پس از آنکه خبرگزاری رویترز روز جمعه، ۱۹ آذرماه، به نقل از یک دیپلمات اروپایی گزارش داد که مذاکره‌‌کنندگان ایرانی در وین پذیرفته‌‌اند مذاکرات بر اساس محتوای متونی که تا خردادماه امسال مورد توافق گرفته بود ادامه پیدا کند، یک منبع نزدیک به تیم مذاکره‌کننده ایران تاکید کرد هیچ تجدیدنظری در موضع ما رخ نداده و پیش‌نویس‌‌های پیشنهادی را پس نگرفته‌‌ایم. همچنین علی باقری‌کنی، رئیس هیات ایران در وین روز گذشته گفت صحبت بر سر متون پیشنهادی ایران از پنج‌‌شنبه شب آغاز شده است. مذاکره‌‌کنندگان ایرانی در دولت روحانی و کشورهای حاضر در برجام در شش دور مذاکرات احیای این توافق که با مشارکت غیرمستقیم آمریکا در وین برگزار شد، به توافق‌‌هایی درباره نحوه برداشته شدن تحریم‌های ایران و همچنین اجرای کامل برجام توسط ایران دست یافتند. تیم جدید مذاکره‌‌کننده در دولت رئیسی هفته گذشته در قالب دور هفتم مذاکرات اقدام به ارائه دو پیش‌‌نویس جدید کرد که بلافاصله از سوی طرف‌‌های غربی غیرقابل قبول توصیف شد. با شروع دور جدید مذاکرات از روز پنج‌‌شنبه اخبار ضدونقیضی از وین مخابره می‌شود که در یکی از مهم‌ترین خبرها، رویترز به نقل از یک منبع اروپایی مطلع اعلام کرد «ایران پذیرفته است مذاکرات بر اساس پیش‌نویسی که در آخرین دور در ژوئن توافق شده بود از سر گرفته شود. این موضوع طی چند روز آینده مورد آزمایش قرار خواهد گرفت.» در واکنش به این اظهارات، یک منبع نزدیک به تیم مذاکره‌کننده ایران در گفت‌وگو با خبرگزاری تسنیم گفت: «پیشنهادها و نظرات ارائه‌‌شده از سوی هیات ایرانی در گفت‌وگوهای هفته پیش همچنان روی میز قرار دارد و مذاکره‌‌کنندگان ایرانی در طول مباحث درباره متن بر اساس این دیدگاه‌ها پیش خواهند رفت.»

هیچ‌کس نمی‌خواهد برجام از بین برود
سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه نیز شب گذشته در نشستی خبری گفت: «هیچ یک از شرکت‌کنندگان در مذاکرات وین علاقه‌مند به ازبین رفتن برجام نیستند.»

مذاکرات بر اساس پیش‌‌نویس‌‌های دور ششم
درهمین حال میخائیل اولیانوف نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین در صفحه توییترش با اشاره به اینکه مذاکرات وین براساس پیش‌‌نویس‌‌های تهیه شده تا ۲۰ ژوئن (پایان دور ششم مذاکرات) پیش خواهند رفت، گفت: «‌اما ایده‌های جدید ایران نیز باید به درستی مورد بحث قرار گیرد و کاملا در نظر گرفته شود.» به گزارش «ایسنا»، اولیانوف تاکید کرد این یک اصل در دیپلماسی چندجانبه است.

کار بر روی پیش‌نویس سند نهایی
همچنین اولیانوف شب گذشته در حساب کاربری خود در توییتر نوشت:«مذاکرات بر سر بازگرداندن برجام در وین ادامه دارد. کارشناسان در حال کار بر روی پیش نویس سند نهایی هستند. توافق بر سر آن به زمان و تلاش زیادی نیاز دارد، اما مذاکره کنندگان روی دستیابی به یک نتیجه مثبت متمرکز هستند.»

