-(4).jpg)
با گذشت بیش از یک سال از آغاز دولت سیزدهم، بررسی وضع فعالیت‌ها در دوره جاری (پاییز ۱۴۰۱) نسبت به مدت مشابه پارسال می‌تواند شاخصی مطلوب برای بررسی عملکرد وزارت نفت باشد. بر همین اساس در ادامه به بررسی تغییر عملکرد دولت از پاییز ۱۴۰۰ تا پاییز ۱۴۰۱ پرداخته‌ایم تا از روند پیشرفت‌ها آگاه شویم.
جهش وصول درآمدهای صادراتی و تحقق بندهای مختلف منابع بودجه‌ای
جهش صادرات و افزایش وصول درآمدهای وزارت نفت در سه ماهه پاییز امسال نسبت به مدت مشابه پارسال را می‌توان یکی از برجسته‌ترین دستاوردهای دولت سیزدهم دانست، به‌گونه‌ای که در صادرات نفت‌خام و میعانات گازی کشور توانست به رکورد صادرات از سال ۱۳۹۷ (که آغاز تحریم‌های تازه علیه کشور به‌شمار می‌رود) دست یابد.
در این دوره حجم وصول درآمدهای حاصل از صادرات نفت‌خام، میعانات گازی، گاز طبیعی و محصولات پتروشیمی ۴۰ درصد افزایش داشته و این در حالی است که حجم صادرات گاز طبیعی کشور نیز افزایش ۲۲ درصدی داشته است.
گازرسانی به شهرها و روستاهای کشور نیز در وزارت نفت دولت سیزدهم از دیگر موضوع‌های مورد توجه بود.
تحقق آرزوی دیرینه جمع‌آوری گازهای مشعل و همراه نفت و اهداف زیست‌محیطی
موضوع جمع‌آوری گازهای مشعل پالایشگاه‌های گازی همواره از دغدغه‌های دولت‌های مختلف بوده است. دولت سیزدهم توانست در سه ماه پاییز امسال این شاخص را بیش از ۳۰ درصد بهبود بخشد و در جمع‌آوری گازهای همراه نفت نیز موفق شد ۱۹.۵ درصد به مقدار جمع‌آوری بیفزاید.
وزارت نفت دولت سیزدهم از موضوع پالایش نفت نیز که در دولت گذشته به آن بی‌توجهی شده بود، مغفول نماند و برای نمونه واحد تصفیه نفت گاز پالایشگاه اصفهان (فاز نخست) به‌منظور تولید روزانه ۱۶ میلیون لیتر نفت‌گاز با کیفیت یورو به بهره‌برداری رسید.
وزارت نفت در دوره یادشده توانست ۱۰ درصد تحویل سوخت پاک گاز طبیعی به نیروگاه‌ها را افزایش دهد و مقدار تحویل این سوخت از ۱۸۲ میلیون مترمکعب در روز در سال ۱۴۰۰ را به ۲۰۱ میلیون متر مکعب در روز افزایش داد. این مهم سبب شد از سوزاندن روزانه ۴ میلیون لیتر سوخت مایع نفت‌گاز و نفت‌کوره در نیروگاه‌ها جلوگیری شود.
افزایش ۲۶۰ درصدی منابع مسئولیت‌های اجتماعی
مسئولیت اجتماعی که همواره در وزارت نفت جزو اولویت‌های اصلی بوده است نیز در دولت مردمی سیزدهم به‌شدت مورد تأکید بود؛ موضوعی که مقام معظم رهبری و رئیس‌جمهوری نیز همواره بر اجرای آن تأکید داشتند.
بر همین اساس، وزارت نفت افزون بر اینکه تداوم طرح‌های مسئولیت اجتماعی و تکمیل طرح‌های نیمه‌کاره دولت گذشته را در اولویت قرار داد، با بررسی شرایط مناطق محروم و همجوار تأسیسات صنعت نفت، ۲۶۰ درصد منابع مالی مربوط به این طرح‌ها را افزایش داد و با تعریف طرح‌های جدید برای کمک به جوامع پیرامونی صنعت نفت گام برداشت.
