ابراهیم رئیسی در مراسم ۱۳ آبان با اشاره به اینکه ایران میز مذاکره را ترک نمیکند، گفت: «همزمان هم رفع تحریمها و هم خنثیسازی تحریمها را دنبال میکنیم.» این در حالی است که سرانجام بعد از چند هفته انتظار تاریخ ازسرگیری مذاکرات هستهای ایران با گروه ۱+۴ به همراه آمریکا اعلام شد؛ در این خصوص معاون سیاسی وزیر امور خارجه چهارشنبه در توییتی نوشت:« ۸ آذر مذاکرات برای رفع تحریمها علیه ایران آغاز میشود.» به گزارش «ایرنا»، در توییت علی باقریکنی آمده است: «در تماس تلفنی با آقای انریکه مورا (معاون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا)، آغاز مذاکرات با هدف لغو تحریمهای غیرقانونی و غیرانسانی، در روز ۸ آذر در وین مورد موافقت قرار گرفت.» همزمان با این تحولات، فرانسه روز پنجشنبه ۱۳ آبان اعلام کرد مشغول رایزنی با متحدانش درباره چگونگی واکنش به «عدم همکاری» ایران با آژانس بینالمللی انرژی اتمی است؛ سخنانی که نشان میدهد پاریس بار دیگر میخواهد نقش پلیس بد را در آستانه شروع مذاکرات دنبال کند.
ایران در پی مذاکره نتیجهمحور
از سوی دیگر ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران روز پنجشنبه با اشاره به تعیین تاریخ آغاز مذاکرات درباره رفع تحریمهای ظالمانه علیه مردم ایران گفت: «مذاکره مدنظر ما، یک مذاکره نتیجهمحور است و ما به هیچ عنوان از خواسته بحق ملت ایران یعنی رفع تحریمهای ظالمانه کوتاه نخواهیم آمد.»
رئیسی تاکید کرد: «همانطور که ایران پیشتر اعلام کرده است، میز مذاکره را ترک نمیکنیم اما در مقابل زیادهخواهیها هم که منجر به تضییع منافع ملت ایران میشود، ایستادگی میکنیم.»
فرانسه بار دیگر در نقش پلیس بد
یک روز پس از آنکه معاون وزیر خارجه ایران سرانجام تاریخ دقیق بازگشت ایران به مذاکرات احیای برجام را اعلام کرد، فرانسه روز پنجشنبه ۱۳ آبان اعلام کرد مشغول رایزنی با متحدانش درباره چگونگی واکنش به «عدم همکاری» ایران با آژانس بینالمللی انرژی اتمی است. سخنگوی وزارت خارجه فرانسه در نشستی خبری تصریح کرد این کشور هنوز هم میتواند در نشست آتی شورای حکام، به همراه شرکای خود علیه ایران دست به اقدام بزند. آن-کلر لوژاندر تاکید کرد ایران باید بدون تاخیر برای پیشرفت در مسائلی که همچنان پابرجاست، گفتوگو و همکاری با آژانس را از سر بگیرد. سخنگوی وزارت خارجه فرانسه همچنین افزود: «ما به همراه شرکای خود، به دقت به دنبال حصول اطمینان از پایبندی ایران به تعهداتش هستیم.» او تصریح کرد رایزنیها میان شرکا درباره نحوه پاسخدهی به اقدامات جمهوری اسلامی ایران در صورت عدم همکاری با آژانس ادامه دارد. نشست بعدی شورای حکام قرار است در اواسط ماه جاری میلادی (نوامبر) و پیش از آغاز دور جدید مذاکرات هستهای برگزار شود.
بازی سیاسی تکراری غرب
در این رابطه پایگاه خبری نورنیوز نزدیک به شورای عالی امنیت ملی در گزارشی به بررسی این اقدامات فرانسه پرداخت. در این گزارش آمده است: «تحرک زودهنگام فرانسه در جایگاه سنتی پلیس بد در مذاکرات هستهای نشان داد حسن نیتی که غرب تا پیش از اعلام آغاز مذاکرات از آن دم میزد بخشی از بازی سیاسی تکراری برای فشار بر ایران بوده و صداقتی در آن وجود ندارد.»
