اقتصادنامه: با گسترش مراودات هیات­های اقتصادی از کشورهای صنعتی، موضوع سرمایه گذاری خارجی هم برای طرفهای خارجی و هم برای صاحبان کسب و کار در داخل کشور اهمیت بیشتری پیدا کرده است که امید می­رود در آینده نزدیک منجر به جذب سرمایه­گذاری و افزایش تولید و اشتغال شود. تجربیات برخی کارشناسان در مواجهه با هیاتهای متعدد سرمایه گذاری خارجی از یک­سو و سیاستگذاران و صاحبان کسب و کسب داخلی از سوی دیگر، نشان می­دهد که بعضا برداشت­های ناصحیحی از موضوعات مرتبط با سرمایه گذاری خارجی در ایران وجود دارد.

اولا هیات­های تجاری می­توانند مقدمه­ای برای هیاتهای سرمایه­گذاری باشند. تردیدی نیست که بخش عمده­ای از هیات­های اقتصادی که به ایران سفر می­کنند، با هدف فعالیتهای تجاری وارد کشور می­شوند. از نظر برخی سیاست­گذاران ممکن است این وضعیت، مطلوب نباشد و تولید و اشتغالزایی ارجحیت داشته باشد. اما باید به این واقعیت دقت کرد که سرمایه گذاری یک فعالیت اقتصادی است که در آن روابط بلندمدت حاکم است و ارتباط زیادی نیز با وضعیت فضای داخلی کشور میزبان پیدا می کند طبیعتا سرمایه گذاری خارجی در مقایسه با تجارت، متضمن ریسکهای بالاتری است. از این رو مراودات تجاری با یک کشور را می توان به نوعی سرآغاز فعالیتهای اقتصادی و دروازه جذب سرمایه گذاری خارجی تلقی کرد. گسترش مبادلات تجاری خصوصا با کشورهای صنعتی، به تدریج و با جلب اعتماد شرکتهای معتبر این کشورها، می‌تواند منجر به افزایش جذب سرمایه گذاری خارجی نیز شود.

ثانیا ورود برندهای خارجی در حوزه خدمات نیز می­تواند مقدمه­ای برای سرمایه گذاری صنعتی باشد. قاعدتا سیاست­گذاران اقتصادی کشور ترجیح می­دهند به جای شعبه­های فست فودهای جهانی، شاهد تاسیس مراکز تحقیق و توسعه شرکتهای های­تک در ایران باشند. اما باید پذیرفت که برای تحقق این مورد دوم، پیش­نیازهایی لازم است.

مهدی نصرتی، کارشناس سرمایه گذاری خارجی در این رابطه می گوید: تجربه نشان می­دهد که تصورات نادرستی حتی در سطح مدیران باسابقه این شرکتها درباره قوانین و مقررات و رویه­های سرمایه­گذاری خارجی وجود دارد.

او می افزاید: اولا امکان مالکیت صد درصدی توسط سرمایه گذار خارجی وجود دارد. برخلاف تصور رایج نزد عموم و حتی بسیاری از فعالان اقتصادی و مدیران باسابقه، امکان تاسیس یک شرکت با مالکیت صددرصد سرمایه گذاران خارجی وجود دارد. همچنین هریک از شرکتهای داخلی قابل واگذاری به بخش خصوصی داخلی، قابل واگذاری صددرصدی به سرمایه گذاران خارجی نیز می باشد.

نصرتی ادامه می دهد: ثانیا امکان تملک زمین برای سرمایه گذاران خارجی فراهم است.  امکان مالکیت زمین فقط توسط افراد حقیقی و حقوقی ایرانی وجود دارد با این حال یک سرمایه گذار خارجی می تواند نسبت به ثبت و تاسیس یک شرکت در داخل کشور اقدام کند. این شرکت شخصیت حقوقی ایرانی محسوب می شود و می تواند از مالکیت زمین برخوردار باشد. البته در این خصوص محدودیتهایی در مناطق آزاد وجود دارد.