توسعه میدان‌های نفتی و گازی مغفول‌مانده در دوره‌های گذشته از دیگر اقدام‌های وزارت نفت بود. بر همین اساس وزارت نفت دولت سیزدهم آغاز عملیات اجرایی چند طرح مهم از جمله میدان‌های نفتی سهراب و یاران را در این دوره کلید زد.
صنعت نفتی مبتنی بر دانش و اتکا به داخل
از دیگر موضوع‌هایی مورد توجه و تأکید در دولت سیزدهم، محور دانش‌بنیان شدن صنعت بود، بر همین اساس وزارت نفت با امضای تفاهم‌نامه‌ها، نشست‌ها و برنامه‌های مختلف برای احیا و ایجاد طرح‌های دانش‌بنیان و نزدیک‌تر شدن صنعت و دانشگاه اقدام کرد.
تحقق این موضوع نتایج قابل توجهی برای صنعت نفت و کشور به‌دنبال داشت، به‌گونه‌ای که تنها در دوره سه ماه پاییز ۱۴۰۱، در مقایسه با پاییز ۱۴۰۰ شاهد افزایش سه برابری شرکت‌های دانش‌بنیان در صنعت نفت بودیم.
از طرفی برای داخلی‌سازی نیز اقدام‌های شایسته‌ای صورت گرفت و نتیجه آن افزایش ۱۰ درصدی سهم خرید کالا یا خدمات دارای گواهینامه به کل کالاهای تحویلی به صنعت نفت و افزایش هشت درصدی سهم ساخت داخل تجهیزات و خدمات پرمصرف صنعت نفت را می‌توان از نتایج این اقدام‌ها برشمرد.
تحقق افزایش تولید نفت و گاز و رفع ناترازی انرژی
وزارت نفت در دولت سیزدهم برای کاهش ناترازی انرژی در کشور طرح‌های مختلفی را در دست اقدام داشته است، برای این منظور توسعه و بهره‌برداری حداکثری از میدان‌های نفت و گاز کشور با اولویت میدان‌های مشترک و تأمین منابع مالی و سرمایه‌گذاری در صنعت نفت و جمع‌آوری گازهای مشعل را در برنامه قرار داد.
تحقق این برنامه‌ها نیز در گرو اقدام‌های عملیاتی بود که وزارت نفت در دولت سیزدهم با قدرت آن را دنبال کرد. انعقاد قراردادها و تفاهم‌نامه‌های سرمایه‌گذاری در توسعه میدان‌ها با اولویت میدان‌های مشترک با بهره‌گیری از ظرفیت‌های ملی و توان شرکت‌های بزرگ داخلی و خارجی در این زمینه صورت گرفت.
وزارت نفت دولت سیزدهم همچنین جمع‌آوری گازهای همراه را با طرح‌های ان‌جی‌ال ۳۱۰۰، ان‌جی‌ال ۳۲۰۰، تأسیسات پالایش گاز بیدبلند خلیج‌فارس و پتروشیمی مارون و ان‌جی‌ال خارک شتاب بخشید.
با تسریع در اجرای طرح‌های مزایده گازهای مشعل و کاهش سوزاندن گاز مشعل در پالایشگاه‌های پارس‌جنوبی به این موضوع کمک شایانی کرد.
برنامه‌هایی برای جلوگیری از خام‌فروشی و تکمیل زنجیره ارزش
وزارت نفت با برنامه افزایش ظرفیت پالایش نفت‌خام و میعانات گازی و افزایش تولید بنزین، نفت‌گاز و بهینه‌سازی پالایشگاه‌ها و افزایش تولید فرآورده‌های با ارزش افزوده بالاتر، همچنین افزایش ظرفیت، تولید و صادرات صنایع پتروشیمی برای جلوگیری از خام‌فروشی و ایجاد ارزش افزوده از طریق تکمیل زنجیره ارزش صنعت نفت و گاز در دولت سیزدهم پا به میدان گذاشت.