در حالی که تا پیش از اعلام آغاز زمان مذاکرات از سوی ایران، مقامهای غربی بهویژه آمریکاییها به صورت مکرر از تعلل ایران در بازگشت به مذاکرات انتقاد میکردند به فاصله یک روز پس از اعلام خبر آمادگی ایران برای آغاز مذاکرات، فرانسه روز پنجشنبه ۱۳ آبان در اعلام موضعی کاملا تهدیدآمیز، اعلام کرد که مشغول رایزنی با متحدانش درباره چگونگی واکنش به «عدم همکاری» ایران با آژانس بینالمللی انرژی اتمی است. با توجه به اینکه نشست بعدی شورای حکام قرار است در اواسط ماه جاری میلادی (نوامبر) و پیش از آغاز دور جدید مذاکرات هستهای برگزار شود، اظهارات سخنگوی وزارت خارجه فرانسه نشان میدهد این کشور در آستانه شروع دور جدید مذاکرات هستهای مجددا لباس پلیس بد را به تن کرده و قصد دارد با استفاده از اهرم آژانس بینالمللی انرژی اتمی و به نمایندگی از مذاکرهکنندگان غربی ایران را تحت فشار قرار دهد. تلاش فرانسه برای تحت فشار قرار دادن ایران در حالی است که جمهوری اسلامی با نشان دادن حسن نیت، ۲۲ شهریور امسال موافقت خود را با سرویس دوربینهای آژانس در تاسیسات هستهای اعلام کرد و تنها با توجه به حمله خرابکارانه به تاسیسات کرج و بهدلیل ادامه تحقیقات جنایی، این مرکز را از شمول سرویس دوربینها مستثنی کرد. اگرچه چینش تکراری مهرههای شطرنج از سوی طرفهای غربی در آستانه شروع دور جدید مذاکرات برای جمهوری اسلامی ایران قابل پیشبینی بود اما تحرک زودهنگام فرانسه در جایگاه سنتی پلیس بد، نشان داد از قرار معلوم، حسن نیتی که غرب تا پیش از اعلام آغاز مذاکرات از آن دم میزد چون گذشته بخشی از بازی سیاسی تکراری برای پیشبرد سناریوی «فشارسیاسی- امتیازگیری» بوده و صداقتی در آن وجود ندارد.
بر اساس این گزارش، مذاکره در فضای تهدید و فشار سیاسی، عملا اصل گفتوگو برای دستیابی به توافق را دچار تناقض میکند و حاصل آن چیزی به جز پیچیدهتر شدن شرایط موجود نیست. همچنین اگر غرب هنوز بر اتخاذ شیوههای قبلی برای امتیازگیری یکطرفه اصرار دارد، باید این واقعیت را مورد توجه قرار دهد که شرایط ورود ایران به مذاکرات کاملا تغییر کرده است.
نورنیوز میافزاید: «مذاکرهکنندگان غربی از ۸ آذرماه یا باید خود را برای مذاکرهای عادلانه، صریح و نتیجهمحور آماده کنند یا از هماکنون مسوولیت عدم تغییر در وضعیت موجود را بپذیرند.»
بازرسیهای آژانس تضعیف شده است
این در حالی است که مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در گفتوگویی عنوان کرد بازرسیهای این آژانس از ایران، با «دشواریهایی» همراه است. به گزارش «ایسنا»، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی روز پنجشنبه در گفتوگویی با سیانان درباره آمادگی جو بایدن برای ازسرگیری مذاکرات وین گفت: «من میدانم که آنها آمادهاند. زمانی که در واشنگتن بودم، آنها این موضوع را به من گفتند. میدانم که همه طرفین میگویند خواهان بازگشت هستند اما این بازگشت برای هر بازیکنی ممکن است معنای متفاوتی داشته باشد. ما باید ببینیم که هر یک از طرفین برای بازگشت به چه چیزی نیاز دارد. ما نیز باید ضمانتکنندگان این روند باشیم. عزم (برای بازگشت) وجود دارد اما انجام آن آسان نیست.»
گروسی درباره آمادگی ایران برای بازگشت به مذاکرات هستهای نیز گفت: «آنها که اینگونه میگویند. تنها مساله این است که این اعلانها را با آنچه واقعا برای بازگشت نیاز است، تطبیق دهیم.»
