بدون احتساب آمار ۴۹ میلیون دارنده سهام عدالت، روزانه به‌طور متوسط ۸۰۰ هزار نفر سهام معامله می‌کنند و روزی ۱۰۰ هزار کد معاملاتی جدید در بورس ایجاد می‌شود. تعداد کدهای سهامداری به ۵/ ۱۵ میلیون رسیده که تا ۸ میلیون نفر آنان در مردادماه دست‌کم یک معامله در بورس انجام داده‌اند. تعداد کدهایی که در ماه بین یک تا ۹ معامله انجام داده‌اند، نسبت به ابتدای امسال ۵/ ۳ برابر شده است؛ ضمن اینکه در این ماه شاهد رشد ۵ برابری تعداد معامله‌گران حرفه‌ای نسبت به اسفند ۹۸ بوده‌ایم. گذشته از ۳/ ۵ میلیون سرمایه‌گذاری که در مردادماه امسال، یک تا ۹ بار سهام معامله کرده‌اند، تعداد سرمایه‌گذاران حرفه‌ای بورس به یک میلیون و ۹۰۰ هزار سهامدار رسیده است. این تعداد دست‌کم هر هفته بیش از ۲ معامله در بازارسهام انجام داده‌اند که به نظر می‌رسد احتمالا معامله‌گری در بورس به شغل اصلی یا دست‌کم شغل دوم آنان تبدیل شده است.

آمارهای تازه نشان می‌دهد افزایش اقبال به بازار سرمایه ترکیب مشارکت‌کنندگان در بورس را تغییر داده است. براساس جدید‌ترین یافته‌های «دنیای‌اقتصاد»، در مردادماه امسال تعداد سرمایه‌گذاران حرفه‌ای در بورس به یک میلیون و ۹۰۰ هزار سهامدار رسیده است. این تعداد سرمایه‌گذارحرفه‌ای دست‌‌کم هفته‌ای بیش از ۲ معامله در سامانه‌های معاملاتی بازار سهام انجام داده‌اند. با در نظر گرفتن این نکته که یک میلیون و ۸۵۰ هزار نفر در مردادماه بیش از ۱۰ معامله انجام داده‌اند به‌نظر می‌رسد تعداد بورس‌بازان حرفه‌ای در میانه تابستان امسال از رشدی چشمگیر برخوردار شده و احتمالا معامله‌گری در بورس به شغل اصلی یا دست‌کم شغل دوم این دسته از سرمایه‌گذاران تبدیل شده است.  بورس‌بازان حرفه‌ای، سهامدارانی هستند که بخش عمده منابع درآمدی خود را روی سرمایه‌گذاری در بورس متمرکز کرده‌اند و اگرچه نمی‌توان برآورد کرد که بورس‌بازی شغل اول یا دوم آنان است یا خیر اما تعداد معاملات هفتگی این افراد نشان می‌دهد این دسته از سرمایه‌گذاران بخش عمده‌ای از وقت و انرژی خود را صرف سرمایه‌گذاری در بازار سهام می‌کنند.

آمارهای تازه چه می‌گویند؟

آمارهای «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد روزانه دست‌کم ۸۰۰ هزار نفر در بورس معامله انجام می‌دهند. طبق آخرین آمار سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه (سمات)، در مرداد سال جاری ۵ میلیون و ۳۲۰ هزار کد معاملاتی یک تا ۱۰ معامله (خرید و فروش) انجام داده‌اند. رشد ۵/ ۳ برابری تعداد کدهایی که در ماه بین یک تا ۱۰ معامله انجام داده‌اند نسبت به ابتدای امسال از توجه زیاد عامه مردم به این بازار حکایت دارد. در ابتدای امسال تعداد کدهایی که این میزان معامله را انجام می‌دادند یک میلیون و ۹۰ هزار سهم بوده است. براساس این گزارش، در مردادماه سال جاری ۷۶۰ هزار سهامدار بین ۱۰ تا ۲۰ معامله انجام داده‌اند و یک میلیون و ۹۰ هزار کد،  بیشتر از ۲۱ معامله در ماه انجام داده‌اند. در این ماه شاهد رشد ۵ برابری معاملات نسبت به اسفندماه ۹۸ بودیم. مطابق آمارهای موجود در اسفند ماه یک میلیون و ۹۰هزار سهامدار دست‌کم یک تا ۱۰ معامله در بازار سهام انجام داده‌اند که این رقم در مردادماه به ۵ میلیون و ۳۲۰ هزار نفر رسیده است و ۳۱۰هزار و ۳۰۰ نفر هم بیش از ۲۱ معامله انجام داده بودند. رشد ۵ برابری معاملات نسبت به اسفند ۹۸ از سویی و افزایش تعداد بورس‌بازان از سوی دیگر از بالا رفتن جذابیت‌های این بازار حکایت دارد.