تعامل بر سر جزئیات بیشتر
از سوی دیگر یک مقام ارشد اروپایی اعلام کرد مذاکرات وین به نحوی منطقی پیش می‌‌رود و طرف‌‌های مذاکره‌‌کننده «تعامل بر سر جزئیات بیشتر» را آغاز کرده‌‌اند. به گزارش خبرگزاری تسنیم، این مقام ارشد اروپایی که وال استریت ژورنال به نامش اشاره نکرده است، درباره آخرین تحولات مرتبط با مذاکرات وین گفت: «انتظار می‌‌رفت یک دولت جدید، یک هیات جدید [ایرانی] روزهای بیشتری را در ابتدای دور جدید صرف تبیین دیدگاه‌های سیاسی خود کند و همین‌‌طور هم شد. آنها این کار را انجام دادند. سپس ما وارد جزئیات بیشتر شدیم. ما اکنون در مذاکرات در حال تعامل بر سر جزئیات بیشتر هستیم.» این مقام اروپایی افزود: «مسلما متن توافق ۲۰ ژوئن [۳۰ خرداد] یک مبنای مشترک برای کار [مذاکره] است. این متن هیچ‌‌یک از هیات‌‌های مذاکره‌‌کننده را از ارائه پیشنهادهای جدید برای تغییر آن منع نمی‌کند.» وی در عین حال خاطرنشان کرد در متن تدوین شده در ماه ژوئن نیز ۷ یا ۸ مورد باز وجود داشته که باید درباره آنها مذاکره شود.

رفع برخی سوء تفاهم‌ها
همزمان میخائیل اولیانوف در واکنش به این اظهارات مقام ارشد اتحادیه اروپا گفت که این اظهارات به دیدگاه ما نزدیک است. به گزارش خبرگزاری فارس، وی در این خصوص در توییتی نوشت: «این اظهارات مقام ارشد اتحادیه اروپا به دیدگاه ما در مورد وضعیت گفت‌وگوهای وین نزدیک است. مذاکره‌کنندگان توانستند برخی سوء تفاهمات را که در پایان هفته گذشته با آن مواجه شدیم برطرف کنند و کار عملی را آغاز کردند.»

فضای گفت‌وگوها «روبه‌‌جلو»
دور تازه گفت‌وگوهای رفع تحریم‌ها روز پنج‌شنبه پس از یک هفته وقفه، با آغاز کمیسیون مشترک برجام در هتل کوبورگ وین از سر گرفته شد. منابع نزدیک به تیم مذاکره‌کننده ایران می‌گویند طرف‌‌های مقابل خواسته‌های ایران را در راستای دستیابی به توافق برای احیای مفاد برجام شناسایی کرده و قرار است جزئیات آن در گفت‌وگوهای روزهای آتی مورد بحث قرار گیرد. منابع نزدیک به مذاکرات فضای گفت‌وگوهای وین را «رو‌به‌جلو» اعلام کردند. همچنین هیات‌‌های کارشناسی ایران و اتحادیه اروپا مذاکرات دوجانبه در زمینه لغو تحریم‌ها را از عصر روز پنج‌‌شنبه به وقت محلی آغاز کردند. از صبح روز جمعه نیز کارگروه هسته‌‌ای تشکیل شد.

پیام باقری درباره جدی نبودن آمریکا
در حال حاضر نمایندگان ایران و نمایندگان کشورهای عضو برجام در وین به سر می‌‌برند تا دور هشتم گفت‌وگوها را ادامه دهند، ولی رابرت مالی، مذاکره‌‌کننده ارشد آمریکا هنوز به وین نرفته است. در این خصوص مذاکره‌‌کننده ارشد ایران، در گفت‌وگو با رویترز با اشاره به عدم حضور نماینده آمریکا، حضور مذاکره‌‌کنندگان ایرانی در وین را نشانه جدی‌‌ بودن ایران دانسته و گفته است مذاکره درباره پیش‌‌نویس‌‌های جدید ایران ادامه دارد. باقری در گفت‌وگوهای وین با کنایه به عدم جدیت برخی طرف‌‌ها برای دستیابی به توافق درباره احیای مفاد برجام تاکید کرد که هیات جمهوری اسلامی به وین آمده و در گفت‌وگوها جدی است. به گزارش پایگاه خبری-تحلیلی انتخاب علی باقری‌کنی صبح روز جمعه در گفت‌وگو با خبرنگاران گفت برای شرکت در مذاکرات وین جلسات و قرار ملاقات‌‌های دیگرش را به‌‌هم زده و این رفتار نشان‌دهنده اراده ایران در گفت‌وگوهاست. وی افزود: «ببینید چه کسی جلسات دیگرش را به هم زده و اینجا مانده و چه کسانی جلسات دیگر را ترجیح دادند و اینجا نماندند.»