وی با بیان اینکه «بازرسیهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی از ایران «تضعیف» شده است»، گفت: «در چنین شرایطی انجام این کار برایمان بهشدت دشوار شده است. اگر میخواهید کسی تایید کند که کار شما درست بوده و انحرافی رخ نداده است، ما باید توانایی انجام آنچه لازم است را داشته باشیم و در این لحظه ما چنین تواناییای نداریم. ما نیاز به دسترسی داریم.» مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی با تاکید بر نقش این آژانس گفت: «بدون ما توافقی وجود نخواهد داشت. ما باید راستیآزمایی انجام دهیم. بدون راستیآزمایی قدرتهای جهانی بیآنکه از شرایط موجود اطلاعی داشته باشند، چگونه میخواهند وارد مذاکرات شوند؟»در عین حال گروسی در گفتوگو با خبرگزاری آسوشیتدپرس تلاشهای این سازمان برای نظارت بر فعالیتهای هستهای ایران را با «پرواز میان ابرهای متراکم» مقایسه کرد و هشدار داد این وضعیت نمیتواند برای مدت طولانی ادامه پیدا کند. وی درباره میزان توانایی این سازمان برای انجام وظایف نظارتی بر فعالیتهای هستهای ایران، آن را با پرواز در آسمانی پوشیده از ابر (نداشتن دید) مقایسه کرد و گفت: «ما در حال پروازیم و میتوانیم به همین ترتیب ادامه دهیم اما نه برای مدت طولانی.» مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، چندی پیش در گفتوگو با شبکه بلومبرگ از سفر قریبالوقوع خود به ایران خبر داده و گفته بود امیدوار است بتواند با سران ایران برای حل اختلافات درباره بازرسیهای آژانس که از نظر او در شرایط حساس و شکنندهای قرار دارد، گفتوگو کند.
اظهارات بنت علیه «ایرانِ هستهای»
از سوی دیگر همزمان با اعلام زمان شروع مجدد مذاکرات، نخستوزیر رژیم صهیونیستی در کنفرانسی خبری، نسبت به آنچه تبعات دستیابی ایران به سلاح هستهای برای خاورمیانه خوانده است، هشدار داد. به گزارش «ایسنا» به نقل از نشنال نیوز، نفتالی بنت روز پنجشنبه در کنفرانس مجازی سالانه «اتحاد علیه ایران هستهای» مدعی شد: «تصور کنید که ایران هستهای بشود؛ آنوقت ترکیه، مصر، عربستان سعودی و کل خاورمیانه هستهای خواهند شد. این تهدید بزرگی علیه صلح جهانی است.» او در ادامه ادعاهایش اضافه کرد: «ایران یک تهدید استراتژیک برای جهان و تهدیدی علیه موجودیت اسرائیل است و نباید اجازه داد که به هدفش برسد.» وی همچنین گفت: «ما باید فشار خود را بر ایران حفظ کنیم و باید در تلاشهایمان متحد بمانیم.» ادعای نفتالی بنت درباره تلاش ایران برای دستیابی به سلاح هستهای درحالی تکرار میشود که مقام معظم رهبری در فتوایی، تولید، نگهداری و بهکارگیری تسلیحات هستهای را حرام اعلام کردهاند. مقامات ایران نیز بارها بر اساس این فتوا تاکید کردهاند فعالیتهای هستهای ایران صرفا اهداف صلحآمیز را دنبال میکند و دربردارنده اهداف نظامی نیست.
حمایت دو مقام صهیونیست از آغاز مذاکرات
این در حالی است که دو مقام ارشد پیشین نظامی و اطلاعاتی اسرائیل، روز ۱۳ آبان از احیای برجام حمایت کردند.
ژنرال ذخیره آهارون زئوی فرکش، رئیس اسبق سازمان اطلاعات نظامی ارتش اسرائیل، در واکنش به تعیین تاریخ مذاکرات جدید با ایران، به روزنامه جروزالم پست گفت «به احتمال زیاد این مذاکرات به توافقی بدتر از برجام منجر خواهد شد اما هنوز این امر بهتر از نبود توافق است.»ژنرال فرکش مدعی شد: «حتی یک توافق بد دستیابی ایران به بمب هستهای را دستکم تا سال ۲۰۳۱ میلادی (ده سال دیگر) به تعویق خواهد انداخت در حالی که ایران هماکنون در آستانه رسیدن به توانمندی کامل هستهای (نظامی) است.»همچنین سیما شاین، رئیس پیشین میز ایران در موساد نیز به جروزالم پست گفت ایران در مجموع خواهان معامله است اما بهشدت سرسختی نشان میدهد و معلوم نیست که پایان بازی آنها چیست.خانم شاین بعید ندانست که موافقت ایران با تعیین دور جدید گفتوگو یک «تاکتیک» باشد ولی آمریکا نخواهد توانست خواستههای ایران را برآورده کند.این مقام پیشین موساد با وجود بدبینی نسبت به حصول توافق میان قدرتها با ایران در مذاکرات جدید، گفت که برجام با همه بدیهای آن، «بهتر از وضعیت کنونی است» که ایران به آستانه هستهای (توانمندی نظامی) نزدیک میشود.اظهارات این دو مقام پیشین نظامی و اطلاعاتی اسرائیل ظاهرا بازتابی از دیدگاههای بخشی از مقامات کنونی و پیشین این کشور در ارتباط با ایران است.با این حال، گروهی از نظامیان و نیروهای اطلاعاتی پیشین اسرائیل نیز مواضع دولت و ارتش رژیم صهیونیستی در قبال ایران را تایید میکنند.
