اما «مهم‌تر از شدت آلودگی‌هوا»، منبع آن است؛ چراکه نتایج بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد «مه‌دود» شکل‌گرفته در سطح شهر تهران با آلودگی روزها و هفته‌های قبل، متفاوت است. آسمان تهران از صبح پنج‌شنبه گذشته مملو از آلاینده دی‌اکسید گوگرد شد؛ شاخص آلایندگی SO۲ طی ۳روز گذشته در سطح عددی ۳۵، ۴۰ و ۴۶ قرار گرفت.

تجاوز این شاخص از تراز عددی ۳۰ به معنای «شروع مازوت‌سوزی یا دیگر سوخت‌های پرگوگرد» است. این سوخت مخرب سلامتی انسان که آثار تخریبی آن به مراتب بیشتر از ذرات معلق است، به‌دلیل ناترازی انرژی، به صنایع و نیروگاه‌ها تحمیل می‌شود. اقتصاد مازوت‌سوز، میوه تلخ سیاستگذاری‌های نادرست است.
آلودگی ‌‌‌هوای تهران طی دو روز آخرهفته به صورت خاموش «دوپینگ» کرد به طوری که، ابتدا «پنج‌‌‌شنبه سیاه» و سپس «جمعه قرمز» در آسمان شهر رقم خورد و در نهایت، از صبح دیروز «محدودیت‌‌‌های رفت‌‌‌وآمد» برای دانش‌‌‌آموزان و شاغلان پایتخت اعمال شد؛ دو علامت مستند که از «آلودگی غیرعادی» حکایت دارد. گزارش «دنیای‌‌‌اقتصاد» از جنس کنونی آلودگی هوا بیانگر «صعود شدید» یک شاخص آلایندگی در تهران طی هفته گذشته در مقایسه با دو ماه اول پاییز و نیمه اول سال است. این شاخص، علامت روشنی از «مازوت‌‌‌سوزی» در اطراف پایتخت یا «افت کیفیت بنزین و گازوئیل مصرفی در شهر تهران» یا هر دو مورد است.

بررسی‌‌‌های «دنیای‌‌‌اقتصاد» از داده‌‌‌های مربوط به شاخص آلودگی‌‌‌هوا در تهران حاکی است، شاخص دی‌‌‌اکسید گوگرد (so₂) در روزهای پنج‌‌‌شنبه و جمعه هفته گذشته به ترتیب اعداد ۳۵ و ۴۰ را ثبت کرد.

عدد این شاخص زمانی که به بالای تراز ۳۰ تجاوز می‌‌‌کند، به معنای «تغییر سوخت صنایع و نیروگاه‌‌‌ها و شروع استفاده از سوخت‌‌‌های سنگین حاوی گوگرد بالا» است. میانگین روزانه شاخص آلایندگی so₂ در نیمه اول امسال در تهران عدد ۱۵ و در مهر ماه و همچین آبان ماه به ترتیب ۱۸ و ۲۰ بود. هفته گذشته اما میانگین این شاخص به ۲۷ افزایش یافت و در دو روز آخر هفته نیز از ۳۰ فراتر رفت.

علت «وضعیت غیرمجاز» شاخص دی‌‌‌اکسید گوگرد در آسمان تهران را طبق گزارش رسمی «آلودگی تهران در ۱۴۰۲» که پیش‌‌‌تر شرکت کنترل کیفیت هوای تهران منتشر کرده بود، باید در «تغییر سوخت صنایع از گاز به سوخت‌‌‌های سنگین حاوی گوگرد بالا» جست وجو کرد.

صعود این شاخص،‌‌‌ یعنی صعود مصرف سوخت‌‌‌های پرگوگرد که «مازوت» بیش از همه در ردیف متهمان قرار دارد. هفته گذشته تهران و خیلی دیگر از شهرهای ایران شاهد «کاهش شدید دمای هوا» بود. هوای پایتخت در هفته گذشته در ساعات اولیه صبح دمای کمتر از ۵ درجه سانتی‌گراد را تجربه کرد و در ساعات شبانگاهی نیز دما همواره زیر ۱۰ درجه بود.

