با وجود اینکه پایداری قیمت نفت و گاز در سطوح بالا فرصتی برای توسعه کسب‌وکار غولهای نفتی فراهم کرده است، اما آنها ترجیح دادهاند روی افزایش پرداخت سود سهام و کاهش تولید هیدروکربن در بلندمدت همزمان با گذار به انرژیهای تجدیدپذیر تمرکز کنند.
رویهای که منجر به کاهش ۱۵درصدی تولید نفت پنج شرکت بزرگ اروپایی تا سال ۲۰۳۰ می‌شود؛ اما پیش از آن تولید به اوج تاریخی می‌رسد. این مهم مانعی بر سر راه رشد عرضه و درنتیجه حمایت از بهای طلای سیاه خواهد بود.
شاید حالا که قیمت‌های نفت و گاز بهطور پایداری در سطوح بالایی قرار دارند، بهترین زمان برای توسعه کسب‌وکار شرکت‌های بزرگ این حوزه باشد، با این حال آنها ترجیح دادهاند روی افزایش پرداخت سود سهام و کاهش تولید هیدروکربن در بلندمدت همزمان با گذار به انرژیهای تجدیدپذیر تمرکز کنند. این امر به‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌خصوص برای غولهای نفتی اروپایی شامل بی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌پی، رویال داچ‌شل، توتال‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌انرجیز، اکوئینور و شرکت ایتالیایی انی صدق می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند. انتظار میرود شرکت‌های نفتی اروپایی در سال۲۰۲۲، ۵۴میلیارد دلار برای پرداخت سود و بازخرید سهام هزینه کنند. در همین حال شرکت‌های آمریکایی اکسون و شورون احتمالا بیش از ۳۰میلیارد دلار پرداختی داشته باشند. این رویه منجر به کاهش ۱۵درصدی تولید نفت ۵ شرکت بزرگ اروپایی تا سال۲۰۳۰ می‌شود اما پیش از آن تولید به یک اوج تاریخی خواهد رسید. کمبود سرمایهگذاری همین حالا هم از قیمت نفت حمایت می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند، چراکه مانعی در راه رشد عرضه به‌شمار میرود. چنین دیدگاهی با نظر برخی کارشناسان مبنی‌بر ریسک بالای کمبود عرضه در سال‌جاری همسو است. خبر‌گزاری رویترز در تحلیلی روند آب‌رفتن غولهای نفتی برای سازگاری با شرایط جدید را توضیح داده که در این گزارش به آن پرداخته می‌شود.
تغییر اولویت غولهای نفتی
شرکت‌های بزرگ نفتی اروپا (موسوم به Big Oil) برنامه دارند پول بادآورده از قیمت‌های بالای انرژی را برای تبدیل‌شدن به شرکت‌های کوچک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر (SmallOil) با بازدهی بیشتر هزینه کنند. خبر‌گزاری رویترز در سری گزارش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی که به موضوع تغییر چهره شرکت‌ها و کشورها در عصر جدید می‌پردازند، تحول استراتژی غولهای نفتی را دستمایه تحلیل خود قرار داده و گفته که جهش قیمت‌های نفت و گاز در سال۲۰۲۱ میلیاردها دلار سود را به شرکت‌های بزرگ نفتی هدیه داده؛ امری که در تضاد کامل با سال قبل از آن است که بهای انرژی سقوط کرد چراکه پاندمی کرونا به فعالیت‌های اقتصادی و سفرها آسیب زد. بهطور معمول شرکت‌ها در چنین شرایطی بخش اعظم این پول را برای بهبود تولید و ذخایر نفت و گاز در بلندمدت پس از یک سال کاهش شدید خرج می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند. با این حال برخلاف رویهای که آنها در طول تاریخ‌شان از خود نشان دادند، این‌بار روندی معکوس در سرمایهگذاری نشان می‌دهند. بی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌پی بریتانیا، رویال‌داچ‌شل از هلند و انگلیس، توتال‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌انرجیز فرانسه، اکوئینور نروژ و انی ایتالیا حالا تلاش می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند تا جایی‌که ممکن است بخش بزرگ‌تری از این پول را به سهامداران خود بازگردانند تا آنها را راضی نگه دارند؛ چراکه این شرکت‌ها شروع به انجام یک گذار پرخطر به انرژیهای تجدیدپذیر یا با انتشار کربن پایین کردهاند. چنین‌گذاری این خطر را دارد که سود این شرکت‌ها به اندازه نفت و گاز نباشد و سهامداران را ناراضی کند. بن کوک، مدیر پورتفو BP Capital Fund Advisors در این مورد گفته که همه شرکت‌های بزرگ نفتی در حال مدیریت یک «نزول» با درجات متفاوت هستند. رویه جدید این شرکت‌ها شیفت به حوزه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی است که بازده سرمایهگذاری بالاتری برای سهامداران دارد و غولهای نفتی دارایی‌های بالغ بیشتری را ترک می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند. فشار فزاینده سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاران، فعالان محیط‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌زیستی و دولت‌ها برای مقابله با تغییرات اقلیمی به معنای این است که شرکت‌های عظیم نفت اروپا شیر هزینه در نفت را می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بندند؛ حتی در شرایطی که چشم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌انداز قیمت‌ها و تقاضا قوی است. استراتژی دو‌جانبه کاهش تولید نفت و بهبود پرداخت سود سرمایهگذاری سهامداران وقتی برجسته شد که شرکت شل کسب‌وکار خود در حوضه نفتی شیل پرمیان را به دولت ایالات‌متحده با قیمت ۵/ ۹میلیارد دلار فروخت و متعهد شد ۷میلیارد دلار آن را به سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاران بازگرداند. سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاران در شرکت‌های آمریکایی هم می‌توانند به اینکه پرداختی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شان به سطوح بی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌سابقه افزایش یابد امیدوار باشند اما اکسون‌موبیل و شورون به‌عنوان بزرگ‌ترین شرکت‌های نفت و گاز آمریکا برنامه دارند به هزینه هنگفت در پروژه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های جدید نفتی ادامه دهند؛ چراکه درخواست کاخ‌سفید برای افزایش تولید نفت جهت مقابله با قیمت‌های بالای انرژی و تورم آنها را تشویق کرده است. بر اساس تحلیل برنشتاین، در سال۲۰۲۲، شرکت‌های اروپایی مبلغ بی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌سابقه ۵۴میلیارد دلار را به‌عنوان سود و بازخرید سهام هزینه خواهند کرد؛ این در حالی است که رقم تخمینی برای اکسون و شورون ۳۰ میلیارد دلار است.
