مشاور اقتصادی رئیس جمهور گفت: در حال حاضر سالانه یک میلیون نفر وارد بازار کار می شوند در حالیکه واقعیت های اقتصادی نشان می دهد که در بهترین حالت ظرف چند سال آینده سالانه 600 هزار شغل در کشور ایجاد خواهد شد مابقی به جمعیت بیکار اضافه می شوند. جمعیت بیکار کشور هم اکنون 3.2 میلیون نفر است و حدود 5 میلیون نفر فارغ التحصیل دانشگاهی وارد بازار کار خواهند شد.

او در ادامه با اشاره به انتخابات ریاست جمهوری پیش رو گفت: اگر کاندیداها بخواهند با وعده های سیاسی بازار کار را تحریک کنند چون تبعات آن گریبان هر دولتی که روی کار بیاید را خواهد گرفت. استفاده سیاسی از موضوع اشتغال به نفع هیچ کاندیدی نیست چرا که این مساله در دولت بعد وجود خواهد داشت و اگر چاره ای برای آن نیاندیشیم و موضوع را سیاسی کنیم با تبعات اجتماعی بزرگی مواجه خواهیم شد.

نیلی تصریح کرد: حل مساله اشتغال نیاز به اجماع سیاسی دارد و تا فضا برای کسب و کار بهبود نیابد، نظام بانکی اصلاح نشود، سرمایه گذاری خارجی صورت نگیرد، اقتصاد ایران از ایجاد اشتغال عاجز خواهد بود.

او با بیان اینکه اقتصاد ایران در سال 95 دو چهره زشت و زیبا داشت، افزود: افزایش اشتغال چهره زیبای آن بود و افزایش بیکاری چهره زشت آن. اما می توان گفت که در سال 95 رشد خیلی بالا بود و در مقایسه با رقم رشدهای گذشته رقم شاخصی است. 

او به این موضوع نیز اشاره کرد که در انتخابات پیش رو مطالبات دقیق تر بیان می شود و بحث ها در فضای کارشناسی صورت می گیرد که این خود دستاوردی شده برای دموکراسی است و با توجه به افزایش تعداد نیروهای تحصیلکرده، انتظار ارتقای کیفی در گفت و گوهای انتخاباتی داریم.

نیلی گفت: بیشتر فقرای ما شاغلند و این نشان می دهد که کثرت فقر در میان شاغلان است و شدت فقر در میان بیکاران. اصولا چهار نوع فقر در کشور وجود دارد. فقر شاغلان که دولت برنامه دارد تا رفاه آنان را بالا ببرد. فقر بیکاران که دولت موظف است برای آنان شغل ایجاد کند. فقر معلولان و نیروهای از کار افتاده که دولت برنامه دارد تا به آنان از طریق بودجه کمک کند و در نهایت فقر جغرافیایی است که برنامه ریزی شده تا اقتصاد از حالت تمرکز گرایی بیرون بیاید و با سرمایه گذاری در مناطق مرزی آن مناطق را از فقر نجات دهد. اصولا در همه جای دنیا شهرهای مرزی نقاط قوت اقتصادی هستند اما در ایران شهرهای مرزی ما به کانون بی ثباتی و ناامنی تبدیل شده اند.

نیلی به این موضوع اشاره کرد که رشد منفی و عمیق بودن رکود، افزایش تورم، بحران ارزی و انسداد مالی به سبب تحریم ها از موارد مهم پیش روی دولت یازدهم در سال 92 بود اما با در پیش گرفتن سیاست هایی اقتصاد به ریل اصلی خود بازگشت.

او گفت: راجع به اقتصادی صحبت می کنیم که رشد اقتصادی آن با رشد درآمدهای نفتی رابطه مستقیم دارد. رشد ما برون زاست تا درون زا و در چنین شرایطی دو شوک تحریم و کاهش قیمت نفت به اقتصاد کشور وارد شد.

