به گزارش اقتصادنامه به نقل از تسنیم، قانون جهش تولید مسکن در سال ۱۴۰۰ در مجلس شورای اسلامی تصویب و برای اجرا ابلاغ شد. در این قانون مقرر شده است بانکهای عامل ۲۰ درصد از تسهیلات پرداختی را به بخش مسکن اختصاص دهند. این تسهیلات به متقاضیان واجد شرایط که توسط سامانه وزارت راه و شهرسازی به بانک عامل معرفی شده باشند اعطا می‌شود.

براساس آمار موجود تاکنون از تعداد ۲.۰۴۲.۶۸۲ نفر متقاضی معرفی شده به بانک‌های عامل، به تعداد ۱.۵۱۲.۱۵۴ متقاضی مؤثر (غیرتکراری) می‌باشد که از این تعداد، ۵۴۲.۵۷۸ نفر (حدود ۳۶ درصد) تاکنون به بانک‌های عامل برای اخذ تسهیلات موصوف مراجعه نکرده اند.

از تعداد ۹۶۹.۵۷۶ نفر متقاضی که برای اخذ این تسهیلات به بانک‌های عامل مراجعه نکرده‌اند، تعداد ۲۲۳.۳۰۴ نفر (در حدود ۲۳ درصد) بنا به دلایل درج شده در سامانه مذکور از جمله نداشتن مدارک موردنیاز، نداشتن وثایق قابل‌قبول، وجود معارض در زمین ملکی، نداشتن پروانه ساختمانی، عدم امکان تأمین سهم آورده متقاضی و....، فاقد شرایط لازم جهت اخذ تسهیلات موصوف می‌باشند.

شرایط ثبت‌نام طرح جهش تولید مسکن

«طرح جهش تولید مسکن» با هدف تأمین مسکن برای دهک‌های اول تا هفتم، ساکنین شهرهای زیر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت و ساکنین بخش‌های روستایی، ارائه و در حال اجرا است.

بر اساس این طرح، مقرر شده است که تسهیلاتی نظیر زمین رایگان، وام بانکی با نرخ سود کم و تخفیف یا معافیت از هزینه‌های خدمات مهندسی ساخت مسکن به متقاضیان ارایه شود.

متقاضیانی می‌توانند در این طرح شرکت کنند که از ابتدای سال ۸۴ فاقد زمین یا واحد مسکونی بوده و از تاریخ اسفند سال ۵۷ از امکانات نهادهای عمومی غیردولتی مربوط به تامین مسکن، استفاده نکرده باشد.

همچنین، فقط افراد متاهل و یا سرپرست خانوار، زنان مطلقه، زنان خودسرپرست با بیش از ۳۵ سال سن، مردان مجرد بالای ۲۳ سال (به شرط ارائه تعهدنامه محضری ازدواج تا تاریخ تحویل مسکن)، نخبگان علمی و معلولین جسمی و حرکتی با شرط سنی ۲۰ سال مجاز به ثبت‌نام در سامانه طرح جهش تولید مسکن هستند.

به علاوه، لازم است ثبت‌نام کنندگان حداقل ۵ سال سابقه سکونت اخیر، در شهری که برای آن درخواست ثبت‌نام می‌دهند، و توانایی مالی کافی، برای بازپرداخت اقساط وام داشته باشند.

برای تسهیل فرآیند ثبت‌نام متقاضیان، سامانه «جامع طرح‌های حمایتی مسکن» به آدرس saman.mrud.ir، توسط وزارت راه و شهرسازی راه اندازی شده است.

گفتنی است طرح مذکور سامانه محور بوده و عملا از ابتدای ثبت نام تا پرداخت تسهیلات می‌باید از طریق سامانه وزارت راه و شهرسازی صورت بگیرد هر گونه اختلال در این ارتباط سیستماتیک روند پرداخت تسهیلات را با کندی مواجه می کند .

