در ساعاتی از معاملات روز گذشته، قیمت این پناهگاه امن تا ۱۹۴۵ دلار بالا رفت تا با قدرت، مرز ۱۹۲۰ دلاری را بشکند. این سطح بالاترین قیمت تاریخی طلا، پیش از آمار روز گذشته بود. از ابتدای سال‌جاری میلادی اتفاقات بسیار زیادی که هر کدام از آنها به تنهایی می‌تواند سبب افزایش قیمت طلا باشد، در بازارها ایفای نقش کردند. از افزایش سطح تنش‌های خاورمیانه در ماه ژانویه تا گسترش ویروس کرونا و مخدوش شدن چشم‌انداز اقتصاد جهانی در ماه‌های پس از آن. پاندمی کرونا سبب شد تا عوامل دیگری از جمله اقدامات انبساطی بانک‌های مرکزی و به اجرا گذاشتن بسته‌های حمایتی، تزریق نقدینگی بی‌سابقه به اقتصاد و تضعیف چشمگیر دلار دست در دست هم بدهند و به صعود قیمت طلا کمک کنند. افزایش تنش‌ها میان آمریکا و چین نیز آخرین بازیگر صعود ارزش اونس در بازارهاست. اما سوال اصلی تحلیلگران و سرمایه‌گذاران درباره ادامه روند اونس در سال‌جاری میلادی است. کارشناسان بر این باورند که با توجه به اینکه راه‌حل سریعی برای مشکلات کنونی اقتصادی جهان وجود ندارد، تداوم روند صعودی اونس محتمل است و جهش فلز زرد به سطح‌ ۲۰۰۰ دلار و پس از آن به ۲۵۰۰ دلار، تا انتهای سال‌جاری میلادی قابل‌دسترسی است.

سرانجام طلا توانست سقف تاریخی قیمت خود را بشکند و در معاملات روز دوشنبه با افزایش ۲ درصدی و عبوری قدرتمند از مرز ۱۹۲۰ دلاری قیمت‌های بی‌سابقه‌ای را تجربه کند. اونس جهانی در معاملات روز دوشنبه در ساعاتی تا قیمت ۱۹۴۵ دلاری نیز پیش رفت، اما در میانه روز با عقب‌نشینی ملایم به قیمت ۱۹۴۰ دلار بازگشت. طلا برای آخرین بار در ماه آگوست سال ۲۰۱۱ توانسته بود به دلیل بحران بدهی جهانی و خلل در روند ریکاوری پس از بحران مالی به قیمت ۱۹۲۰ دلاری برسد. اما در سال‌جاری مجموعه‌ای از عوامل از افزایش تنش‌های سیاسی در خاورمیانه در ماه ژانویه تا شیوع کرونا و رکود اقتصادی بی‌سابقه دست به دست هم دادند تا فلز زرد بتواند بیش از ۲۸ درصد در سال‌جاری رشد کند. عوامل دیگری از جمله شروع موج جدیدی از همه‌گیری کرونا، افزایش تنش‌های میان آمریکا و چین، کاهش ارزش دلار و اعمال بسته‌های حمایتی و انبساطی توسط بانک‌های مرکزی نیز اونس را در راستای رکوردشکنی تاریخی خود حمایت کردند. با وجود سقف‌شکنی طلا و رالی این فلز ارزشمند در ماه‌های اخیر، تحلیلگران بر این باورند که هنوز روند اونس صعودی خواهد بود. در حقیقت کارشناسان بازارها بر این باورند که طبیعت عوامل کنونی محرک قیمت طلا به صورتی است که به سرعت قابل حل نیستند و به همین دلیل همچنان سبب وجود تقاضای قدرتمند برای اونس هستند.

ژانویه پُر تنش

شاید در انتهای سال ۲۰۱۹ میلادی کمتر کسی فکر می‌کرد طلا در سال ۲۰۲۰ روندی صعودی داشته باشد. مرور نظر تحلیلگران در آخرین روزهای سال ۲۰۱۹ حاکی از آن است که پس از آنکه طلا در سال گذشته میلادی بیش از ۱۸ درصد افزایش قیمت داشت، بیشتر نظرات به رشد ملایم طلا در سال‌جاری متمایل بود. اما طبیعتا در هیچ‌کدام از این پیش‌بینی‌ها اتفاقات عجیب و بی‌سابقه سال ۲۰۲۰ لحاظ نشده بود. در حالی که طلا در محدوده قیمتی ۱۵۱۷ دلار کار خود را در سال ۲۰۲۰ آغاز کرد، افزایش تنش‌ها میان ایران و آمریکا در عراق اولین شوک به بازارهای جهانی بود. این اتفاق سبب شد ارزش اونس در ماه ژانویه بر فراز قله ۸۰ ماهه خود بایستد. در حقیقت سرمایه‌گذاران که شاهد افزایش ناگهانی تنش‌های ژئوپلیتیک در منطقه خاورمیانه بودند، به دلیل نااطمینانی که این عامل در بازارها ایجاد کرده بود به سمت پناهگاه‌های امن سرمایه از جمله طلا یورش بردند.

همین اتفاقات کافی بود تا اونس سال جدید میلادی را توفانی آغاز کند و تنها در یک ماه رشد ۸/ ۴ درصدی را رقم بزند. بعد از ژانویه طلا دو ماه نسبتا آرام را سپری کرد و در ماه‌های فوریه و مارس به ترتیب با ۳۲/ ۰ و ۸۷/ ۰ درصد کاهش در ارزش روبه‌رو شد؛ اما اینجا نقطه پایان جاه‌طلبی‌های طلا و اتفاقات بی‌سابقه سال ۲۰۲۰ نبود.

کرونا؛ بزرگ‌ترین لطف به طلا

در حقیقت شیوع ویروس کرونا در ماه سپتامبر و گسترش آن به سراسر جهان در ماه‌های پس از آن راه طلا را به سوی سقف‌شکنی تاریخی خود هموار کرد. پس از دو ماه نسبتا آرام در بازار طلا، با شروع ماه آوریل طلا با سرعت بیشتری به روند صعودی خود بازگشت. پاندمی کرونا در حقیقت باعث به وجود آمدن عوامل بسیاری شد که همگی برای طلا خبر خوبی محسوب می‌شدند.

رایزنی‌ها درباره حجم صدمات کرونا به اقتصاد جهانی رفته رفته شکل بدبینانه‌تری به خود گرفت. در ابتدا و پس از آنکه در ژوئن گزارش‌های اقتصادی پیشرفت‌های نسبی را به بازارها مخابره می‌کردند، پیش‌بینی تحلیلگران از چشم‌انداز اقتصاد جهانی حالتی خوش‌بینانه به خود گرفت. اما در هفته‌های اخیر با افزایش مجدد تعداد بیماران روزانه کرونایی در کشورهایی مانند آمریکا، برزیل و هند، مشخص شد روند ریکاوری اقتصاد جهانی مسیری طولانی‌تر از آن چیزی که پیش‌بینی می‌شد، پیش رو دارد.

در حالی‌که گزارش چشم‌انداز اقتصادی ۲۰۲۰ صندوق بین‌المللی پول برای ماه آوریل انقباض ۳ درصدی اقتصاد جهانی را پیش‌بینی کرده بود، این نهاد بین‌المللی در ماه ژوئن با تصحیح پیش‌بینی قبلی، رشد اقتصادی سال‌جاری میلادی را منفی ۹/ ۴ درصد تخمین زد. از سوی دیگر فدرال رزرو نیز پیش‌بینی کرده است اقتصاد ایالات متحده- بزرگ‌ترین اقتصاد دنیا- در انتهای سال‌جاری میلادی با افت شدید ۵/ ۶ درصدی مواجه خواهد شد که در دهه‌های اخیر و حتی بحران‌های اقتصادی نیز بی‌سابقه بوده است.

بانک مرکزی اروپا نیز پیش‌بینی کرده است اقتصاد ناحیه یورو در انتهای سال‌جاری ۷/ ۸ درصد کوچک‌تر خواهد شد.