نیلی با مرور نمودار جمعیتی کشور گفت: به اندازه ای شوک هرم جمعیتی بالاست که فشار زیادی به بازار کار وارد کرد و امروز مساله اصلی کشور اشتغال است از 10 سال هشدار داده بودیم که اشتغال به مساله سیاسی و اجتماعی مطرح می شود به طوریکه پیش بینی کرده بودیم از نیمه دوم دهه 80 اشتغال مساله اصلی کشور است.

نیلی سپس گفت: نرخ مشارکت زنان در اقتصاد ما افزایش پیدا کرده و بازار کار با هجوم نیروی کار تحصیلکرده، زنان و جوانان مواجه شده است. 

اوافزود: با توجه به افزایش درآمدهای نفتی در نیمه دوم دهه 80، متولدین دهه 60 نباید ما را غافلگیر می کرد اما از نیمه دوم دهه 80 به تعداد نیروهای جویای کار اضافه شد.

او گفت: منابع لازم برای ایجاد یک میلیون شغل در سال 86 فراهم شد، قیمت نفت بالا رفت و درآمدهای ارزی به اوج خودش رسید. این منابع هم موصوع اشتغال ما را حل می کرد و هم نظام بانکی و هم محیط زیست را. 

مشاور اقتصادی رئیس جمهور تصریح کرد: از 57 تا 95 سالی 54 میلیارد دلار درآمد نفتی داشته باشیم. توزیع این منابع 15 میلیارد دلار در سال 74 و 125 میلیارد دلار در سال 90 بود.

او گفت: این منابع ما را از بحران اشتغال می توانست عبور دهد. اما چه شد؟ از  سال 84 تا 92، 7.6 میلیون نفر به جمعیت کشور اضافه شد اما عملا درآمدهای نفتی چیزی به رقم اشتغال ما نیفزود و به تبع آن تعداد شاغلان که در سال 84، 21 میلیون نفر بود و در سال 92 در سطح همان 21 میلیون نفر باقی ماند.

او گفت: نرخ مشارکت در سال 95 به 39.4 رسید و ورودی به بازار کار یک میلیون شد و تعداد بیکاران در پایان سال 95 به حدود 3.2 میلیون نفر رسیده است. تعداد بیکاران در سال 89 هم 3.2 بود ولی کسی توجه نکرد و نپرسید که چرا اقتصاد ما با آن همه منابع شغل ایجاد نکرد.

مشاور اقتصادی رئیس جمهور تصریح کرد:  تا سال گذشته گمان میکردیم که مهمترین مساله ما ایجاد اشتغال برای متولدین دهه شصت است اما عملا با توجه به کمبود منابع نفتی این کار صورت نگرفت و اقتصاد ایران نتوانست برای متولدین دهه 60 شعلی ایجاد کند.

مشاور اقتصادی رئیس جمهور گفت: امروز مهم ترین مساله ایجاد شغل برای متولدین دهه هفتاد است که با در نظر گرفتن تجربه دهه شصتی ها میل به ادامه تحصیل ندارند و مایلند زودتر وارد بازار کار شوند.

نیلی تصریح کرد: از بهار 84 تا بهار 93 کل اشتغال ده سال کمتر از 600 هزار نفر بوده در حالیکه از بهار 93 تا بهار 95 بیش از یک میلیون 400 هزار شغل ایجاد شده است.

او گفت: نرخ مشارکت زنان در ده سال گذشته کم شد اما از دو سال پیش تقاضای کار زنان افزایش یافت. نرخ ورودی به بازار کار یک میلیون شده است. اگر از طریق تحریک به بازار کار رای جمع کند بسیار مشکلات اضافه می شود.

نیلی افزود: از سال 68 تا 86 قدرت خرید مردم بالاتر بوده و وضع خانواده ها بهتر شده اما از سال 86 تا 92 این قدرت کاهش یافته و  در سال 93 افزایش درآمد در خانواده ها دوباره روند صعودی به خود خواهد گرفت.

او گفت: ابنکه مردم از وضعیت معیشت خود راضی نیستند طبیعی است چون خیلی سخت است تا به شرایط سال 86 برسیم. از 86 تا 92 وضع سرپرست خانواده بدتر شده است.