نخستین گام پیشبرد گفت‌وگوها
از دیگر سو باقری، رئیس هیات مذاکره‌کننده در وین پنج‌شنبه شب و پس از پایان نشست کمیسیون برجام گفت: «احساسم این است که طرف مقابل اراده جدی‌‌تر برای ورود به گفت‌وگوهای موثر و نتیجه‌‌بخش پیدا کرده است.» به گزارش «ایسنا»، علی باقری درباره اختلافات بر سر لغو تحریم‌ها در مذاکرات وین توضیح داد: «این اختلافات درباره تحریم‌ها به اراده جدی و آمادگی عملی آنها بستگی دارد و هر وقت این اراده جدی احراز شود ما می‌توانیم به سمت لغو تحریم‌ها گام ‌برداریم. لغو تحریم‌ها گشایش جدی برای پیشبرد گفت‌وگوها به ویژه در رابطه با اقدامات هسته‌‌ای ایجاد می‌کند.» مذاکره‌کننده ارشد ایران درباره تحریم‌های اخیر آمریکا علیه ایران نیز گفت: «اقدامات غیرسازنده و تخریبی آمریکایی‌‌ها که در حین مذاکرات انجام می‌شود در نشست کمیسیون مشترک مورد اعتراض چند کشور ۱+۴ قرار گرفت و آنها هم این اقدام را غیرسازنده خواندند و خواستار آن شدند که آمریکا از این اقدامات تخریبی خودداری کند.»

برای توافق خوب در وین هستیم
در خبری دیگر حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران با اشاره به برگزاری مذاکرات وین برای لغو تحریم‌ها در صفحه اینستاگرام خود تاکید کرد: «طرف‌‌های غربی باید بدانند در هشت سال گذشته به اندازه کافی حرف زده شده و وعده بی‌عمل داده‌‌اند، اما امروز وقت عمل است و ما برای رسیدن به توافقی جدی و خوب تلاش می‌کنیم.» به گزارش «ایسنا»، حسین امیرعبداللهیان نوشت: «ما همه در وین هستیم که مذاکره کنیم تا به یک توافق خوب برسیم. برنامه هسته‌‌ای ایران کاملا صلح‌آمیز است، اما رفع نگرانی هسته‌‌ای ادعایی طرف‌‌های غربی با رفع کامل تحریم‌های برجامی ارتباط مستقیم دارد. هر چند تردید داریم که آیا طرف غربی اصولا آماده رفع تحریم‌ها است یا اینکه صرفا به دنبال رفع یک‌طرفه نگرانی‌‌های خود است، اما اگر طرف غربی مذاکرات با حسن نیت، ابتکار عمل و ایده‌های سازنده در ادامه مذاکرات حضور یابد، یقینا شاهد پیشرفت سریع مذاکرات خواهیم‌‌ بود.»

ارزیابی مثبت مسکو از گفت‌وگوها
همچنین اولیانوف پنج‌شنبه عصر پس از پایان نشست کمیسیون مشترک برجام، آن را «سازنده» توصیف کرد. به گزارش «ایسنا»، وی با انتشار پیامی در حساب کاربری خود در توییتر نوشت: «شرکت‌کنندگان شاهد یکسری اشتراکات مهم در مواضع خود بودند، ازجمله در ارتباط با ضرورت نهایی کردن مذاکرات وین برای احیای موفقیت‌آمیز‌ و هرچه سریع‌تر برجام.» همزمان سخنگوی وزارت خارجه روسیه نیز نسبت به «موثر» بودن مذاکرات وین ابراز امیدواری کرد. به گزارش «ایسنا»، به نقل از اردوپوینت، ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه روز پنج‌‌شنبه در کنفرانسی خبری گفت: «‌امیدواریم تمامی این مذاکرات موثر باشند و باعث آغاز کارهای بیشتر در سطح کارشناسی شوند.»

