به گزارش اقتصادنامه به نقل از ایسنا، با مصوبه تازه هیأت وزیران، ممنوعیت فصلی واردات برنج که سال‌ها به‌منظور حمایت از تولید داخل اعمال می‌شد، در سال ۱۴۰۴ لغو شد. این قانون که از مرداد تا پایان آبان‌ماه هر سال واردات برنج را ممنوع می‌کرد، در سال جاری اجرایی نخواهد شد. اما این ممنوعیت دقیقاً چه بود، از چه زمانی اجرا می‌شد و هدف آن چه بود؟

سیاستی برای حمایت از شالیکاران ایرانی
ممنوعیت فصلی واردات برنج، سیاستی بود که با هدف حمایت از تولیدکنندگان داخلی، به‌ویژه شالیکاران استان‌های شمالی کشور، هر سال در فصل برداشت برنج ایرانی اعمال می‌شد. طبق این قانون، واردات برنج خارجی از ابتدای مرداد تا پایان آبان‌ماه ممنوع بود؛ یعنی دقیقاً در زمانی که عمده‌ برنج ایرانی به بازار عرضه می‌شد.

در این بازه سه‌ماهه، گمرک از ترخیص هرگونه برنج خارجی خودداری می‌کرد تا بازار مصرف از برنج داخلی اشباع شود و کشاورزان بتوانند محصول خود را با قیمت مناسب بفروشند. سیاست‌گذاران این ممنوعیت را راهکاری برای جلوگیری از کاهش قیمت برنج ایرانی و حفظ انگیزه تولید می‌دانستند.

پایه حقوقی: از دستورالعمل تا قانون رسمی
اگرچه ممنوعیت واردات برنج در فصل برداشت، پیش از این هم به‌صورت یک عرف اجرایی میان وزارت جهاد کشاورزی و وزارت صمت وجود داشت، اما این سیاست از سال ۱۳۹۹ به‌صورت رسمی در قالب بند (۸) یادداشت فصل دهم از کتاب مقررات صادرات و واردات درج شد.

مطابق تصویب‌نامه شماره ۱۲۳۵۳/ت۵۷۳۴۲هـ تاریخ ۲۹ اردیبهشت ۱۳۹۹ گمرک موظف بود از ترخیص برنج در بازه زمانی فصل برداشت خودداری کند. این ممنوعیت به‌طور سالانه تمدید می‌شد و واردکنندگان ملزم به رعایت آن بودند.

به گفته دبیر انجمن وارد کنندگان برنج سال گذشته به‌دلیل برآورد اشتباه نیاز وارداتی (حدود ۷۰۰ هزار تن) و اجرای ممنوعیت و عدم انبارش از قبل، کشور با کمبود شدید مواجه شد و قیمت‌ها از شهریورماه روند صعودی به خود گرفت. امسال نیز در صورت اجرای ممنوعیت، خطر تکرار آن تجربه وجود داشت و به همین دلیل نیز انجمن واردکنندگان برنج طی ماه‌های گذشته بارها با دستگاه‌های ذی‌ربط مکاتبه کرده و خواستار عدم اجرای این قانون دست‌کم در سال جاری شده بود. نهایتاً در جلسه اخیر هیئت دولت، با هدف مدیریت بازار، تصمیم بر لغو ممنوعیت گرفته شد.

دبیر انجمن واردکنندگان برنج ایران ادامه داد: برنج کیفی داخلی در بهترین حالت در پایان تیر راهی بازار شده و برداشت ارقام پرمحصول نیز از شهریور آغاز می‌شود. طبیعتاً در این فاصله زمانی، بازار به برنج وارداتی وابسته است، به‌ویژه در آستانه ماه‌های محرم و صفر که یکی از مقاطع اوج تقاضای این کالاست. در چنین شرایطی، تداوم تأمین برنج وارداتی نقش حیاتی در حفظ ثبات بازار دارد.

خاکی درباره کنترل حجم واردات نیز گفت: با سامانه‌ای شدن فرآیند ثبت سفارشات برنج، سقف واردات برنج به‌طور کامل در اختیار وزارت جهاد کشاورزی قرار گرفته و برخلاف گذشته، واردات بی‌رویه امکان‌پذیر نیست. بنابراین در چنین شرایطی، تداوم ممنوعیت فصلی عملاً توجیهی ندارد؛ چراکه بیش از مقدار مشخص شده، برنج وارد کشور نخواهد شد.

لغو قانون ممنوعیت ترخیص برنج در سال ۱۴۰۴؛ تصمیم تازه دولت برای آرام‌سازی بازار
هیأت وزیران در جلسه یکم تیر ماه ۱۴۰۴ به پیشنهاد وزارت صنعت، معدن و تجارت و با همکاری وزارت امور اقتصادی و دارایی و وزارت جهاد کشاورزی، با لغو ممنوعیت فصلی واردات برنج در سال جاری موافقت کرد.

بر اساس این مصوبه، بند (۸) یادداشت فصل دهم از قسمت دوم کتاب مقررات صادرات و واردات، موضوع ردیف (۵۴) جدول پیوست تصویب‌نامه شماره ۱۲۳۵۳/ت۵۷۳۴۲هـ تاریخ ۹ اردیبهشت ۱۳۹۹۹، که ناظر بر ممنوعیت ترخیص برنج از گمرکات کشور در نیمه دوم سال بوده، در سال ۱۴۰۴ اعمال نخواهد شد.

این تصمیم به‌منظور جلوگیری از التهابات بازار، حفظ آرامش در تأمین کالای اساسی، و پاسخ به نیاز مصرف‌کنندگان در شرایط خاص اقتصادی اتخاذ شده است.