش می‌رسد. گمانه‌زنی‌ها از آزادسازی ۱۸میلیارد دلار بلوکه‌شده ایران در این دو کشور از یک سو احتمال واکنش دلار و از سوی دیگر سرمایه‌گذاری این منابع در زیرساخت‌ها را در پی دارد؛ موضوعاتی که در کنار بهبود شرایط واردات این احتمال را به وجود می‎آورد که اوضاع برای بازار سرمایه بهتر شود. کارشناسان مختلف سناریوهای متفاوتی را در این خصوص مطرح کردند.

سفر بی‌تاثیر
برزو حق‌شناس، تحلیلگر بازار سرمایه، با اشاره به اینکه دلار واکنش مورد‌انتظار را به سفر سلطان عمان نداشته است، گفت: انتظار می‌رفت قیمت دلار به کمتر از ۵۰هزار تومان برسد اما قیمت دلار در روز گذشته خلاف این گمانه‌زنی‌ها را نشان می‌دهد. روز گذشته قیمت دلار نه‌تنها کاهش نداشت بلکه افزایشی نیز بود. علاوه بر این، در حال حاضر صحبت از ۱۱میلیارد دلاری که در عراق بلوکه شده و همچنین ۷میلیارد دلار بلوکه‌شده در کره جنوبی است. تکلیف ۷میلیارد دلار در کره جنوبی که مشخص است؛ بر اساس آنچه رئیس کل بانک مرکزی وقت اعلام کرده ریالش چاپ و به دولت پرداخت شده است. این یعنی این پول متعلق به دولت نیست و اگر آزاد شود هم باید به خزانه بانک مرکزی برود. وی افزود: در مورد ۱۱میلیارد دلاری که در عراق بلوکه شده، اگرچه اعلام می‌شود دولت باید آن را صرف منابع زیربنایی، عسلویه و ... کند اما اگر این رقم به دست دولت برسد احتمالا در حوزه واردات غذا و دارو صرف خواهد شد، چرا که امسال تقریبا ۹میلیارد دلار برای غذا و دارو موردنیاز است و هزینه‌کرد این منابع در این بخش نمی‌تواند روی بورس تاثیر خاصی داشته باشد.

این تحلیلگر بازار سرمایه اظهار کرد: البته این پول باید در زیرساخت‌ها هزینه شود. امسال هم شانس آوردیم و زمستان زیاد سختی نداشتیم وگرنه کمبود کسری تراز گاز خود را نشان می‌داد. بنابراین باید سریعا این سرمایه‌گذاری انجام شود و در این حوزه به حداقل ۱۵میلیارد دلار نیاز است. ولی با توجه به اینکه دو سال از عمر دولت گذشته و انتخابات مجلس نیز در پیش است، دولت احتمالا توجهی به امور زیربنایی نخواهد داشت و قیمت را سرکوب خواهد کرد.
قیمت دلار هم خود نشان‌دهنده این است که توافقات پشت پرده حول این مسائل نبوده است و احتمالا هزینه‌کرد در بخش دارو و غذاست. اگر قیمت دلار به زیر ۵۰هزار تومان می‌رسید، می‌شد انتظار داشت گشایشی جدی در راه باشد، اما وقتی این اتفاق نیفتاده نشان می‌دهد خبرهای دیگری پشت پرده است. از طرفی من قائل به برگشتن به برجام نیستم. به نظرم هر دو طرف عملا مرگ برجام را قبول کردند و اگر اتفاق جدیدی در راه باشد باید ابتدا نشانه‌هایی در دو طرف دیده شود. اما آنطور که پیداست سیاست دولت آقای رئیسی به رابطه با شرق و بهبود روابط با همسایگان گرایش دارد و معضل اصلی ما در رابطه با غرب که دهه‌هاست وجود دارد حل نمی‌کند.

