ایران کشور کوچک با مرزهای فعلی نیست، بلکه تاثیرات مستقیمی بر کشورهای فلات ایران و اثرات غیرمستقیم بر اروپا و آسیا دارد. ایران تحریم‌شده به معنای بر هم خوردن موازنه جهانی است و باعث می‌شود همه معادلات بین‌المللی به سمت جنگ حرکت کند. کلید صلح در خاورمیانه و حتی اروپا، فعال شدن ظرفیت‌های ایران است. ایران منابع غنی نفت و گاز دارد که می‌تواند از هند و چین تا اروپا را پوشش دهد. در هر مرحله‌ای که مذاکرات ایران با هند و اروپا به مرحله نهایی شدن وارد شد، اقدامات اسرائیل، آمریکا و برخی کشورهای عربی معطوف به انزوای ایران شد. با کنار گذاشتن ایران از بازار انرژی جهان اروپا یک جانبه به گاز روسیه وابسته شد. با کنار زدن ایران از فرآیندهای سیاسی منطقه جنبش‌ها و گروه‌های تروریستی به سمت کشورداری حرکت کردند و با حذف ایران از مذاکرات بین‌المللی بازیگران مرکز رو در روی هم قرار گرفتند.

بهترین زمان بهبود روابط با ایران موضوع برجام بود تا اقتصاد ایران به سایر کشورها گره زده شود؛ اما کم‌کاری کشورهای اروپایی و ترجیح دادن منافع کوتاه‌مدتی که عربستان و اسرائیل و آمریکا برای آنها فراهم کردند، باعث شد راه اقتصاد ایران به سمت چین و سیاست ایران به سمت روسیه باز نگه داشته شود و چنان ایران را در تحریم سراسری و غیر قانونی قرار دادند تا شاید کشور را از هم بپاشانند. پناه دادن به گروه‌های تروریستی و حمایت‌های رسانه‌ای از آنها در جهت ناامن‌سازی ایران و ایجاد فضای تبلیغاتی نه فقط علیه حکومت که علیه ملت و تمامیت ارضی و فعال کردن شکاف‌های فرقه‌ای و قومیتی ساختگی در ایران سیاست کشورهای اروپایی بوده است. باز گذاشتن راه شرق‌گرایی در سیاست خارجی برای ایران و الزام به تاکید بر همسایگان و پرهزینه کردن سیاست خارجی جهانی ایران، موازنه منطقه و جهان را به هم زده است. کشورهای عربی، ترکیه، پاکستان و هیچ همسایه‌ای از ایران ظرفیت دولت‌کشور ایران را ندارد. شاید با تاسیس فرودگاه، کشیدن کمربند جاده، راه‌اندازی جام‌جهانی و سرمایه‌گذاری در کشورهای همسایه یا الگوسازی از آنها بتوان به‌صورت مصنوعی بخشی از توان ایران را به آنها منتقل کرد، اما دروازه صلح جهانی فعال شدن ظرفیت‌های ایران است.

دکتر روح‏‌اله اسلامی، استادیار علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد