حفره دوم، فروش انواع اوراق مالی و واگذاری سهام شرکت‌های دولتی در بورس است که کمتر از نیمی از هدف‌گذاری ۶ ماهه، محقق نشده است. حفره سوم، منابع تنخواه بودجه‌ای به میزان ۵۴هزار میلیارد تومان است که دولت در نیم‌سال نخست از بانک مرکزی استقراض کرده است و باید تا پایان سال بازگردانده شود.

آمار منتشر شده توسط وزارت اقتصاد و دارایی نشان می‌دهد که بودجه در ۶ ماه ابتدایی سال‌جاری سه حفره بزرگ داشته است. اولین حفره‌‌‌ای که به چشم می‌آید اینکه در زمینه واگذاری دارایی‌‌‌های سرمایه‌‌‌ای که عمدتا ناشی از منابع حاصل از فروش نفت و سایر فرآورده‌‌‌های نفتی است، در ۶ ماه ابتدایی سال‌جاری صرفا ۱۳‌درصد از مقدار مصوب ۶ دوازدهم آن محقق شده است.

دومین حفره بزرگ در زمینه واگذاری‌‌‌های دارایی‌‌‌های مالی دیده می‌شود. واگذاری دارایی‌‌‌های مالی شامل فروش انواع اوراق مالی اسلامی و واگذاری سهام شرکت‌های دولتی است و در ۶ ماه ابتدایی سال‌جاری حدود یک‌سوم مصوب ۶ دوازدهم این منبع مالی محقق نشده است. سومین حفره در بودجه ۱۴۰۰ را می‌توان در میزان تنخواه استفاده شده توسط دولت در ۶ ماه ابتدایی نشان داد. میزان تنخواه استفاده شده در ۶ ماه ابتدایی سال‌جاری حدود ۵۴‌هزار میلیارد تومان بوده که دولت موظف است تا پایان سال این بدهی را به بانک مرکزی پرداخت کند. همچنین با نگاه به مصارف و منابع در شش ماه ابتدایی سال‌جاری می‌توان متوجه شد که حدود ۵۴‌هزار میلیارد تومان از مصارف بودجه در ۶ماه ابتدایی سال‌جاری شامل کسری شده و منابع آن از طریق بدهی از بانک مرکزی در قالب تنخواه تامین شده است. نکته مهم اینکه صرفا یک‌سوم از مصارف کل بودجه شامل ۴۱۵‌هزار میلیارد تومان پرداخت شده و مابقی به نیمه دوم سال منتقل شده است. گزارش عملکرد ۶ ماهه بودجه که توسط خبرگزاری فارس منتشر شده نشان می‌دهد بسیاری از مصارف بودجه محقق نشده و بخش بزرگی از مصارف در ۶ماه نخست تامین مالی نشده است.

نیمی از درآمدها تحقق نیافته
منابع دولت در سال ۱۴۰۰ حدود ۵۰‌درصد افزایش داشته است. بر اساس آمار اعلام شده توسط وزارت اقتصاد و دارایی، عملکرد ۱۴۰۰ در زمینه منابع بودجه که شامل درآمدها، واگذاری دارایی‌‌‌های سرمایه‌‌‌ای و واگذاری دارایی‌‌‌های مالی است، در ۶ ماه اول سال‌جاری به ۳۶۱‌هزار میلیارد تومان رسیده است. این رقم حدود ۲۸‌درصد از کل منابع مصوب دربودجه ۱۴۰۰ محسوب می‌شود. با این وجود اگر مصوب ۶ دوازدهم بودجه مبنا قرار گیرد حدود ۵۷‌درصد از منابع محقق شده است.

تحقق قابل قبول درآمدهای جاری
در این زمینه درآمدهای جاری دولت که بخش بزرگ‌تری از منابع بودجه را در سال‌جاری تشکیل می‌دهد، بیش از ۱۹۵‌هزار میلیارد تومان اعلام شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل بیش از ۶۳‌درصد افزایش داشته است. با این وجود درآمدهای جاری دولت در ۶ ماه ابتدایی سال‌جاری حدود ۴۳‌درصد از کل منابع مصوب بودجه ۱۴۰۰ محسوب می‌شود. همچنین داده‌‌‌های آماری نشان می‌دهد که عملکرد دولت در زمینه درآمدهای جاری ۶ ماه، ۱۰۲‌درصد مصوب ۶ ماهه را محقق کرده است. البته درآمدهای جاری در مقایسه با سایر درآمدها، به مقدار بسیار بیشتری تحقق پیدا کرده است.

فروش نفت همچنان کمتر از انتظارات
به گزارش خبرگزاری فارس میزان واگذاری‌‌‌ دارایی‌‌‌های سرمایه‌‌‌ای در ۶ماه ابتدایی سال‌جاری بیش از ۲۶‌هزار میلیارد تومان بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل حدود ۵ برابر شده است. با این وجود، حدود ۷‌درصد از مصوب کل بودجه و ۱۳‌درصد از بودجه ۶ دوازدهم در زمینه این قلم درآمدی محقق شده است. واگذاری دارایی‌‌‌های سرمایه‌‌‌ای بیشتر ناشی از منابع حاصل از فروش نفت و فرآورده‌‌‌های نفتی بوده و عدم‌تحقق آن ناشی از عدم‌توفیق دولت در فروش نفت و فرآورده‌‌‌های آن در بازارهای جهانی به دلیل تحریم‌ها بوده است. حدود ۷‌درصد از مصوب کل بودجه در زمینه منابع حاصل از نفت و فرآورده‌‌‌های آن محقق شده است.