تجدید اراده طرفین برجامی
از سوی دیگر انریکه مورا، هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک برجام نیز روز پنج‌شنبه پس از پایان نشست گفت شاهد تجدید اراده از سوی تمام طرف‌‌های مذاکره‌کننده ازجمله ایران برای رسیدن به نتیجه در گفت‌وگوهای وین است. به گزارش «ایسنا» به نقل از خبرگزاری رویترز، انریکه مورا در جمع خبرنگاران اضافه کرد این مساله با بررسی جزئیات توسط نمایندگان (کشورهای عضو) مورد آزمون قرار می‌گیرد. مورا تاکید کرد: «‌آنچه روز پنج‌‌شنبه از سوی تمام هیات‌‌های مذاکره‌کننده مشاهده کردم، یک تجدید اراده و نظر درباره لزوم کار و دستیابی به یک توافق برای احیای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) بود.»

تاکید مقام‌‌های آمریکایی بر دیپلماسی
همچنین طرف آمریکایی نیز شاهد اظهارنظرهای ضدونقیضی هستیم و در حالی که تلاش می‌کنند بگویند دیپلماسی تنها راه‌حل مساله هسته‌‌ای ایران است اما دائما بر استفاده از گزینه‌های دیگر در صورت شکست دیپلماسی تاکید دارند. در این خصوص سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا درباره رویکرد واشنگتن در قبال مذاکرات احیای توافق هسته‌‌ای در وین گفت: «ما در حال حاضر بر دیپلماسی متمرکز هستیم تا ببینیم می‌توانیم بازگشت دوجانبه‌ای به برجام[توافق هسته‌‌ای] داشته باشیم یا نه. ما همچنان بر این باور هستیم که بازگشت دوجانبه به برجام هنوز امکان‌‌پذیر است.» به گزارش «ایسنا» به نقل از پایگاه اینترنتی وزارت امور خارجه آمریکا، ند پرایس سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در یک کنفرانس خبری بدون اشاره به کارشکنی‌‌های آمریکا و متحدانش در مسیر احیای برجام و لغو تحریم‌ها بیان کرد: «مذاکرات از سر گرفته شدند و بسیاری از سرپرستان هیات‌‌ها آنجا [‌در وین] نیستند. مثلا راب مالی و تیمش تا آخر هفته به آنجا نخواهند رفت. بنابراین، چند روزی طول خواهد کشید تا دستگیرمان شود ایرانی‌‌ها در آغاز این دور کجا قرار دارند و انعطاف نشان می‌دهند یا نه.»

او در بخش دیگری از اظهاراتش با تاکید بر اینکه دولت جو بایدن تمایل دارد برای حل‌‌وفصل مساله هسته‌‌ای ایران مسیر دیپلماسی را در پیش بگیرد، گفت: «وقتی بر اساس ارزیابی‌‌های خودمان و ارزیابی‌‌هایی که درباره اطلاعات علنی و غیر علنی انجام می‌شوند، برایمان معلوم شود که بازگشت به برجام دیگری پرفایده‌‌ترین مسیر برای ما نیست، دیگر این مسیر را دنبال نخواهیم کرد.» سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در پاسخ به اینکه مسیر دیگر چه خواهد بود، گفت: «ترجیح ما همیشه دیپلماسی است، نه صرفا به این خاطر که دیپلماسی همیشه تنها راه خواهد بود، بلکه به این خاطر که دیپلماسی همیشه پایدارترین رویکرد برای نظارت بر این خواهد بود که ایران به یک سلاح هسته‌‌ای دست پیدا نکند.»