ارتش اسرائیل در روزهای اخیر گفته است که تمرینات نظامی برای حمله به سایتهای اتمی ایران را گسترش داده و همزمان، آویگدور لیبرمن، وزیر دارایی اسرائیل، اختصاص یک و نیم میلیارد دلار بودجه بیشتر برای تقویت ارتش جهت حمله احتمالی به ایران را تایید کرده است.با این حال، نفتالی بنت، در اظهاراتی متناقض در آستانه سفر به گلاسکو گفته بود که او راهکاری مشابه «جنگ ستارگان» را در برابر ایران به رهبران کشورها برای مقابله با ایران توصیه میکند؛ همانگونه که رونالد ریگان یک گلوله به مسکو شلیک نکرد اما اهداف مورد نظر آمریکا را با فشار بر شوروی به دست آورد.
اهرمهای آمریکا
در تحولی دیگر سخنگوی وزارت خارجه آمریکا عنوان کرد که واشنگتن از«اهرمهای فشار بسیار خوبی » در قبال ایران برخوردار است.به گزارش «ایسنا»، به نقل از صدای آمریکا، ندپرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا روز پنجشنبه در کنفرانس خبری روزانه خود مدعی شد که ایالات متحده اهرمهای فشار بسیار خوبی، نه فقط خودش بلکه با همکاری متحدان و شرکایش در منطقه، در مقابل ایران در اختیار دارد.وی در کنفرانس خبری خود در پاسخ به این سوال که آمریکا غیر از تحریمها چه اهرمهای فشار دیگری در اختیار دارد، گفت: «برخی از این اهرمها شناخته شده هستند و برخی هم در توافق هستهای برجام گنجانده شدهاند.» ندپرایس افزود: «ولی در حال حاضر، تمرکز ما روی نخستین گام است و آن این است که برنامه هستهای ایران به محدودیتهای مشخص شده بازگردد و بار دیگر ایران به شکل دائمی و قابل راستیآزمایی، از دستیابی به تسلیحات هستهای منع شود.» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در پاسخ به این سوال که با این حساب چه چیزی جلوی ایران را پس از انقضای برجام خواهد گرفت؟ گفت: «موارد راستیآزمایی و رصد که در برجام آمده، تاریخ انقضا ندارد.» وی ادامه داد: «چیزی که ما به آن اتکا میکنیم، ابزارهای بینالمللی است که درباره آن مذاکره شده و تا همین سالهای پیش در جای خود بود و به شکل دائمی و قابل راستیآزمایی، توانایی ایران را برای دستیابی به سلاح هستهای محدود کرده بود.»