وی در خصوص وضعیت فعلی بازار سرمایه نیز گفت: بازار سرمایه رشد و افتی داشت که فارغ از دلایل آن در حال حاضر در حال کف‌سازی مناسبی روی سقف قبلی خود است و از این به بعد هر چه هست اصلاح زمانی است تا آماده حرکت بعدی خود شود. به نظر من بازار وضعیت خوبی دارد و بهتر هم خواهد شد. من حتی بازار را در نیمه دوم امسال بسیار بهتر از نیمه اول پیش‌بینی می‌کنم و رشد بالایی برای پاییز و زمستان امسال متصورم.
نیمه پر لیوان
نیما میرزایی، تحلیلگر بازار سرمایه، نظر متفاوتی در خصوص تاثیر سفر سلطان عمان بر بازار سرمایه داشت. او در این خصوص گفت: مهم‌ترین تاثیری که این قبیل سفرها می‌تواند در صورت نتیجه‌دار بودن داشته باشد کاهش قیمت دلار، بهبود مراودات تجاری و تقویت صادرات است. دلار موضوعی کوتاه‌مدت است اما بهبود روابط تجاری موضوع بلندمدت‌تری است. در خصوص دلار برخلاف ذهنیتی که در این خصوص وجود دارد، واقعیت این است که روز گذشته قیمت دلار حتی در بازار آزاد زیر ارزش ذاتی خود با توجه به شرایط اقتصادی و تراز تجاری ارزی کشور قرار داشت. بنابراین اثری که می‌تواند در حالت خوش‌بینانه داشته باشد این است که بعد از اصلاح قیمتی موقت، سرعت رشد بلندمدت نرخ دلار را مقداری کاهش داده یا آرام‌تر خواهد کرد.

وی اظهار کرد: این سفر در مورد صادرات نیز می‌تواند به تقویت این حوزه مخصوصا در حوزه محصولات نفتی و پالایشی بینجامد و از این جنبه اثر مثبتی روی صورت‌های مالی شرکت‌های صادراتی و همچنین کاهش هزینه‌های تحریم‌ها در بحث فروش یا خرید ماشین‌آلات و تجهیزات داشته باشد. بنابراین برآیند این دو عامل به نفع بازار سرمایه است. میرزایی گفت: هر چند این موضوع سرعت رشد تورم را با مقداری کاهش مواجه می‌کند ولی اثر ناشی از افزایش صادرات و هزینه‌های مرتبط با تحریم‌ها موجب بهبود صورت‌های مالی شرکت‌های بورسی می‌شود. اما همان‌طور که این تغییرات در بلندمدت اتفاق می‌افتد، تاثیر آن نیز در بلندمدت خود را به بازار سرمایه نشان می‌دهد. شاید امروز از دید برخی از فعالان بازار سرمایه موضوع برجام یک تهدید برای بازار سرمایه باشد، ولی از نظر من توافقات بین‌المللی در هر شکلی می‌تواند تاثیرات مثبتی روی تولید و بازار سرمایه داشته باشد.

این تحلیلگر بازار سرمایه عنوان کرد: مسیر فعلی برجام حالت سومی بین حالت حصول توافقات با شرایط آرمانی و مراودات بین‌المللی دهه ۸۰ و در مقابل آنچه در دوره ترامپ اتفاق افتاد است. در وضعیت فعلی بین صلح و جنگ قرار داریم، تا حدودی مراودات صورت می‌گیرد و فروش نفت انجام می‌شود ولی به شکل آرمانی نرسیدیم و ممکن است در کوتاه‌مدت هم نرسیم. از طرفی وضعیت فعلی با تخاصم کامل نیز فاصله دارد. اما اینکه برجام دوباره شکل بگیرد و به وضعیتی مشابه اوایل دوره آقای روحانی برسیم از نظر من منتفی نیست. اخباری که اخیرا در خصوص مراودات بانکی و توافقات شکل‌گرفته با کشورهای منطقه شنیدیم در همین راستاست و می‌توان خوش‌بین بود در میان‌مدت فضا مقداری بهبود پیدا کند.

وی در خصوص وضعیت بازار سرمایه گفت: بازار سرمایه همچنان نسبت به واقعیت‌های اقتصادی جاماندگی دارد. به نظر من تا پایان سال جاری فشاری که دولت و بانک مرکزی روی نرخ دلار مبادله‌ای می‌آورند از بین خواهد رفت و نرخ این دلار محکوم به صعود است؛ کما اینکه روز گذشته نامه ماه گذشته مدیرعامل ایران‌خودرو مبنی بر اینکه نمی‌توانند ارز خودروسازان را دریافت کنند منتشر شد. بنابراین با توجه به کمبود عرضه در سامانه نیمای دوم این اتفاق خواهد افتاد و شاهد رشد دلار نیمایی خواهیم بود. میرزایی ادامه داد: این موضوعی است که ریاست مجلس در نامه خود به رئیس‌جمهور به آن اشاره کرده بود. ما مجددا شاهد یک جهش قیمتی در بازار سرمایه خواهیم بود؛ بنابراین به سرمایه‌گذاران توصیه می‌کنم روی سهم‌های ارزنده خود کماکان تامل کنند و شرایط را با مرداد ۹۹ مقایسه نکنند.
منبع: دنیای اقتصاد