🔹هرچند که مانند دیگر قومیت در این دوره با مشکلات آموزشی روبهرو بوده زیرا برای اولین بار با زبان فارسی آشنا شده است.
🔹خودش در اینباره روایت میکند من مانند خیلی از کردها برای اولین بار در مدرسه با زبان فارسی آشنا شدم به همین دلیل آموزش برایم کمی با کندی همراه بوده است.
🔹بایزید مردوخی بعد از دوره دبستان در دوره متوسطه رشته ریاضی را انتخاب میکند و خلاف دوره دبستان این دوره را با موفقیت پشت سر میگذارد بهطوری که شاگرد اول شهر میشود پس از پایان دوره آماده ورود به دانشگاه میشود.
🔹وی اقتصاد را به عنوان رشته دانشگاهی خود انتخاب می کند و پس از اتمام دوره دانشگاه به ترجمه کتاب فلسفه اقتصادی جنرابینسون میپردازد.
🔹یکی از افتخارات نهاد برنامهریزی، ایجاد حساب ذخیره ارزی بود. بایزید مردوخی از بدو تاسیس این حساب تا شروعِ فعالیتِ دولت احمدینژاد، دبیریِ هیات امنا را برعهده داشت.
🔹او ایجاد این حساب را حاصل تلاش نظام تدبیر کشور میداند و تشکیل آن را بهترین عملکرد نظام تدبیر معرفی میکند. مردوخی معتقد است: «اگر آن روند تکامل پیدا میکرد، امروز شرایط بسیار متفاوت با گذشته بود اما متاسفانه چنین اتفاقی صورت نگرفت.»
🔹در همان زمان بحث تشکیل حساب، بایزید مردوخی به همراه خانم دکتر فیروزه خلعتبری طرحی را به طهماسب مظاهری که در آن زمان مشاور اقتصادی رئیسجمهور بود، ارائه دادند.
🔹طرح بر این اساس بود که منابع پیشبینی شده در برنامه در خارج از کشور سرمایهگذاری مالی شود، یعنی به جای سرمایهگذاری فیزیکی با ایجاد سازوکاری صرف، سرمایهگذاری مالی شود و سود آن صرف توسعه در داخل شود اما این طرح بهرغم استقبال شدید اولیه با سکوت برگزار شد.
📌طی گفت و گوی علی میرزایی با بایزید مردوخی که در کتاب روشنایی ها و سایه ها منشر شده است سوال زیر در رابطه با مقوله ذخایر ارزی در سال ١٣٧٩ از مردوخی پرسیده می شود :
▪️"آقای مردوخی اگر اجازه بدهید بپردازیم به مقوله حساب دخیره ارزی که شما به طور جدی با آن سروکار داشتید. به یادتان هست این حساب تا روزی که شما کارتان را ترک کردید چقدر ورودی و چقدر خروجی داشت؟ سهم بخش خصوصی و سهم بخش دولتی به چه میزان بود؟ تا جایی که من به یاد دارم، این حساب با هدف تقویت بخش خصوصی تأسیس شد، ولی حالا دولت مصرف کننده اصلی است. در زمان شما وضعیت چگونه بود؟
🔹موجودی حساب ذخیره ارزی، طبق قانون و مصوبه دولت، پنجاه درصدش برای طرح های سرمایه گذاری بخش خصوصی بود، و پنجاه درصدش هم ذخیره می شد تا اگر درآمد ارزی کشور از محل فروش نفت کمتر از میزانی بود که در هر سال، طبق برنامه پنج ساله، به دولت اختصاص داده می شد، به دولت داده شود.
🔹مثلا اگر طبق برنامه پنج ساله سوم، در یک سال برنامه سهم ارزی دولت پانزده میلیارد دلار بود ولی از محل درآمد صادراتی حاصل از فروش نفت خام دوازده میلیارد دلار عاید می شد، آن سه میلیارد دلار کسری از حساب ذخیره ارزی در اختیار قرار داده می شد.
🔹البته پس از تصویب قوۀ قانون گذاری، یعنی مجلس، ما تمام همت مان را گذاشته بودیم روی طرح های سرمایه گذاری بخش خصوصی. از جمله به این علت که درآمد دولت از محل فروش نفت خام کافی بود، کسری نداشت.
🔹ولی در همان سال ۱۳۷۹، در کمال تاسف، دولت و مجلس تفاهم کردند که یک میلیارد و دویست و پنجاه میلیون دلار از حساب ذخیره ارزی برداشت کنند.
🔹در حالی که نه دولت کسری درآمد ارزی داشت و نه آن برداشت برای مصارفی بود که توجیه داشت. پول برداشتند برای پرداخت پاداش بازنشسته ها، یا احداث راه روستایی. و من تمام تلاشم را کردم که جلوی این کار را بگیرم. به کمیسیون برنامه و بودجه مجلس هم رفتم.
🔹چند نماینده مجلس هم با من هم رای بودند ولی موافقان با برداشت می گفتند: ما خودمان قانون گذاریم! واقعا هیچ توجیهی نداشت که دولت با مصرف ارز پاداش بازنشسته ها را بدهد، یا راه روستایی احداث کند. به هر حال تفاهم مجلس و دولت کار را تمام کرد.
🔹این سنت ادامه پیدا کرد، و تا سال پایانی برنامه سوم، هر وقت که نیازی پیش آمد، دولت از حساب ذخیره ارزی برداشت کرد. گاه با توجیه و موجه، و گاه بدون توجیه و ناموجه. نتیجه این که سی میلیارد دلار به حساب ذخیره ارزی وارد شد، و از این محل فقط نزدیک به هفت میلیارد دلار به طرح های سرمایه گذاری بخش خصوصی تخصیص داده شد.
🔹البته اضافه کنم که برداشت های دولت مانع از استفاده بخش خصوصی نبود. بخش خصوصی طرح های اندکی داشت و مقیاس نیاز ارزی این طرح ها به طور متوسط هفت میلیون دلار بود.
▪️در پایان کار موجودی صندوق چقدر بود؟
🔹ده میلیارد دلار.
▪️بنابراین دولت سیزده میلیارد دلار، یعنی تقریبا دو برابر بخش خصوصی برداشت کرده بود، و همه اش هم خارج از مجوز برنامه پنج ساله؟
🔹همین طور است. دولت در ده مورد برداشت کرد؛ سیزده میلیارد دلار، در حالی که مجوز قانونی برداشت هفده میلیارد دلار را گرفته بود. "
🔹بایزید مردوخی از دانشمندان علم اقتصاد در ایران و از مدیران ارشد سازمان مدیریت و برنامه ریزی بودند و مایه افتخار خاندان مردوخی و ملت کرد است.