فروش اوراق در دستور کار نیست؟
واگذاری‌‌‌ دارایی‌‌‌های‌‌‌ مالی نیز که بیشتر ناشی از فروش اوراق مالی اسلامی و فروختن سهام شرکت‌های دولتی بوده، حدود ۳۳‌درصد از کل منابع مصوب این قلم درآمدی را در نیمه اول سال‌جاری محقق کرده است. البته تامین مالی از طریق واگذاری دارایی‌‌‌های مالی بیش از ۶۵‌درصد از مصوب بودجه ۶دوازدهم دراین قلم درآمدی بوده است. میزان واگذاری دارایی‌های مالی در نیمه اول سال‌جاری بیش از ۱۳۹‌هزار میلیارد تومان بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل حدود ۱۶‌درصد افزایش داشته است. با این وجود عدم‌تحقق این قلم درآمدی را نیز می‌توان یکی دیگر از حفره‌‌‌های بودجه در سال‌جاری دانست. فروش اوراق مالی اسلامی بر اساس آمار اعلام شده در سال‌جاری حدود ۱۱۴‌هزار میلیارد تومان بوده که ۸۶‌درصد از مصوب کل این قلم درآمدی در نیمه اول سال‌جاری محقق شده است. همچنین واگذاری شرکت‌های دولتی ذیل دارایی‌‌‌های مالی تعریف می‌شود که عملکرد آن در این مدت ۶۸۰‌میلیارد تومان بوده، در حالی در نیمه سال ۹۹ بالغ بر ۲۱‌هزارو۵۰۰‌میلیارد تومان منابع حاصل شده بود.

سومین حفره در بودجه ۱۴۰۰
سومین حفره بزرگ در بودجه نیم سال را می‌توان در میزان تنخواه استفاده شده توسط دولت مشاهده کرد. حدود ۵۴‌هزار میلیارد تومان از هزینه‌‌‌های بودجه نیم سال توسط استقراض از بانک مرکزی در قالب تنخواه تامین شده است. با مقایسه درآمدها و مصارف بودجه می‌توان پی برد که دولت در نیم‌سال ۱۴۰۰، حدود ۵۴‌هزار میلیارد تومان کسری داشته و این کسری از طریق استقراض از بانک مرکزی تامین شده است.

تحقق یک‌سوم از کل هزینه‌‌‌ها
طرف دیگر درآمدها، هزینه‌‌‌های بودجه هستند که در این مدت ۴۱۵‌هزار میلیارد تومان بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۵۷‌درصد افزایش یافته است و ۶۵‌درصد رقم مصوب ۶ ماهه را محقق کرد. به این ترتیب دولت حدود یک‌سوم از هزینه‌‌‌های خود در سال‌جاری را کم کرده یا آن را به نیمه دیگرسال انتقال داده است.

در این میان بیش از ۷۸‌درصد از هزینه‌‌‌های بودجه در نیم سال اول صرف پرداخت اعتبارات هزینه‌‌‌ای شده است. اعتبارات هزینه‌‌‌ای شامل حقوق و مزایای مستمر کارکنان دولت، صندوق بازنشستگی کشوری و تامین اجتماعی لشگری، سایر هزینه‌‌‌های ملی و استانی، ‌‌‌ ردیف‌‌‌های متفرقه، یارانه کالاهای اساسی، پرداخت بابت صندوق توسعه ملی، اعتبارات تملک دارایی‌‌‌های سرمایه‌‌‌ای و مالی و تنخواه بودجه می‌شود. در این مدت بابت حقوق و مزایای کارکنان دولت ۱۲۶‌هزارو۷۰۰‌میلیارد تومان پرداخت شده که نسبت به مدت مشابه سال ۹۹ بالغ بر ۶۱‌درصد افزایش یافت. همچنین برای صندوق‌های بازنشستگی نیز حدود ۸۰‌هزار میلیارد تومان پرداخت شده و این بخش نیز رشد حدود ۶۸‌درصدی را تجربه کرده‌‌‌ است.

در نیمه نخست سال‌جاری حدود ۶۷‌هزار میلیارد تومان اعتبار به طرح‌‌‌های عمرانی تزریق شده که نسبت به عملکرد سال گذشته، ۹۱‌درصد افزایش نشان می‌دهد. سال گذشته در همین مدت حدود ۳۵‌هزار میلیارد تومان به عمرانی‌‌‌ها اختصاص یافته بود. رقم مصوب کل سال بیش از ۱۷۶‌هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده است و به این ترتیب در شش ماه ابتدایی سال‌جاری حدود ۳۸‌درصد از کل هزینه مصوب بودجه در این زمینه پرداخت شده است.
منبع: دنیای اقتصاد