از سوی دیگر چک‌های وصولی نیز از نظر تعداد و مبلغ با کاهش مواجه بوده است. اما چک‌های برگشتی در آبان‌ماه از نظر تعداد به نسبت مهرماه کاهش ۲/ ۷ درصدی را تجربه کرده، اما از نظر مبلغ با رشد ۱/ ۳ درصد مواجه بوده است. به این ترتیب می‌توان گفت در آبان‌ماه مبادلات چک با کاهش مواجه بوده و در صورت تکرار آن در ماه‌های بعدی، می‌تواند نشان‌دهنده مقدمه‌ای برای رکود در بازارهای کالایی باشد.
بانک مرکزی گزارش چک آبان‌ماه را منتشر کرد. براساس گزارش منتشر شده در آبان‌ماه در کل کشور ۸ میلیون چک به ارزشی بیش از ۱۹۰ هزار میلیارد تومان مبادله شده که نسبت به ماه قبل کاهش ۴/ ۹ درصدی در تعداد و کاهش ۴/ ۱۲ را نشان می‌دهد. کاهش تعداد و ارزش چک در آبان به نسبت مهرماه می‌تواند نشان‌دهنده کاهش معاملات چک در این یک ماه باشد. از سوی دیگر آمارها نشان می‌دهد که در آبان‌ماه سال‌جاری، تعداد چک‌های وصولی نیز به نسبت مهرماه کاهش قابل‌توجه داشته است. براساس آمار منتشر شده، تعداد چک‌های وصولی نسبت به ماه قبل از نظر تعداد و مبلغ به ترتیب ۶/ ۹ درصد و ۱/ ۱۴ درصد کاهش نشان می‌دهد. از سوی دیگر آمارها نشان می‌دهد در آبان‌ماه ۶۸۱ هزار فقره چک به ارزش ۱/ ۲۲ هزار میلیارد تومان برگشت داده شده که از نظر تعداد به نسبت ماه قبل کاهش، اما از نظر ارزش به نسبت مهرماه افزایش داشته است. گزارش بانک مرکزی نشان می‌دهد که تعداد چک‌های برگشتی به نسبت ماه قبل ۲/ ۷ درصد کاهش و از نظر مبلغ ۱/ ۳ درصد افزایش داشته است. اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که ۶۵۵ هزار فقره چک به ارزش ۲۱ هزار میلیارد تومان به دلایل کسری یا فقدان موجودی برگشت داده شده است. در واقع آمارها نشان می‌دهد از نظر تعداد ۲/ ۹۶ درصد و از نظر ارزش ۲/ ۹۵ درصد از کل چک‌های برگشتی به دلایل کسری یا نبود موجودی بوده است.

افزایش نسبت چک برگشتی به مبادله‌ای در آبان
گزارش بانک مرکزی نشان می‌دهد که در آبان‌ماه نسبت چک‌های برگشتی از نظر تعداد ۵/ ۸ درصد و از نظر مبلغ ۶/ ۱۱ درصد بوده است. نگاهی به روند این نسبت در ماه‌های گذشته نشان می‌دهد از نظر مبلغ، از خرداد ماه بیشترین نسبت بوده است. آمارها نشان می‌دهد نسبت تعداد چک‌های برگشتی به مبادله‌ای در فروردین ماه از نظر مبلغ، حدود ۲۰ درصد بوده که رقم بالایی محسوب می‌شود. اما این روند در ماه‌های بعدی کاهشی می‌شود. به طوری که در اردیبهشت این نسبت ۳/ ۱۲ درصد و در خرداد ماه ۱۲ درصد گزارش شده است. در اولین ماه تابستان نیز نسبت اعلام شده با کاهش ۵/ ۲ واحد به ۵/ ۹ درصد رسیده اما در مرداد ماه روند این نسبت تغییر کرده و صعودی شده است. به طوری که در این ماه با کمی افزایش مواجه شده و به ۸/ ۹ درصد رسیده است. پس از آن در شهریور ماه نسبت به ۱/ ۱۰ درصد رسیده است. اما در مهرماه نسبت چک‌های برگشتی به وصولی کاهشی شده و به کمتر از ۱۰ درصد رسیده بود. این نسبت اما در آبان‌ماه با افزایش بیش از ۷/ ۱ واحد درصدی مواجه بوده است.