نگاه ایران به مذاکرات
برخی مقامات لشکری و کشوری فعلی و سابق ایران اظهاراتی پیرامون آغاز گفتوگوهای هستهای داشتند.محسن رضایی، معاون اقتصادی رئیسجمهوری روز پنجشنبه در مراسمی، تحریمهای ظالمانه خارجی را مانعی بر سر راه تولید دانست و گفت: «بحث مذاکرات در این دولت جدی است و تحریمهای خارجی را برخواهد داشت آنچه دست و پای تولید در کشور را بسته تحریمهای داخلی است.»احمد خاتمی، خطیب نماز جمعه تهران روز گذشته درباره مذاکرات هستهای گفت: «ما یک تصمیم آشکار گرفتیم و آن مذاکرهای است که لغو همه تحریمهای هستهای، حقوق بشری و سایر تحریمها باشد.» به گزارش «ایسنا»، وی ادامه داد: « ما از برجام بیرون نرفتهایم این آمریکاییها بودند که رفتند، اگر میخواهند بازگردند باید بدانند که ما مذاکره فرسایشی را نمیپذیریم.» خاتمی در بخش دیگری از صحبتهایش گفت: « برخی از کشورهایی که شریک جرم آمریکا هستند و بعد از پیمان شکنی نیز نازکتر از گل به آنها نگفتند، امروز با زبان تهدید با ایران حرف میزنند.شما چه کاره هستید؟ زبان تهدید دیگر نخ نما شده است.مثل آدم حرف بزنید تا جواب منطقی بگیرید.کسی که پیمان شکسته است باید جبران کند.»همچنین حشمتالله فلاحتپیشه، نماینده سابق مجلس ایران در گفتوگویی درباره محتوای مذاکرات برای احیای برجام گفت: «تیم مذاکرهکننده باید به این مساله توجه داشته باشند که اگر طرف آمریکایی برای استفاده از مکانیزم ماشه به برجام برگردد، خطرناک است.»فلاحتپیشه در گفتوگو با «ایسنا» در پاسخ به این پرسش که چقدر تاخیر در بازگشت به مذاکرات احیای برجام در راستای منافع ملی کشور است، توضیح داد: «بهطور صریح باید بگویم که هیچ دستاوردی نمیتواند این همه تاخیر را برای پایان دادن به تحریمها علیه ایران توجیه کند.معتقدم نسبت به دوره ترامپ و نیز آنچه در آینده انتظار ما را میکشد زمان به ضرر ایران در حال گذر است.»
عبور ذخایر اورانیوم ۲۰ درصد از ۲۱۰ کیلو
همزمان با این تحولات، بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی در مراسمی در نمایشگاه دستاوردهای صنعت هستهای کشور اعلام کرد که ذخایر اورانیوم ۲۰ درصد کشور از ۲۱۰ کیلو عبور کرده و تاکنون نیز ۲۵ کیلو اورانیوم ۶۰ درصد تولید شده است.
به گزارش خبرگزاری فارس، کمالوندی با اشاره به اینکه پیشرفتهای این صنعت در چرخه سوخت هستهای بالنده و رو به جلو حرکت میکند، افزود: « ما مدتی محدودیت داشتیم، اما خوشبختانه با قانون اقدام راهبردی مجلس شورای اسلامی دست و بالمان باز شد.طبق قانون از ما ۱۲۰ کیلو ۲۰ درصد خواستند، در حالی که الان از ۲۱۰ کیلو عبور کردهایم.تاکنون ۲۵ کیلو ۶۰ درصد تولید کردهایم که به استثنای کشورهای دارای سلاح هستهای هیچ کشوری قادر به تولید آن نیست.»
وی با اشاره به تاکید مقام معظم رهبری بر هستهای به عنوان حوزه اقتدار، گفت: «ما هر چه در فناوریهای پیشرفته مثل هستهای، نانو و...دستاورد و توانمندی داریم، مثل سلاح است و بازدارندگی ایجاد میکند.در این صنعت، کیفیت ۲۰ درصد از دیگر صنایع بالاتر است.یعنی باید ۱۲۰ درصد به آن اطمینان داشته باشید.به همین دلیل خواستند آن را از ما بگیرند.اما اعتراف کردند که دیگر نمیتوانند.در این سازمان هر چه اراده کنیم انجام میدهیم.»آژانس بینالمللی انرژی اتمی در گزارشی که شهریورماه امسال منتشر کرد، ذخایر اورانیوم ۲۰ درصدی ایران را ۸۴ کیلوگرم و میزان ذخایر اورانیوم غنیشده ایران در سطح ۶۰ درصد را ۱۰ کیلوگرم اعلام کرده بود.همزمان بریتانیا، فرانسه و آلمان، سه کشور اروپایی باقیمانده در برجام در روزهای بعد با تقدیر از «گزارش به موقع، مستقل و دقیق» آژانس، در ادعاهایی، پیشرفتهای هستهای ایران را «غیر قابل قبول» خواندند.آنها همزمان، تاکید کردند که ایران باید تولید اورانیوم فلزی و اورانیوم با غنای ۶۰ درصد را فورا متوقف کند.همچنین سخنگوی سازمان انرژی اتمی درباره روند مذاکرات هستهای گفت: «مسوولیت مذاکرات برعهده وزارت امور خارجه است و سازمان انرژی اتمی فقط به موضوعات فنی ورود میکند.به زودی مذاکرات آغاز میشود اما تاکنون تاریخ قطعی آن مشخص نشده است.»
منبع: دنیای اقتصاد
مطالب مرتبط