این کارشناس سرمایه گذاری خارجی می افزاید: ثالثا اخذ مجوز سرمایه گذاری خارجی اجباری نیست. طبق قانون فیپا، سازمان سرمایه گذاری (زیرمجموعه وزارت اقتصاد) به سرمایه گذاران خارجی واجد شرایط مجوز سرمایه گذاری خارجی اعطا می کند تا از مزایا و حمایتهای این قانون برخودار شوند. در عین حال اخذ این مجوز اجباری نیست.

اما حضور سرمایه گذاران خارجی در اقتصاد ایران به شکلهای مختلف و در بخشهای گوناگون اقتصاد می تواند شکل گیرد. بخش نفت و گاز و همچنین بازار سهام ایران، از جمله حوزه های جذاب و شناخته شده اقتصاد ایران هستند. برای این که بدانیم سرمایه گذاری خارجی در چه حوزه هایی محتمل­تر است اول باید با ماهیت سرمایه گذاری خارجی آشنا باشیم. سپس باید بدانیم سرمایه گذار خارجی کیست؟ چه اهدافی دارد؟ و مهم­ترین ملاحظاتش چیست.

در این رابطه درک و تلقی درستی میان بسیاری از افراد درباره موضوع سرمایه‌گذاری و سرمایه‌گذار خارجی وجود ندارد. به‌طور ضمنی یا صریح این تصور رواج دارد که سرمایه‌گذاری خارجی یکی از منابع تامین مالی است و سرمایه‌گذار خارجی هم کسی است که قرار است طرح‌های ما را تامین مالی کند.

این تصور عوامانه وجود دارد که سرمایه‌گذار خارجی کسی است که دارای منابع مالی فراوانی است و نمی‌داند با این منابع چه کند؛ ما باید در درجه اول این فرد را قانع کنیم که ایران محل خوبی برای سرمایه‌گذاری است و سپس تعدادی طرح و فرصت آماده را پیش‌روی او بگذاریم!

واقعیت این است که باید میان دو دسته فعالان در حوزه سرمایه‌گذاری تفکیک قائل شد: دسته اول شرکتهای فراملیتی که به طور تخصصی در یک یا چند حوزه خاص فعالیت می­کنند و دسته دوم افراد و نهادهای پولدار که دارای تخصص تولیدی نیستند. باید میان دو دسته تفکیک قائل شد. اشتباهی که در سال‌های گذشته در سطح برخی دستگاه‌های دولتی و به‌ ویژه سازمان سرمایه‌گذاری و مراکز خدمات سرمایه‌گذاری استانها شاهد آن بودیم این بوده‌ است که تصور می‌شد سرمایه‌گذاری و ایجاد کارخانه و راه‌اندازی طرح‌های صنعتی جدید توسط این دسته دوم صورت می‌گیرد؛ یعنی افرادی که سرمایه دارند ولی نمی‌دانند با آن چطور کار کنند. در حالی که طبیعی است که سرمایه گذاری که از حوزه‌ای شناخت ندارد، اصولا سرمایه خود را برای ورود به آن به خطر نمی‌اندازد. نکته دیگر این است که اگر اصولا فرصت آماده و سودآوری برای سرمایه‌گذاری وجود داشته باشد، توسط کارآفرینان و سرمایه‌گذاران داخلی تصاحب می‌شود و دیگر نوبت به سرمایه‌گذار خارجی نخواهد رسید. البته در این که باید زمینه­ها، استعدادها و ظرفیت­های بخشهای مختلف اقتصادی به سرمایه­گذاران بالقوه معرفی شوند، شکی وجود ندارد.

با توجه به تصویر نامطلوبی که از کشورمان در طی سالیان گذشته ساخته شده است و دور ماندن از اقتصاد جهانی طبیعی است که سرمایه گذاران برای ورود سرمایه خود به ایران بسیار محتاط باشند. از این رو حضور از طریق روشهای غیرسهمی از جذابیت بالایی برای طرفهای خارجی برخوردار است.

منبع: اقتصادنامه