تصویر چک در استان‌های کشور
گزارش بانک مرکزی کشور در وضعیت چک در استان‌های کشور نشان می‌دهد که آبان‌ماه در استان تهران بالغ بر ۳/ ۲ میلیون چک به ارزش بیش از ۱/ ۹۱ هزار میلیارد تومان مباده شده است. در کل کشور ۸/ ۴۷ درصد از تعداد چک‌های مبادله‌ای در سه استان تهران، اصفهان و خراسان رضوی بوده که به ترتیب با ۱/ ۲۹، ۵/ ۱۰ و ۲/ ۸ درصد بیشترین سهم را در مقایسه با سایر استان‌های کشور به خود اختصاص داده‌اند. علاوه بر این، ۴/ ۶۰ درصد از ارزش چک‌های فوق در سه استان تهران، اصفهان و مازندران مبادله شده است. سهم استان تهران ۹/ ۴۷، اصفهان ۴/ ۶ و مازندران ۱/ ۶ درصد بوده است.

از سوی دیگر، در آبان‌ماه، در استان تهران حدود ۲/ ۲ میلیون چک به ارزش ۲/ ۸۱ هزار میلیارد تومان وصول شده که از نظر تعداد ۷/ ۹۲ درصد و از نظر ارزش ۸۹ درصد از کل چک‌های مبادله‌ای را تشکیل می‌دهد. در مقابل در استان تهران بالغ بر ۱۷۱ هزار فقره چک به ارزش حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان برگشت داده شده که از نظر تعداد ۳/ ۷ درصد و از نظر ارزش حدود ۱۱ درصد از کل چک‌های مبادله‌ای را تشکیل می‌دهد. گزارش‌ نشان می‌دهد که در آبان‌ماه در بین سایر استان‌های کشور، بیشترین نسبت تعداد چک‌های برگشتی به کل چک‌های مبادله‌ای در استان، به ترتیب به کهگیلویه و بویراحمد با نسبت ۵/ ۱۷ درصد، ایلام با ۵/ ۱۳ درصد و خراسان شمالی و لرستان با ۱۳ درصد اختصاص یافته و استان‌های گیلان با نسبت ۷/ ۵ درصد، مازندران با ۲/ ۷ درصد و البرز با ۳/ ۷ درصد پایین‌ترین نسبت تعداد چک‌های برگشتی به کل چک‌های مبادله‌ای را به خود اختصاص داده‌اند.

علاوه‌بر این، در ماه مورد بررسی، بیشترین نسبت ارزش چک‌های برگشتی به کل ارزش چک‌های مبادله شده در استان‌های کشور به ترتیب در بوشهر با ۲/ ۲۲ درصد، ایلام با ۱/ ۲۰ درصد و کرمان با ۳/ ۱۹ درصد بوده است و استان‌های گیلان با ۱/ ۸ درصد، البرز با ۹/ ۸ درصد و خوزستان با ۳/ ۹ درصد کمترین نسبت ارزش چک‌های برگشتی به کل ارزش چک‌های مبادله شده در استان را به خود اختصاص داده‌اند.

بررسی‌های این گزارش نشان می‌دهد که در آبان‌ماه بیشترین نسبت تعداد چک‌های برگشتی به دلایل کسری یا نبود موجودی به کل تعداد چک‌های برگشتی در استان به ترتیب به خراسان جنوبی با حدود ۹/ ۷۹ درصد، ایلام و چهارمحال و بختیاری با حدود ۷/ ۹۷ درصد و اصفهان، زنجان و یزد هر کدام با حدود ۶/ ۹۷ درصد اختصاص یافته است. استان‌های البرز، هرمزگان و خراسان رضوی کمترین نسبت تعداد چک‌های برگشتی به دلایل کسری یا نبود موجودی به کل تعداد چک‌های برگشتی در استان‌ها را به خود اختصاص داده‌اند.

از سوی دیگر در آبان‌ماه، در بین سایر استان‌های کشور، بیشترین نسبت ارزش چک‌های برگشتی به دلایل کسری یا نبود موجودی به کل ارزش چک‌های برگشتی در استان، به ترتیب به استان ایلام با حدود ۵/ ۹۸ درصد، خراسان جنوبی با ۴/ ۹۸ درصد و یزد با حدود ۲/ ۹۸ درصد اختصاص یافته است. استان‌های بوشهر، هرمزگان و گیلان کمترین نسبت ارزش چک‌های برگشتی به دلایل کسری یا نبود موجودی به کل ارزش چک‌های برگشتی در استان را به خود اختصاص داده‌اند.

منبع: دنیای اقتصاد