به گزارش اقتصادنامه،《شناسایی مواد معدنی》 با هدف ایجاد ارزش افزوده و تولید ثروت ملی و همچنین 《شناسایی و پایش مخاطرات طبیعی》 با هدف جلوگیری از زیان های اقتصادی۔ اجتماعی و هدر رفت ثروت ملی دو برنامه مهم سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور در گزارش عملکرد این سازمان عنوان شده است.

بر اساس این گزارش، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور طی ۶ دهه اخیر، تمامی مساحت کشور را تحت پوشش نقشه‌های زمین شناسی در مقیاس ۱:۲۵۰،۰۰۰ ، ۱:۱۰۰،۰۰۰ ، نقشه‌های ژئوشیمیایی ۱:۱۰۰،۰۰۰ و ژئوفیزیک هوایی ۱:۲۵۰،۰۰۰ ، قرار داده است و همچنین صدها پروژه اکتشاف را در قالب طرح اکتشاف سراسری (از جمله فسفات، پتاس، منیزیت، منگنز، خاک‌های صنعتی، بوکسیت و عناصر نادر خاکی) اکتشاف زون های بیست‌گانه اول، بیست گانه دوم، پهنه‌های اکتشافی در فاز شناسایی - پی جویی را اجرا کرده است

طبق گزارش عملکرد منتشر شده، این سازمان در حال تهیه نقشه های زمین شناسی در شش لایه اطلاعاتی و ژئوشیمیایی ۱:۲۵۰۰۰ و برداشت ژئوفیزیک هوایی با خطوط پروازی ۲۵۰ متر است که از نگاه بدنه کارشناسی این سازمان، روشی مناسب و به صرفه در کشف ذخایر پنهان معدنی به حساب می‌آید.

* انجام بیش از ۳۵۰ عنوان پروژه و پیمایش

همچنین این گزارش حاکی از آن است که سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور بیش از ۳۵۰ عنوان پروژه و پیمایش زمین شناسی مهندسی و مخاطرات طبیعی در حوزه زمین لرزه، فرونشست،
سیل، گرد و غبار و زمین لغزش در کشور انجام داده و ۶ عنوان نقشه ملی مخاطرات کشور با محوریت نقشه ملی فرونشست کشور، خطرپذیری سیل، لرزه زمین ساخت، مناطق مستعد گردو غبار در کشور، پتانسیل منابع آب کارست و خطر پذیری زمین لغزش کشور منتشر کرده است.

از دیگر پروژه‌های این سازمان تهیه نقشه‌های رسوب‌شناسی، ژئوشیمی رسوبی و آلاینده های زیست محیطی در مقیاس یک پنجاه هزارم سواحل و پهنه آبی شمال کشور بوده و فاز اول طرح جامع مطالعات زمین شناسی دریایی در سواحل شمالی و جنوبی کشور به میزان ۱۲ هزار
کیلومتر مربع در آب‌های سرزمینی اجرا شده است. از سویی پروژه ۹ برگ نقشه زمین شناسی نسل دوم در منطقه کویر لوت برای اولین بار در کشور را سازمان زمین‌شناسی انجام داده است.

* پروژه‌ تحول زمین‌شناسی خراسان جنوبی

سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور در قالب توافقنامه سه جانبه و برنامه‌ای مشارکتی با سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) و معاونت امور معادن و صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت اقدام به تعریف برنامه ای تحولی در بخش زمین شناسی و اکتشاف ذخایر جدید معدنی کشور کرده که پس از ماه ها بررسی و تحلیل فنی در کمیته راهبردی مشترک معدنی کشور با حضور مدیران و متخصصان این بخش، استان خراسان جنوبی به عنوان اولین هدف اجرای این برنامه در سال ۱۴۰۰ معرفی و برنامه ریزی اجرای پروژه تحول زمین شناسی و اکتشاف ذخایر معدنی برای آن طراحی شد که اقدامات اجرایی آن از مهر ماه سال جاری آغاز شده است.

* ۶ هدف کلان برای توسعه اکتشافات

بنا بر این گزارش، اهداف کلان پروژه‌های سازمان و زمین‌شناسی کشور تولید و تکمیل اطلاعات پایه زمین شناسی و اکتشافی در گستره موردنظر اجرای عملیات، کشف ذخایر جدید معدنی، کاهش موثر زمان تبدیل کانسار به معدن با همکاری بخش‌های مختلف معدنی کشور در سازمان‌ها و مجموعه های حاکمیتی، توسعه ای دولتی، نخبگان دانشگاهی و بخش خصوصی، کاهش ریسک سرمایه گذاری بخش خصوصی در چرخه معدنکاری، افزایش قابل توجه میزان اشتغال در منطقه و توسعه عدالت محور استان اجرای بزرگترین و بی سابقه ترین مدل مشارکتی در حوزه علوم زمین و معدن کشور جهت جلوگیری از موازی کاری‌ها، شفافیت در اجرای فرآیندهای تخصصی و جلوگیری از هدررفت منابع مالی و انسانی است.

سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور نتیجه مورد انتظار پروژه تحول بخش در استان خراسان جنوبی را این گونه اعلام کرده اکتشافات در مساحتی نزدیک به ۱۵ هزار کیلومتر مربع که در برگیرنده حدود ۴ شهرستان و بیش از ۸۵ روستا است به اجرا در می آید. منابع مالی این پروژه از محل توافقنامه سه جانبه سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدن کشور، سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) و معاونت امور معادن و صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت از سوی ایمیدرو به میزان ۲۰۰۰ میلیارد ریال در سال مالی ۱۴۰۰ تامین شده است. همچنین مقیاس، نحوه برداشت و تجزیه و تحلیل اطلاعات در این پروژه مطابق با استانداردهای جهانی خواهد بود.

