۲۹٬۵۰۰ تومان یعنی نرخی که سیاست‌گذار برای «قابل‌تحمل بودن» تشخیص داده است. اما در همان زمانی که این عدد مبنا قرار گرفت، دامداری‌ها شیر خام را در آبان‌ماه با متوسط ۳۶ هزار تومان فاکتور کرده‌اند و روند بازار نشان می‌دهد قیمت از حدود ۲۳ هزار تومان در شهریور به نزدیک ۴۰ هزار تومان در آذر رسیده است. در این فاصله، عدد ۲۹٬۵۰۰ تومان نه میانگین بازار است و نه برآیند هزینه تولید؛ بلکه عددی است که بیرون از واقعیت قیمت شکل گرفته است.

قیمت‌گذاری بدون زمان

عدد ۲۹٬۵۰۰ تومان یک واقعیت ساده تولید را نادیده می‌گیرد: زمان. تولید لبنیات لحظه‌ای نیست. شرکت‌ها صدها تن محصول دارند که با قیمت‌های قبلی تولید و وارد انبار شده است. اعمال قیمت جدید از فردای تصویب، بدون توجه به موجودی انبار، یعنی برخورد عددی با فرآیندی که ماه‌ها زمان برده است.

در این‌جا، عدد نه‌تنها قیمت را تنظیم نمی‌کند، بلکه زمان تولید را هم حذف می‌کند.

وقتی عدد، هزینه بی‌تصمیمی را منتقل می‌کند

۲۹٬۵۰۰ تومان فقط یک نرخ نیست؛ حامل پیام دیگری هم هست. این عدد، اثر تأخیر در تصمیم‌گیری درباره نهاده‌های دامی، تخصیص ارز، واردات و ذخیره ‌سازی را به تولیدکننده منتقل می‌کند. در شرایطی که اثر تب برفکی و محدودیت ذخایر خوراک دام قابل پیش‌بینی بوده، قیمت‌گذاری دستوری تلاش می‌کند نتیجه ناتوانی در پیش‌بینی را با فشار بر حلقه تولید جبران کند. عدد، این‌جا نقش سپر را بازی می‌کند.

آن‌سوی عدد: واکنش تولید

وقتی قیمت مصوب از هزینه واقعی تولید پایین‌تر است، عدد یک پیام روشن به تولیدکننده می‌دهد: تولید بیشتر یعنی زیان بیشتر. در چنین شرایطی، کاهش تولید به یک راهبرد تبدیل می‌شود. نتیجه، کاهش عرضه در بازار، افزایش نسبت هزینه سربار به تولید و در نهایت تشدید همان بحرانی است که قرار بود با عدد ۲۹٬۵۰۰ تومان کنترل شود.

عدد و زنجیره‌ای که دیده نمی‌شود

این عدد، زنجیره پیچیده صنعت لبنیات را ساده می‌کند: تخصیص ارز برای نهاده دامی، تبدیل نهاده به شیر خام، تبدیل شیر خام به فرآورده و شیر خشک، و در نهایت صادرات با نرخ ارز آزاد. در حالی که سالانه حدود ۱۲.۵ میلیون تن شیر خام در کشور تولید می‌شود و مصرف داخلی کمتر از این مقدار است، تنظیم این زنجیره با یک عدد دستوری، بدون اصلاح سیاست ارزی و نهاده‌ای، کارکرد واقعی ندارد.

۲۹٬۵۰۰ تومان؛ عددی که بیش از قیمت می‌گوید

در نهایت، ۲۹٬۵۰۰ تومان فقط یک قیمت نیست.  این عدد خلاصه‌ای فشرده از شکاف میان سیاست‌گذاری و واقعیت تولید است؛ عددی که به‌جای پیش‌بینی و تدبیر، به زور قیمت‌گذاری تکیه می‌کند. تجربه نشان داده چنین عددهایی شاید برای مدتی روی کاغذ بمانند، اما بازار دیر یا زود روایت خودش را می‌نویسد.