چند روز پس از آنکه فرمانده قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا، به عنوان یکی از کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری سال آینده درباره صنعت خودرو سخن گفت، سعید جلیلی که خود را رئیس "دولت سایه" می‌داند در نشستی موسوم به کارگروه خودرو دولت سایه حضور یافت و کارنامه این صنعت را مورد بررسی قرار داد.

به گزارش اقتصادنامه، دولت سایه که چند سالیست به ریاست سعید جلیلی، دبیر پیشین شورای عالی امنیت ملی، تشکیل شده،  سعی دارد با تیم سازی و تشکیل کارگروه‌هایی مسائل روز اقتصادی را مورد بررسی قرار دهد.

جلیلی و دوستانش روز گذشته در جلسه‌ای موسوم به کارگروه خودرو دولت در دولت سایه کارنامه صنعت خودرو را بررسی کرده و به این نتیجه رسیدند که ایران اصولا خودروساز نیست و نمی‌توان نام صنعت خودرو را صنعت نامید.

در کارگروه خودرو دولت سایه چه گذشت؟  

سعید جلیلی با انتشار گزارشی در صفحه شخصی اینستاگرامش با عنوان «با صنعت زیان‌ده خودرو چه باید کرد؟» از بررسی کارنامه صنعت خودرو در دولت سایه خبر داد.

به گزارش اقتصادنامه نشست کارگروه خودرو در سایه دولت با حضور دکتر سعید جلیلی برگزار شد. دکتر میثم فرج‌الهی ضمن ارائه مطلبی در توضیح جایگاه فعلی صنعت خودرو داخلی، راهکارهای مشورتی کارگروه خودرو را جهت ارائه به مجلس یازدهم، بیان کرد.

در این کارگروه عنوان شد که سالانه 1/6 میلیون خودرو در کشور با ارزش میانگین 12 هزار دلار برای هر خودرو تولید می‌شود که در حال حاضر موجب جلوگیری از خروج حداقل 20 میلیارد دلار ارز از کشور شده است.

در بخش دیگری از گزارش دولت سایه آمده است که صنعت خودرو در 13 صنعت دیگر به عنوان محرک شناخته می‌شود و جایگاه مهمی در اقتصاد کشور دارد. حداکثر سود عملیاتی صنعت خودرو در دوران رونق 11% است اکنون صنعت خودرو مبتنی بر تولید داخل، زیانده است و دو خودرو ساز بزرگ کشور طی دوسال اخیر 40 هزار میلیارد تومان ضرر کزده اند که بیش از یارانه نقدی سالانه کل کشور است.

بر اساس این گزارش، تعطیلی صنعت خودرو موجب خارج شدن 400 هزار میلیارد تومان از چرخه اقتصاد، از دست رفتن چند ده هزار شغل، ورشکستگی برخی بانک‌ها و بیمه‌ها، ارز بری چند میلیارد دلاری در سال و... خواهد شد. ام می‌توان این صنعت زیان ده را به سوددهی رساند و امکان رقابت در محیط بین المللی را نیز برای آن فراهم کرد.

تهیه‌کنندگان این گزارش در ادامه به این نکته اشاره کرده‌اند که دولت در ظاهر حدود 14% از سهام ایران خودرو و 17% از سهام سایپا را در اختیار دارد، اما در واقع صاحب اختیار بیش از 50% از سهام هر دو خودرو ساز از طریق سهام چرخه‌ای و سهام شرکت‌های عمومی غیر دولتی است و رد حالی که اعمال نظرش به سرعت اعمال نظرش به سرعت امکان پذیر است اما مسئولیت آن را نمی‌پذیرد.

بر اساس نظر کارگروه خودرو دولت سایه، در استاندارد جهانی، خودرو سازها موظفند که به طور متوسط هر شش سال برای خودروهای سواری و هر هشت سال برای خودروهای تجاری، یک پلتفرم‌های جدید ارائه دهند. ایران خودرو از سال 96 تاکنون برای محصولات خود تنها 3 پلتفرم جدید و سایپا از سال 71 تاکنون فقط 2 پلتفرم عرضه کرده‌اند.

به باور اعضای این کارگروه، در طول همکاری‌های چند ده ساله با کمپانی‌های خارجی دانش موثری بویژه در طراحی به ما منتقل نشده و همکاری ما محدود به اخذ نقشه بوده است، نه دانش.