* تکمیل چرخه ژئوفیزیک هوایی

ارتقای ژئوفیزیک هوایی از دیگر برنامه‌های استراتژیک سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور اعلام شده و با توجه به لزوم و اهمیت تولید اطلاعات پایه و اجرای اکتشافات سیستماتیک یکپارچه به منظور شناسایی ذخایر جدید معدنی در کشور طراحی مدل های مشارکتی با بخش خصوصی برای تامین منابع مالی و امکان اجرای این عملیات در مناطق اولویت دار در دستور کار قرار گرفته است.

در برنامه‌های سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور چرخه اکتشافات وسیع در سطح کشور مخصوصا استان های محروم در اولویت قرار گرفته و بررسی‌ها نشان می‌دهد تکمیل چرخه ژئوفیزیک هوایی شامل برداشت، تعبیر و تفسیر داده ها، مدلسازی و معرفی مناطق امیدبخش در محدوده استان های مرکزی و خراسان شمالی به میزان ۸۰ هزار کیلومتر خطی سرعت گرفته است.

* توسعه روابط و همکاری‌های بین‌المللی با دانشگاه‌های معتبر خارجی

این سازمان که رتبه ۱۰ آزمایشگاه های کشور را از سوی شبکه آزمایشگاهی فناوری راهبردی کسب کرده، همکاری های علمی و فنی با کشورهای چین، ژاپن، روسیه، اتحادیه اروپا و برخی کشورهای آسیایی و آفریقایی را توانسته توسعه دهد و از طرف سازمان توسعه تجارت و وزارت امور خارجه این ارتباطات در زمینه های مختلف پیگیری شده و این سازمان در عرصه زمین شناسی و اکتشافات معدنی با این دو نهاد حاکمیتی همکاری تنگاتنگی را تجربه کرده است.

این گزارش نشان می‌دهد، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور در اجلاس های مشترک کشورهای مختلف در چند سال گذشته شرکت کرده و تفاهم نامه‌های همکاری های علمی و فنی-اجرایی در سطح بین المللی با هدف انتقال دانش فنی و توانمندسازی متخصصان ایرانی منعقد کرده است.

از همکاری های بین المللی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور می‌توان به ROSEGEO با روسیه در خصوص انجام مطالعات زمین شناسی دریایی و ژئوفیزیک هوایی، دانشگاه Romer Tre ایتالیا با محوریت همکاری‌های زمین‌شناسی، همکاری با چین درخصوص مطالعات ژئودینامیک و اقلیم دیرینه فلات ایران، همکاری با سازمان زمین‌شناسی فرانسه BRGM در راستای اکتشاف منابع معدنی، خدمات آزمایشگاهی، پردازش داده‌های ژئوفیزیک هوایی و مدلسازی، همکاری با دانشگاه سوربن فرانسه در زمینه آموزش کارشناسان ایران برای تهیه نقشه های زمین شناسی و تجهیزات آزمایشگاهی مدرن و اجرای پروژه های مشترک تری کلاس و پرست تکت در حوزه مطالعات زمین شناسی نوین، نقشه‌های سه بعدی و اکتشاف ذخایر معدنی، همکاری با دانشگاه پرست فرانسه و اداره کل زمین شناسی و اکتشافات معدنی شمال شرق ایران درباره همکاری برای چینه شناسی، دیرینه شناسی و رسوب شناسی، همکاری با دانشگاه آخن آلمان در راستای برگزاری دوره آموزشی دانشجویان افغان با همکاری GIZ اشاره کرد.

از همکاری های بین المللی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور می‌توان به ROSEGEO با روسیه در خصوص انجام مطالعات زمین شناسی دریایی و ژئوفیزیک هوایی، دانشگاه Romer Tre ایتالیا با محوریت همکاری‌های زمین‌شناسی، همکاری با چین درخصوص مطالعات ژئودینامیک و اقلیم دیرینه فلات ایران، همکاری با سازمان زمین‌شناسی فرانسه BRGM در راستای اکتشاف منابع معدنی، خدمات آزمایشگاهی، پردازش داده‌های ژئوفیزیک هوایی و مدلسازی، همکاری با دانشگاه سوربن فرانسه در زمینه آموزش کارشناسان ایران برای تهیه نقشه های زمین شناسی و تجهیزات آزمایشگاهی مدرن و اجرای پروژه های مشترک تری کلاس و پرست تکت در حوزه مطالعات زمین شناسی نوین، نقشه های سه بعدی و اکتشاف ذخایر معدنی، همکاری با دانشگاه پرست فرانسه و اداره کل زمین شناسی و اکتشافات معدنی شمال شرق ایران درباره همکاری برای چینه شناسی، دیرینه شناسی و رسوب شناسی، همکاری با دانشگاه آخن آلمان در راستای برگزاری دوره آموزشی دانشجویان افغان با همکاری GIZ ، برگزاری دوره آموزشی دانشجویان دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیان مونیخ و همکاری در مخاطرات زمین شناسی و زمین لرزه اشاره کرد.

بر اساس این گزارش، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور از سال ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۰، ۱۷ جلد کتاب تخصصی در حوزه علوم زمین، ۶۴ جلد گزارش و یک جلد اطلس منتهی به سال ۱۴۰۰ منتشر کرده است.