ماجرای مردمی شدن بورس چه بود؟

براساس آنچه رئیس سازمان بورس اعلام کرده، به‌طور متوسط روزانه ۱۰۰ هزار کد معاملاتی در بورس ایجاد می‌شود که این رقم نشان از میزان توجه عامه مردم به این بازار می‌دهد. ماجرای ورود سهامداران تازه‌وارد به بورس را باید از بهار ۹۷ که روند رو به رشد شاخص همزمان با تندتر شدن شیب منحنی تورم شد، دنبال کرد. در این دوره بخشی از خانوار‌ها برای جبران کاهش ارزش پول‌شان، تصمیم گرفتند پس‌اندازهایشان را وارد بورس کنند. در سال ۹۸ که رقم تورم به ۴۰ درصد رسید، دیگر سود بانکی حتی قادر نبود نیمی از جریان کاهش ارزش پول را هم جبران کند و پس‌انداز خانوارها روز به روز ارزش خود را از دست می‌داد، در نتیجه تلاش‌ها برای حفظ ارزش دارایی‌ها بیشتر شد و موجب شد توجه صاحبان نقدینگی برای سرمایه‌گذاری در بورس بیشتر شود، زیرا از یک طرف خرید و فروش ارز به دلیل اعمال سیاست‌های جدید بانک مرکزی محدود شده بود و از سوی دیگر سرمایه‌گذاری در بازار مسکن هم با پس‌اندازهای اندک شدنی نبود و به پول‌های کلان نیاز داشت در حالی که سرمایه‌گذاری در بورس با رقم ۵۰۰ هزار تومان شدنی است.

یکه‌تازی بورس‌بازان

براساس داده‌های آماری «دنیای‌اقتصاد»، درمدت مشابه سال گذشته یک میلیون و ۱۰۰ هزار کد سهامداری در عرضه‌های اولیه شرکت می‌کردند و اکنون به‌طور میانگین در عرضه‌‌های اولیه ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر شرکت می‌کنند. بر این اساس اگر افرادی که هم اکنون به‌صورت هفتگی در عرضه‌های اولیه شرکت می‌کنند را معیاری برای سنجش تعداد سهامداران فعال در بازار سرمایه در نظر بگیریم مشاهده می‌شود که نسبت به سال گذشته این رقم با افزایش بیش از ۴ برابری همراه شده است.

بررسی‌های آماری

با این حال بررسی و تحلیل کد‌های صادر شده نیز در بازار سرمایه حاکی از این است که در سال ۱۳۹۱حدود ۶ میلیون و ۴۸۸ هزار کد، در سال ۱۳۹۲ تعداد ۷ میلیون و ۳۶۲ هزار کد، در سال ۱۳۹۳ تعداد ۷ میلیون و ۹۹۶ هزار کد، در سال ۱۳۹۴ تعداد ۸ میلیون و ۸۴۱ هزار کد، در سال ۱۳۹۵ تعداد ۹ میلیون و ۳۴۸ هزار کد، در سال ۱۳۹۶ تعداد ۹ میلیون و ۹۶۵ هزار کد، در سال ۱۳۹۷ تعداد ۱۰ میلیون و ۸۴۴ هزار کد، سال ۱۳۹۸ تعداد ۱۱ میلیون و ۶۶۵ هزار کد و تا پایان خرداد ماه سال جاری تعداد ۱۵ میلیون و ۲۵۱ هزار کد سهامداری در بازار سرمایه صادر شده است.  در همین حال، فرهاد دژپسند وزیر امور اقتصادی و دارایی می‌گوید: با احتساب سهامداران سهام عدالت تعداد کد‌های صادر شده نیز به رقم ۴۸ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر رسیده است که این تعداد با احتساب سهامداران سهام عدالت درنظر گرفته شده است.

با توجه به ورود ۷۰ هزار میلیارد تومان نقدینگی متعلق به سهامداران حقوقی و حقیقی در ۵ ماه نخست امسال، برخی کارشناسان بازار سرمایه پیش بینی می‌کنند با توسعه زیرساخت‌ها، افزایش عرضه‌های اولیه توام با اجتناب از دخالت‌های دستوری در سازوکار معاملاتی بازار سهام که این روزها شاهد آن هستیم به یقین این رقم تا پایان سال با افزایش چشمگیری همراه خواهد شد.

مروری بر سال‌های پیش‌رو

طی سال‌های گذشته سهامداران فعال در بازار سرمایه کشور می‌توانستند یک یا چند کد سهامداری دریافت کنند و با استفاده از خلأ قانونی موجود اقدام به معامله سهام و خرید عرضه اولیه از سوی چند کارگزاری می‌کردند. در پی این موضوع آمار‌های منتشر شده نیز برای فعالان بازار سرمایه چندان قابل استناد نبود. در همین حال با روی کار آمدن سامانه سجام این خلأ قانونی به نوعی پر شد و سرمایه‌گذاران نیز با استفاده از یک کد معاملاتی توانستند از طریق کارگزاری‌ها اقدام به داد و ستد سهام کنند.

حضور ۴۳ کشور در بورس تهران

براساس اطلاعات شرکت سپرده‌گذاری مرکزی ایران، هم‌اکنون سهامدارانی از ۴۳ کشور دنیا در بورس تهران حضور دارند که این روند برای نخستین بار توسط آلمان آغاز شد. بنابراین در حال حاضر سرمایه‌گذارانی از ۴۳ کشور شامل آمریکا، انگلیس، اسپانیا، روسیه، آلمان، سوئیس، سوئد، لهستان، استرالیا، ازبکستان، جمهوری آذربایجان، چین، هلند، هند، ترکیه، لبنان، آفریقای جنوبی، ژاپن، قبرس، ایتالیا، امارات، نروژ، یونان، اندونزی، مالدیو، لهستان، کانادا، جزایر کیمن، هنگ‌کنگ، قطر، عراق، پاکستان، سوریه، لوکزامبورگ، کویت، نیوزیلند، مالزی، کره‌جنوبی، گرجستان، ارمنستان، جزایر ویرجین، نیجریه و افغانستان فعالند. براساس آخرین آمار‌های موجود تعداد ۲ هزار و ۲۶۳ کد برای سرمایه‌گذاران خارجی از ۴۳ کشور صادر شده است.