تمامی آمارهای ذکر شده حاکی از گرفتاری اقتصاد در بحرانی بی‌سابقه است؛ خبری که اگر برای هر بخشی بد باشد برای طلا مناسب است. در واقع با مخدوش شدن چشم‌انداز اقتصادی و طولانی‌تر شدن طول دوره ریکاوری، سرمایه‌گذاران طبق قاعده کلاسیک خود به سمت پناهگاه‌های بدون ریسک مانند طلا هجوم می‌آورند. مجموع اتفاقات یاد شده سبب شد طلا چهار ماه متوالی آوریل، می، ژوئن و جولای را با سرعتی چشمگیر به سوی قله تاریخی خود پشت‌سر بگذارد و در نهایت بتواند از آن عبور کند.

بسته‌های حمایتی و افزایش تنش‌های تجاری و دلار ضعیف

شیوع ویروس کووید-۱۹ نه تنها به صورت مستقیم و با مختل کردن اقتصاد جهانی بلکه از طرق غیرمستقیم نیز به صعود تاریخی طلا کمک کرد. بانک‌های مرکزی سراسر دنیا، ماه‌ها است که شدیدترین و بی‌سابقه‌ترین اقدامات حمایتی و انبساطی را برای حمایت از اقتصاد به کار گرفته‌اند. هفته گذشته عظیم‌ترین بسته حمایتی تاریخ اتحادیه اروپا به حجم ۷۵۰ میلیارد یورو به تصویب رهبران کشورهای اروپایی رسید. کاخ سفید به همراه فدرال رزرو نیز تاکنون سه بسته عظیم محرک و حمایتی را اجرا کرده‌اند و به دنبال تصویب چهارمین بسته حمایتی هستند. اغلب بانک‌های مرکزی از شرق تا غرب، نرخ‌های بهره هدف خود را به پایین‌ترین میزان در دهه‌های اخیر رسانده‌اند. اخباری که یکی پس از دیگری سبب افزایش تقاضای طلا شد. این سیاست‌ها از کانال‌های مختلف به سود قیمت فلز زرد تمام شد. از طرفی با پایین‌نگه داشته شدن نرخ بهره، هزینه فرصت دارایی‌هایی مانند طلا کاهش پیدا کرد و این موضوع سبب افزایش تقاضای فلز زرد شد. از سوی دیگر با توجه به افزایش تزریق پول به سبب سیاست‌های انبساطی، انتظارات تورمی در کشورهای مختلف افزایش پیدا کرده است و سرمایه‌گذاران برای حفظ ارزش دارایی‌های خود در شرایط بحرانی کنونی متمایل به خرید دارایی‌های کم‌ریسک می‌شوند.

از طرفی با تزریق میلیاردها دلار از سوی بانک‌های مرکزی به بازارها برای اطمینان از ثبات بازارهای مالی سبب شده است تا ارزش دلار سقوط چشمگیری داشته باشد. کاهش تقاضا برای بازار رقیب طلا نیز یکی از خبرهای خوب برای طلا بوده است.

علاوه بر عوامل ذکر شده در چند هفته گذشته پای عامل جدیدی که برای مدتی خبری از آن نبود به بازارها باز شده است. با اینکه در ابتدای سال ۲۰۲۰ آمریکا و چین با انعقاد فاز اول قرارداد تجاری به سوی توافقی جامع در حرکت بودند، مجددا در روزهای اخیر این تنش‌ها شدت گرفته است. جنجال‌های لفظی مقامات دو کشور درباره پاندمی کرونا و بسته شدن کنسولگری چین در هوستون، سبب شد تا نااطمینانی‌ها در بازارها به نقطه اوج خود برسد. در حقیقت عواملی که فقط یکی از آنها می‌توانست برای ماه‌ها سبب افزایش قیمت طلا شود، در میانه سال ۲۰۲۰ میلادی در یک زمان در فضای اقتصادی حضور دارند و همین عامل سبب شده است که ارزش طلا در چهار ماه گذشته بیش از ۲۱ درصد افزایش پیدا کند.

لحظات تاریخی اونس

طلا در نیم‌قرن اخیر جهش‌های متفاوتی را به دلایلی با ماهیت‌های متفاوت تجربه کرده است.