سرمای شدید در بقیه استان‌‌‌ها نیز جاری بود. این سرما و کاهش شدید دمای هوا در روزهای گذشته باعث افزایش شدید مصرف گاز خانگی شد و احتمالا بار زیاد مصرف گاز به «سهمیه‌‌‌بندی این سوخت برای صنایع و نیروگاه‌‌‌ها» و در نهایت، «شیفت به مازوت» منجر شده است. گفته می‌‌‌شود «مصرف محدود مازوت» در غرب استان تهران طی روزهای آخرهفته گذشته کلید خورده است. پیش‌‌‌تر صحبت از «مازوت‌‌‌سوزی بهینه» در صورت لزوم برای نیروگاه‌‌‌ها شده بود و معاون محیط‌‌‌زیست در گفت‌‌‌وگو با «دنیای‌‌‌اقتصاد»، تفاوت این مدل مازوت‌‌‌سوزی با رویه استفاده از مازوت در سال‌‌‌های قبل را «استفاده از سوخت دارای درصد گوگرد کمتر» برای پاییز و زمستان امسال عنوان کرده بود. در حال حاضر معلوم نیست اگر «مازوت‌‌‌سوزی به‌رغم وعده نسوزاندن، برگشته است» از کدام نوع است؛ مازوت با میزان گوگرد ۰.۳ درصد یا مازوت دارای گوگرد بالای ۱.۵ درصد.

در روزهای گذشته اگر چه «شاخص آلایندگی ذرات معلق pm۲.۵» کماکان از حد مجاز فراتر بود و جنس آلودگی روی تابلوی شهرداری از همین ذرات با قطر کمتر از ۲.۵ میکرون معرفی شد اما اطلاعات ریز و تکمیلی درباره شاخص so₂، «تفاوت آشکار» آلودگی اخیر با آلودگی‌‌‌های قبلی را تایید می‌‌‌کند.

آلودگی مازوتی در ماه‌‌‌های سرد دست‌‌‌کم دو سال گذشته در تهران نیز خودش را به شکل «صعود ناگهانی شاخص so₂» نمایش می‌‌‌داد. در پاییز سال گذشته، میانگین روزانه شاخص دی‌‌‌اکسید گوگرد در مهر و آبان و آذر به ترتیب ۱۹، ۲۱ و ۲۹ را ثبت کرد و در دی و بهمن از ۳۰ رد شد. با این حال ۱۴ آذر سال گذشته، آلایندگی گوگرد تهران ناگهان به ۲ برابر حدمجاز افزایش یافت به طوری که عدد شاخص به ۵۹ صعود کرد.

دو علامت «مازوت‌‌‌سوزی» در تهران
هنوز هیچ اطلاعیه یا خبر رسمی از سمت دولت مبنی بر «استفاده اجباری از سوخت مازوت» در صنایع یا نیروگاه‌‌‌های اطراف شهر تهران یا اطراف استان تهران منتشر نشده است. اما دو علامت از «مازوت‌‌‌سوزی» یا «استفاده از سوخت‌‌‌های سنگین یا بی‌‌‌کیفیت» وجود دارد که البته اولی با احتمال بیشتری نسبت به دومی مطرح است.

علامت اول، «کاهش شدید بار ترافیکی در تهران طی روزهای پنج‌‌‌شنبه و جمعه» به خاطر تعطیلی دو روزه و سفر رفتن تهرانی‌‌‌ها است. کاهش تردد خودروهای شخصی یعنی «کاهش حجم انتشار ذرات آلاینده معلق در هوا»؛ پس دلیلی برای صعود ذرات معلق آلاینده در این دو روز وجود نداشته است مگر آنکه سوخت‌‌‌های دیگری غیر از بنزین خودروهای شخصی عامل این انتشار باشد. علامت دوم همین «صعود تند و غیرمعمول شاخص so₂» در هوای پایتخت است. گزارش‌‌‌ رسمی از کیفیت هوای تهران می‌‌‌گوید، «افزایش دی‌‌‌اکسید گوگرد در هوا باعث شکل‌‌‌گیری ذرات معلق ثانویه» می‌‌‌شود.

پس بخشی از غلظت بالای ذرات معلق در هوا طی آخرهفته گذشته را می‌‌‌توان به آلودگی گوگردی نسبت داد. «مازوت‌‌‌سوزی» به عنوان موتور تولید آلایندگی so₂ در مصاحبه اخیر سرپرست شرکت کنترل کیفیت هوای تهران نیز تایید می‌‌‌شود.

این مقام شهرداری تهران در مصاحبه با روابط عمومی شرکت کنترل کیفیت هوا -متن این مصاحبه در سایت رسمی شرکت موجود است- می‌‌‌گوید، «از وقتی جریان مازوت‌‌‌سوزی و گازوئیل پرگوگرد در حاشیه شهرهای بزرگ کشور مطرح شده، مردم با دقت بیشتری این آلاینده را دنبال می‌‌‌کنند. اکسیدهای گوگرد که بیش از همه در قالب دی‌‌‌اکسید گوگرد مطرح می‌‌‌شود، ذره‌‌‌بینی برای بررسی این است که مازوت و گازوئیل پرگوگرد در شهر سوزانده می‌‌‌شود یا خیر؟»
منبع: دنیای اقتصاد