غولهای نفتی کوچک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر
موسسه پژوهشی برنشتاین در گزارشی گفته درحالی‌که سرمایهگذاری در پروژه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های جدید نفتی کاهش می‌یابد، تولید نفت توسط ۵ شرکت بزرگ نفتی اروپا تا سال ۲۰۳۰، احتمالا با ۱۵درصد کاهش به ۶ میلیون بشکه در روز برسد، با این حال پیش از آن، در سال ۲۰۲۵ به اوج ۷ میلیون بشکه روزانه خواهد رسید. شرکت بریتانیایی بی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌پی گفته تا سال۲۰۳۰ تولید نفت خود را به میزان ۴۰درصد یا یک‌میلیون بشکه در روز نسبت به سطوح سال ۲۰۱۹ کاهش می‌دهد. شل هم گفته است که تولید نفتش در سال۲۰۱۹ به اوج تاریخی خود رسید؛ به این معنا که از این به بعد در سطوحی پایین‌تر تولید نفت خواهد داشت. انی ایتالیایی هم برای تولید نفتش یک اوج در سال۲۰۲۵ را در نظر گرفته است. با ورود کامل گذار انرژی به معادلات جهانی این حوزه، سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاران از تمرکز مجدد بر بازده سهام خود استقبال کردهاند. شرکت‌های بزرگ نفتی با بیش از یک‌قرن پیش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌روی در استخراج نفت و گاز، از حفاری در خاورمیانه تا تولید پیشگامانه در آب‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های عمیق، سابقه سرمایهگذاری میلیاردها دلار در پروژه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های عظیم و پیچیده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای دارند که بیش از بودجه و برنامه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ریزی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شان بوده و منجر به یک دهه بازدهی ضعیف پس از سال ۲۰۱۰ شده است. الاسدیر مکینون از صندوق سرمایهگذاری اسکاتلند در این مورد گفت: «استراتژی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها برای گذار انرژی در حال مشخص‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر شدن است، اما سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاران با توجه به شکست‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های گذشته هر داستانی را نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌پذیرند، بنابراین شرکت‌ها باید ثابت کنند که می‌توانند این استراتژی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها را بهطور موثر و سودآور اجرا کنند.»
فصل برداشت سود
بخشی از تولید نفت به‌عنوان سوختی کلیدی در فرآیند گذار انرژی باقی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ماند و انتظار میرود تولید گاز طبیعی هم افزایش یابد زیرا کشورهای بزرگی مانند چین و هند به‌دنبال جایگزینی آن با سوخت‌های فسیلی آلاینده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر مانند زغال‌سنگ هستند. در همین زمان، شرکت‌های بزرگ اروپایی در حال تغییر هزینه به کانال تجدیدپذیرها مانند انرژی بادی و خورشیدی هستند و متعهد شده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند بازدهی کسب‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌و‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کارهای با انتشار کربن پایین به اندازه یا حتی فراتر از نفت و گاز در بلندمدت بازدهی داشته باشند.
این امر در تضاد با شرکت‌های آمریکایی است و اکسون و شورون تا حدود زیادی از سوخت‌های تجدیدپذیر دور مانده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند. مدیرعامل شورون چندی پیش گفت که این انرژی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها بازدهی دورقمی که سهامداران می‌خواهند را ایجاد نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند.
کاهش شدیدی که در سرمایهگذاری در توسعه پروژه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های نفتی جدید توسط شرکت‌های اروپایی طی سال‌های اخیر مشاهده کردیم، موجب تقویت قیمت‌های نفت در بلندمدت شده چراکه انتظار عقب افتادن عرضه از تقاضا وجود دارد. راس مولد، رئیس سرمایهگذاری پلتفرم آنلاین AJ Bell در این‌باره می‌گوید که مدیران نفتی از فشار عمومی، مسوولیت‌های محیط‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌زیستی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شان و مصائبی که هر کار جدیدی می‌تواند به همراه داشته باشد، آگاه هستند. او افزود که شرکت‌های نفتی در مقابل وسوسه افزایش تولید مقاومت خواهند کرد.
کوک از بی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌پی کپیتال‌فاند می‌گوید که استراتژی اروپا یک مورد آزمایشی خواهد بود. او افزود: «دشوار بتوان گفت چه کسی در فرآیند گذار درست می‌گوید. زمان مشخص خواهد کرد آیا اروپا زیادی سریع به این‌سو رفت یا خیر.»
منبع: دنیای اقتصاد
مطالب مرتبط