یکی از صعودهای تاریخی اونس به سال‌های پایانی دهه ۷۰ میلادی و ابتدای سال ۱۹۸۰ بازمی‌گردد. در حالی که در سال ۱۹۷۸ بالاترین قیمتی که برای هر اونس از فلز زرد ثبت شده بود حدود ۲۴۳ دلار بود، سال پس از آن قیمت طلا با ۱۳۳ درصد رشد همراه شد. نهایتا در ماه‌های آغازین سال ۱۹۸۰ میلادی قیمت اونس به قله ۸۵۰ دلاری رسید. ارزشی که با در نظر گرفتن‌ قیمت‌های ثبات برای تمام دوره‌ها هنوز هم می‌تواند جزو یکی از بالاترین قیمت‌های تاریخ باشد. تحلیلگران سه عامل مهم را دلیل رشد ناگهانی قیمت اونس در آن سال‌ها عنوان کرده‌اند؛ تهاجم شوروی به افغانستان در آخرین روزهای دهه ۷۰ میلادی و بالاگرفتن تنش‌های سیاسی میان ایران و آمریکا در آن سال‌ها و افزایش نرخ تورم در کشورهایی مانند آمریکا سه دلیلی بودند که اونس را به قله آن سال‌ها رساندند. طلا بیش از دو دهه پس از آن هیچ‌گاه نتوانست قله ۸۵۰ دلاری را لمس کند.

در ماه مارس ۲۰۰۸ نیز به دلیل تضعیف بی‌سابقه دلار و افزایش تنش‌های سیاسی مجددا طلا اوج گرفت و توانست به قیمت ۷۳۰ دلار برسد که در آن مقطع قله ۲۶ ساله طلا محسوب می‌شد. اما در نهایت پس از بحران مالی و خلل در روند ریکاوری اقتصادی فلز زرد طی دو مرحله توانست به بالاترین قیمت خود برسد. ابتدا در سپتامبر سال ۲۰۱۰ میلادی و به دلیل نگرانی درباره اختلال در روند ریکاوری اقتصاد از بحران مالی سال ۲۰۰۸ اونس به قله ۱۲۶۹ دلاری رسید و سپس با برداشتن یکی از بلندترین گام‌های خود به دلیل بحران بدهی دولت‌ها به قله ۱۹۲۰ دلاری رسید. قیمتی که تا دیروز دست نیافتنی بود و در نهایت و به دلیل عوامل ذکر شده، مجددا توسط اونس فتح شد.

با اینکه قیمت طلا در سال‌جاری بیش از ۲۸ درصد رشد کرده است و سقف تاریخی خود را شکسته است، اما همچنان تحلیل‌گران به ادامه روند صعودی باور دارند. مارک چندلر استراتژیست ارشد بازارها در Bannockburn Global Forex معتقد است که فلز زرد به راحتی می‌تواند قبل از پایان رالی کنونی از مرز ۲۰۰۰ دلاری عبور کند. این تحلیلگر بازار طلا در این باره گفت: با اینکه صحبت درباره مرز مقاومتی طلا در قیمت‌هایی که تاکنون تجربه نشده سخت است، اما اگر نگاه ما به مقدار نرخ‌های بهره و روند ارزش دلار منطقی باشد، هدف ۲۵۰۰ دلاری برای طلا دور از دسترس نیست.

پایه تحلیل کارشناسان بر این استدلال استوار است که مسائلی که اکنون سبب افزایش قیمت طلا شده است، عواملی نیستند که به سرعت قابل رفع شدن باشند. سایه عواملی مانند افزایش تنش‌ها میان آمریکا و چین و تاثیر پاندمی کرونا بر اقتصاد که بازیگران مهم افزایش قیمت اونس هستند، در کوتاه‌مدت بر بازارها مسلط خواهند بود و تا زمانی که سرمایه‌گذاران با نااطمینانی در فضای اقتصادی مواجه باشند، اقدام به خرید دارایی‌های بدون ریسک خواهند کرد.

دانیل پاویلونیس کارشناس بازارها در  RJO Futures معتقد است که اکنون دلارهای بسیار زیادی چاپ و به اقتصاد تزریق شده است و به همین دلیل دلار در معرض افت ارزش قرار گرفته است و برای نجات از روند کنونی راه سختی در پیش دارد. همین موضوع سبب خواهد شد تا در بازه میان‌مدت روند قیمت طلا برای حفظ ارزش دارایی سرمایه‌گذاران صعودی باشد.

منبع: دنیای اقتصاد