تکالیف بانک مرکزی در طرح نهضت ملی مسکن

بر این اساس به استناد ماده ۴ قانون جهش تولید مسکن و مصوبه جلسه مورخ ۱۱‏/۸‏/۱۴۰۰ شورای پول و اعتبار، «دستورالعمل اجرایی اعطای تسهیلات احداث و نوسازی مسکن موضوع قانون جهش تولید مسکن مصوب سال ۱۴۰۰» ، با همکاری بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و وزارت راه و شهرسازی مصوب شد و بانک های صادرات ایران، تجارت، ملت، سپه، رفاه کارگران، کشاورزی، توسعه صادرات ایران، مسکن، توسعه تعاون، صنعت و معدن، پاسارگاد، ایران زمین، سامان، دی، سینا، کارآفرین، آینده، گردشگری، شهر، اقتصاد نوین، پارسیان، سرمایه، خاورمیانه، موسسه اعتباری غیربانکی ملل، هیأت سرپرستی موسسه اعتباری غیربانکی نور و شرکت دولتی پست بانک به عنوان بانکها عامل این طرح معرفی شدند.

در بخشی از این بخشنامه آمده است اعطای تسهیلات به موجب قراردادهای متمم به طرح های نیمه تمام احداث مسکن که در سامانه ثبت و به تایید وزارت رسیده است (به استثنای طرح های نیمه تمام مسکن مهر)، متناسب با پیشرفت فیزیکی طرح و منابع مورد نیاز بابت اتمام طرح های مزبور، تا سقف های مقرر در این دستورالعمل و با نرخ سود مصوب شورای پول و اعتبار، از سوی بانک عامل بلامانع می باشد.‌

براساس تبصره ماده شش این بخشنامه در راستای اعطای تسهیلات ساخت مسکن موضوع این دستورالعمل، نحوه اعطای تسهیلات به صورت مرحله ای و متناسب با پیشرفت فیزیکی پروژه (به صورت تدریجی) در هریک از مراحل، به شرح ذیل می باشد:

بدیهی است اگر بانکی پس از تکمیل مدارک و واریز حصه نقدی (آورده) از سوی متقاضی، سهم خود را نپردازد، مشمول جریمه مالیاتی لحاظ شده در قانون جهش تولید مسکن خواهد شد. بانک مرکزی پیشتر، بخشنامه مربوطه را به شبکه بانکی ابلاغ کرده بر حسن اجرای آن نظارت می‌کند.

در همین راستا و براساس قانون طرح جهش تولید مسکن بانک مرکزی با همکاری سازمان برنامه وبوجه تمهدیدات ویژه ای برای تامین اعتبارات صندوق ملی مسکن اتخاذ کرده است.

پیگیری برای تسریع در اعطای تسهیلات

براساس تحقیقات به عمل آمده از شش بانک مسکن، ملی ایران، صادرات ایران، تجارت، رفاه کارگران و ملت که بیشترین سهم را تامین مالی قانون جهش تولید مسکن برعهده دارند عواملی همچون معرفی متقاضی تکراری (با یک ملک ثبتی) در پروژه‌های خود مالکی و متقاضیان غیرمؤثر (فاقد آورده نقدی) در طرح‌های نهضت ملی مسکن از طریق سامانه به بانک‌های عامل/ عدم پالایش اطلاعات ثبتی مربوط به املاک متقاضیان تسهیلات مزبور به‌ویژه در طرح‌های خود مالکی به لحاظ بررسی صحت اسناد ملکی، عدم وجود معارض، وجود پروانه ساختمانی و... توسط وزارت راه و شهرسازی/عدم درج به‌روز آمار عملکرد تسهیلات مسکن روستایی اعطایی از سوی بانک‌های عامل در سامانه توسط بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و مشکلات و مسائل مربوط به اتصال به سامانه مزبور و عدم درج فرآیند مربوط به اعطای تسهیلات و نحوه گزارش‌دهی مستدل و جامع از زمان معرفی متقاضی توسط سامانه به بانک عامل تا زمان پرداخت تسهیلات در سامانه طرح‌های جامع حمایتی مسکن از سوی وزارت راه و شهرسازی به عنوان مهمترین علل تشدید شکاف میان آمار مربوط به تعداد معرفی‌شدگان به بانک‌های عامل و قراردادهای منعقده شده است که انتظار می‌رود با رفع نواقص سامانه و درج و تکمیل فرآیند مزبور توسط بانک‌های عامل ضمن تسریع در روند اعطای تسهیلات موصوف، علل عدم انعقاد قرارداد با متقاضیان معرفی شده از سوی سامانه به بانک‌های عامل (از جمله عدم مراجعه متقاضی، نقص در مدارک موردنیاز، انصراف متقاضی در هریک از مراحل مربوطه و....) احصاء شده و تاحدامکان رفع شود.