آنها معتقدند که در این سال‌ها صنعت خودرو سازی بومی شده است اما با واردات تخدیر شده است! بسیاری از قطعات و تکنولوؤه های صنعت خوروسازی وارداتی است که ناشی از ناتوانی نیست بلکه منشأ آن افرادی هستند که منعتشان در واردات قطعات خودرو بوده است.

در بخش دیگری از این گزارش آمده است که پیش فروش خودرو برای جذب نقدینگی و رفع مشکل مالی توسط خودرو سازها یکی از سیاست‌های غلط کسب درامد است که مدیریت بعدی مجموعه خود را با مشکل مواجه می‌سازد و نتیجه‌اش کاهش استحکام مالی در بلند مدت و آسیب پذیری بالا از شوک‌های بیرونی نظیر تحریم‌ها خواهد بود.

بر اساس این گزارش، کره در سال 2013، 4/5 میلیون خودروی تولیدی داشته است که 70% آن صادرات شده است و آن‌ها به مدت 25 سال واردات خودرو را ممنوع کردند و طی روندی به ترتیب از واردات، داخلی سازی 50% همکاری با برندهای خارجی برای مونتاژ، نهایتاً به تولید داخل رسیدند و در دوران مشابه، ما همچنان در مونتاژکاری گیرکرده‌ایم.

تهیه‌کنندگان این گزارش در ادامه به این نتیجه رسیده‌اند که در حال حاضر ما کارخانه‌های خودروسازی داریم، نه صنعت خودرو!
آیا صنعتی که طی چهل سال هنوز در بخش صنعت مونتاژ گیرکرده است، صنعت است؟"

دولت سایه چیست؟

دولت سایه، در تعریف کلاسیک به دولتی اطلاق می‌شود که به لحاظ سیاسی روی کار نیامده و با هدف در دست گرفتن کنترل دولت  و نقاط ضعف در کمین است.

در زمان انتخابات رئیس جمهوری در دوره قبل یکی از جناح های مخالف در برابر دولت یازدهم سعید جلیلی بود .

در ماه‌های اخیر بحث دولت سایه به صورت جدی از سوی سعید جلیلی اصول‌گرا و کاندید ریاست جمهوری پیشین مطرح شده است.

او معتقد است:"حتی اگر کاندیدای همسو با ما هم در انتخابات رای می‌آورد باز هم باید «دولت سایه» تشکیل می شد"

این در حالی است که هیچ یک از احزاب اصولگرا در این باره با او همراه نشده‌اند و همراهان وی او را در این پروژه تنها دانسته اند. وی طرح شخصی خود را در قالب «رصد دولت» اما با عنوان ادعاشده «دولت در سایه» پیش می‌برد، اما برخلاف او اصلاح طلبان از لزوم به دست‌گیری پروژه «دولت در سایه» از سوی احزاب تاکید می‌کنند و آن را به طورکلی یک وظیفه حزبی دائمی و نه فردی و موقت می‌دانند.

جلیلی با این نگاه که دولت سایه همان وظیفه خطیر امربه معروف و نهی منکر را انجام می‍‌دهد بارها اذعان داشته است که ممکن است در هر دوره‌ای شخصی انتخاب شود آیا قرار است در گوشه ای منتظر بنشینیم تا دوره بعدی انتخابات فرا برسد؟ ممکن است فردی که انتخاب شده مسیر درستی را بپیماید و بر ماست کی وی را حمایت و پشتیبانی کنیم .

وی قبلا خاطر نشان کرده بود که بارها افراد انتخاب شده‌اند اما مورد حمایت و پشتیبانی قرار نگرفته اند.

از سوی دیگر برخی دولت سایه  را به این معنا می دانند که «قدرت واقعی سیاسی در دست دولت‌های منتخب مردم نیست بلکه نزد افرادی است که در پس صحنه در حال دیکته کردن نظرات خود هستند» اعضای دولت سایه معمولا مخالفان دولت مستقر و آنانی هستند که در رقابت انتخاباتی ناکام مانده و درصدد القای ضعف و اشتباه خواندن تصمیمات دولت هستند تا از یک‌سو به جذب همراه برای خود اقدام کرده و از سوی دیگر به کسب رای برای انتخابات ریاست‌جمهوری بپردازند.