اعداد چه می‌گویند؟

رشد دوباره تورم سالانه به معنای این است که کاهش شتاب قیمت‌ها در تابستان پایدار نمانده است. در بسیاری از گروه‌های مصرفی، به‌ویژه خوراکی‌ها و هزینه مسکن، سرعت رشد قیمت‌ها بیش از میانگین رسمی بوده است. سهم بالای این دو گروه در سبد مصرفی خانوارها باعث می‌شود حتی اگر شاخص کل تورم در ظاهر آرام‌تر حرکت کند، احساس گرانی در زندگی روزمره پررنگ‌تر باشد. همزمان رشد بالای نقدینگی، سطح عمومی قیمت‌ها را تحت فشار قرار می‌دهد و مانع از بازگشت پایدار تورم به سطوح پایین‌تر می‌شود.

اما چرا این فاصله ایجاد می شود؟ در مبانی اقتصاد خرد، زمانی که فشار هزینه در کالاهای پرمصرف بالا باشد، شاخص رسمی تورم الزاماً تمام وزن واقعی این افزایش را نشان نمی‌دهد. دلیل آن تفاوت وزن‌دهی در سبد مصرفی و همچنین تفاوت رفتار قیمت‌ها در کالاهای بادوام و غیربادوام است. افزایش قیمت خوراکی‌ها و اجاره مسکن که سهم بزرگی در هزینه خانوار دارد، به‌سرعت در زندگی مردم دیده می‌شود اما در شاخص تورم، اثر آن با وزن‌های ثابت سبد کالا تعدیل می‌شود. از سوی دیگر، رشد نقدینگی و افزایش پایه پولی فشار سمت تقاضا را تقویت کرده و ترکیب «تورم ناشی از فشار هزینه» و «تورم ناشی از تقاضا» باعث می‌شود شیب افزایش قیمت در برخی گروه‌ها از شاخص کل جدا شود.

اثر بر زندگی مردم؛ تورم در سفره و اجاره دیده می‌شود

تورم رسمی معمولا میانگین است، اما تورمی که خانوار تجربه می‌کند به طور مستقیم از قیمت اقلامی می‌آید که هر روز یا هر ماه پرداخت می‌شود؛ خوراکی‌ها، اجاره منزل، حمل ‌ونقل و خدمات شهری. افزایش هزینه این گروه‌ها، به ‌ویژه در دهک‌های پایین و متوسط، باعث می‌شود احساس گرانی شدیدتر از عدد شاخص باشد. شکاف میان تورم رسمی و تورم تجربه‌ شده خود را در کاهش قدرت خرید، کوچکترشدن سبد مصرفی، تغییر الگوی خرید و افزایش سهم کالاهای ارزان‌تر نشان می‌دهد؛ روندی که فعالان بازار نیز از ماه‌ها قبل درباره آن هشدار داده بودند.

گزارش‌های رسمی نشان می‌دهد تورم دوباره در مسیر صعودی قرار گرفته، اما داده‌های روزمره بازار و هزینه‌های خانوار نشان می‌دهد فشار قیمت‌ها زودتر و شدیدتر از آمارهای رسمی در زندگی مردم دیده می‌شود. فاصله این دو خط زمانی کمتر می‌شود که رشد نقدینگی مهار شود و سهم کالاهای پرمصرف در سبد هزینه‌ای خانوار با واقعیت بازار هماهنگ‌تر شود.