آماده‌‌ایم با دیپلمات‌‌های ایرانی دیدار کنیم
از سوی دیگر رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران و مذاکره‌کننده ارشد این کشور در مذاکرات وین که هنوز در محل مذاکرات حاضر نشده در گفت‌وگویی مدعی شد واشنگتن متمایل به در پیش گرفتن مسیر دیپلماسی برای حل‌‌ و فصل مساله هسته‌‌ای ایران است. به گزارش «ایسنا» به نقل از شبکه الجزیره، رابرت مالی در گفت‌وگو با این شبکه قطری گفت دولت بایدن در روابط با تهران، دیپلماسی را در اولویت قرار می‌دهد و احیای توافق هسته‌‌ای «به نفع» هر دو کشور است. مالی به الجزیره گفت: «ما کاملا نسبت به بازگشتی دوجانبه به پایبندی به برجام[توافق هسته‌‌ای] متعهد هستیم. ما فکر می‌کنیم هنوز زمان برای انجام دادن این کار وجود دارد، البته اگر ایران برگردد و بگوید برای این کار آماده است.» نماینده ارشد آمریکا در امور ایران همچنین خواستار مذاکرات مستقیم با تهران شده و در این باره گفت، مذاکره‌‌کنندگان آمریکا «در هر زمان و هر کجا»، آماده دیدار با دیپلمات‌‌های ایرانی هستند. او در این راستا بیان کرد: «‌ما آماده دیدار رو در رو با آنها هستیم. فکر می‌کنیم بسیار بهتر از مذاکرات غیرمستقیم است. به علاوه اینکه ما در حال کلنجار رفتن با این موضوع پیچیده هستیم، آن‌‌هم با بی‌‌اعتمادی زیاد و احتمال زیاد ایجاد سوءتفاهم.»

مسیر جایگزین بایدن
همچنین جن ساکی، سخنگوی کاخ سفید نیز در یک کنفرانس خبری در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه چه نظری درباره برخی گزارش‌هایی دارد که می‌گویند در صورت شکست مذاکرات، تهدید مالی و نظامی علیه ایران وجود خواهد داشت، گفت: «همان‌طور که قبلا چند بار از این جایگاه و جاهای دیگر گفته‌‌ایم، رئیس‌جمهور بایدن به اطمینان‌یابی از اینکه ایران هیچ‌گاه به سلاح هسته‌‌ای دست پیدا نکند، متعهد است و باور دارد دیپلماسی در هماهنگی با متحدان و شرکای منطقه‌ای بهترین راه برای رسیدن به این هدف است.» به گزارش «ایسنا» به نقل از پایگاه اینترنتی کاخ سفید، سخنگوی کاخ سفید در ادامه ادعاهایش علیه تهران افزود: «ما بر این عقیده‌ایم که راهکاری دیپلماتیک بهترین راه اجتناب از یک بحران هسته‌‌ای را پیش پایمان می‌گذارد. اگرچه، با توجه به توسعه مداوم برنامه هسته‌‌ای ایران، رئیس‌جمهور بایدن از تیمش خواسته است در صورت شکست دیپلماسی آمادگی داشته باشند؛ ما باید به گزینه‌های دیگری روی بیاوریم که احتیاج به آمادگی و مقدمات دارد.»