برای این منظور پیگیری اجرای هشت طرح احداث پالایشگاه و پتروپالایشگاه‌های جدید به ظرفیت یک میلیون و ۴۹۰ هزار بشکه در روز بر اساس قانون حمایت و ۱۱ طرح بهینه‌سازی پالایشگاه‌های موجود کشور، پیگیری اجرای پالایشگاه و پتروپالایشگاه دیگر متقاضیان که در مجموع یک میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه در روز ظرفیت دارد، پیگیری مشارکت‌نامه و تأمین مالی برای پتروپالایشگاه شهید سلیمانی و پالایشگاه مروارید مکران با مجموع سرمایه‌گذاری حدود ۱۸ میلیارد دلار با بانک‌ها و هلدینگ‌های بزرگ داخلی و پیگیری طرح‌های توسعه پتروشیمی و اجرایی‌سازی امضای تفاهم‌نامه بین شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران و اتحادیه صنایع شیمیایی روسیه نیز در وزارت نفت دولت سیزدهم به سرانجام رسید.
بهینه‌سازی مصرف سوخت و تأمین پایداری انرژی با توزیع عادلانه آن
هر ساله با فرا رسیدن فصل سرد افزایش تقاضا برای گاز منجر به نگرانی در مورد تأمین پایداری انرژی کشور می‌شود. این موضوع در حالی رخ می‌دهد که هر ساله افزایش تزریق گاز به خطوط لوله سراسری انجام می‌گیرد که این موضوع حاکی از افزایش بی‌رویه مصرف و نبود الگوهای درست مصرفی در کشور است.
به‌همین منظور به پیشنهاد وزارتخانه‌های نفت و نیرو، الگوی مصرف گاز طبیعی برای اقلیم‌های مختلف کشور به تصویب هیئت وزیران رسید تا قیمت برای مشترکان پرمصرف بالاتر از الگوی مصرف اصلاح شود.
وزارت نفت همچنین برنامه‌های کوتاه‌مدت و بلندمدتی را برای مدیریت و بهینه‌سازی مصرف انرژی تدوین کرده و با اخذ مجوز به‌دنبال اجرایی کردن آنهاست.
دیپلماسی فعال و متوازن انرژی
وزارت نفت دولت سیزدهم توسعه همکاری‌ها با کشورهای همسو و همسایه را از ابتدا در دستور کار داشت، ارتقای روابط بین‌المللی در حوزه نفت و گاز با استفاده از ظرفیت سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای و توسعه صادرات گاز طبیعی، فرآورده‌های نفت و محصولات پتروشیمیایی و در نهایت تبدیل ایران به مرکز مبادلات و خدمات انرژی را همواره در چشم‌انداز خود برای توسعه دیپلماسی فعال و متوازن انرژی دنبال می‌کرد.
به‌منظور تحقق این برنامه‌ها وزارت نفت توانست در دوره فعالیت دولت سیزدهم تعاملات خود با کشورهای روسیه، عراق، ترکمنستان، آذربایجان، ارمنستان، آمریکای لاتین شامل ونزوئلا، کوبا و نیکاراگوئه، چین، عمان، تاجیکستان و ژاپن را توسعه دهد.
احیای سوآپ گازی، افزایش صادرات گاز، تسهیل وصول درآمدهای صادراتی، راه‌اندازی دفتر نمایندگی وزارت نفت در کشور همسایه، افزایش تجارت فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی، تهاتر گاز با برق، تحقق آرزوی دیرینه پالایش فراسرزمین را می‌توان از نتایج این دیپلماسی فعال برشمرد.
امید می‌رود با تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام وزارت نفت در ماه‌های آتی، فرصت وزارت نفت برای اجرای طرح‌های جدید و تحقق وعده‌های پیشین بیشتر شود و در سال‌های آینده دولت شاهد شکوفایی برنامه‌های این وزارت نفت دولت سیزدهم باشیم.