اقدامات اضافی واشنگتن چیست؟
سخنگوی کاخ سفید در بخش دیگری از سخنانش گفت: «اگر دیپلماسی نتواند به زودی در مسیر خود قرار بگیرد و اگر برنامه هسته‌ای ایران همچنان سرعت بگیرد، آن وقت ما انتخابی نخواهیم داشت جز انجام دادن اقداماتی اضافی برای محدود کردن بیشتر منابع درآمد‌زایی ایران. با اینکه نمی‌خواهم جزئیات بیشتری در این زمینه ارائه دهم، شما را در جریان برخی هماهنگی‌‌هایی می‌گذارم که به‌طور بین‌المللی در حال انجام دادنشان هستیم.» ساکی در این باره توضیح داد: «یک مقام ارشد وزارت خزانه‌داری این هفته سفر هیاتی از این وزارتخانه به امارات متحده عربی را سرپرستی خواهد کرد تا درباره پایبندی به تحریم‌ها گفت‌وگو کنند. این هیات که سرپرستی آن بر عهده آندریا گاکی، رئیس اوفک خواهد بود، بر همکاری با بخش خصوصی و مقامات مهم امارات متحده عربی برای بحث درباره اطلاع ما از شرکت‌ها و نهادهای مالی تسهیل‌کننده تجارت مبتنی بر عدم پایبندی با ایران متمرکز خواهد بود.» وی افزود: «‌این سفر طیفی از رایزنی‌ها و گفت‌وگوها را به دنبال خواهد داشت که جیک سالیوان مشاور امنیت ملی و بْرِت مک گورک در اکتبر داشته‌اند.»

مخالفت ابوظبی با طرح تحریمی واشنگتن
این در حالی است که امارات متحده عربی با طرح تحریم ایران در صورت شکست مذاکرات وین مخالفت کرد. به گزارش خبرگزاری فارس، «انور قرقاش»، مشاور دیپلماتیک رئیس امارات گفته اعمال تحریم‌های بیشتر علیه ایران، راه‌حل مناسب در گفت‌وگوهای هسته‌‌ای با ایران نیست. پایگاه انگلیسی‌‌زبان «نشنال‌‌» امارات به نقل از انور قرقاش نوشته امارات امیدوار است گفت‌وگوهای وین میان ایران و گروه ۱+۴ به نتایج موفقیت‌آمیز ختم شود، اما ابوظبی امیدوار است این مذاکرات با گفت‌وگوهای منطقه‌‌ای تکمیل شوند. او گفت: «ما روند [گفت‌وگوهای] برنامه جامع اقدام مشترک را تحت نظر داریم. می‌خواهیم شاهد یک روند موفقیت‌آمیز باشیم... اما امیدواریم که آن روند به نوعی توافق بر سر مشارکت دادن کشورهای بیشتری ختم شود.»

استقبال ریاض از احیای برجام
از سوی دیگر فیصل بن فرحان، وزیر خارجه عربستان روز پنج‌شنبه ۱۸ آذر گفت ریاض از بازگشت ایران و آمریکا به توافق هسته‌‌ای موسوم به برجام استقبال می‌کند و همزمان مدعی شد که این مسیر می‌تواند گام اول برای رسیدگی به آنچه وی رفتار مخرب تهران خواند، باشد. فیصل بن فرحان مدعی شد: «‌همان‌طور که قبلا اعلام کرده‌‌ایم، ما همچنان از بازگشت به توافق برجام حمایت می‌کنیم. اما ما آن را ناقص می‌‌دانیم.»

مرندی: پیش‌نویس‌های جدید مکمل پیش‌نویس‌های سابق است
سید محمد مرندی، کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت‌و‌گو با شبکه المیادین گفت که پیش‌نویس‌های جدید ارائه شده از سوی هیأت مذاکره کننده ایرانی در مذاکرات وین تکمیل کننده پیش‌نویس‌های سابق است. به گزارش خبرگزاری فارس، محمد مرندی به شبکه المیادین گفت که ارائه پیش‌نویس‌های جدید از سوی هیأت مذاکره کننده ایرانی در مذاکرات رفع‌تحریم‌ها در وین، به معنای عدم اعتبار پیش‌نویس‌های پیشین نیست. او گفت که هیأت ایرانی پیش‌نویس‌های جدید را به این دلیل ارائه کرده است که طرح‌های قبلی به نوعی کامل نبود. مرندی همچنین تاکید کرد که مواضع اروپایی‌ها در قبال پیش‌نویس‌های ارائه شده هیأت ایرانی مقدار کمی تغییر کرده است. او ادامه داد:« این تغییر موضع نشانه خوبی است، اما می‌بایست طرح نهایی، حقوق کامل ایران را به رسمیت بشناسد.»
منبع: دنیای اقتصاد