این در حالی است که در سال گذشته تصویب شده بود که تنها پنج قلم کالا مشمول دریافت ارز دولتی هستند. مطابق آمارها، ۱۳ قلم کالا با نرخ دولتی در دوره مورد بررسی معادل بیش از ۶۸۸میلیون یورو تامین ارز شده‌اند که نسبت به سال ۹۹ معادل ۸۸درصد رشد داشته است.
جزئیات ثبت‌سفارش، تخصیص و تامین ارز واردات کالاهای اساسی و ضروری مشمول ارز ۴۲۰۰ تومانی و ارز نیمایی، از ابتدای سال‌جاری تا ۲۳ اردیبهشت در مقایسه با مدت مشابه سال قبل منتشر شد. گزارش موجود نشان می‌دهد که اگرچه قرار بود تخصیص ارز ترجیحی به پنج قلم کالا محدود شود، اما دولت در سال‌جاری به بیش از پنج قلم از کالاهای اساسی و ضروری ارز با نرخ ترجیحی تخصیص داده است.

البته حجم تخصیص و تامین ارز دولتی به این کالاها به صورت محدود بوده است. مرداد سال ۱۳۹۷ هیات دولت مصوب کرد که ارز ترجیحی به ۲۵ کالای اساسی و ضروری تخصیص یابد اما مستندات مختلف از تخلفات بسیار در تخصیص ارز ۴۲۰۰ منجر به این شد که لیست کالاهای مشمول کوچک‌تر شود. متولی وزارت صمت نیز رسما در تیر ۹۹ این موضوع را تایید کرد. البته در سال گذشته هم این برنامه به صورت دقیق اجرایی نشد؛ حتی در سال‌جاری نیز به طور کامل عملیاتی نشده است. براساس گزارشی که از سوی دفتر برنامه‌ریزی تامین، توزیع و تنظیم بازار وزارت صمت منتشر شده، مجموعا ۲۵ قلم کالای اساسی و ضروری که در سال‌جاری تا ۲۳ اردیبهشت ماه ثبت‌سفارش شده است، سه میلیون و ۵۱۱ هزار و ۳۹۶ تن بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۶۷ درصد رشد داشته است.

حجم ارز تخصیص یافته به کالاهای مذکور در سال‌جاری یک میلیارد و ۷۲۹ میلیون و ۶۲۸ هزار یورو بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱۹۴ درصد رشد داشته است. البته از این میزان ۶۸۸ میلیون و ۳۵۶ هزار یورو ارز دولتی تامین شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۸۸ درصد رشد داشته است. در ضمن ۲۱۴ میلیون و ۵۳۳ هزار یورو ارز نیمایی تامین شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱۷ درصد رشد داشته است.

رشد ۹۰ درصدی تامین ارز ۴۲۰۰ تومانی
براساس گزارش دفتر برنامه‌ریزی تامین، توزیع و تنظیم بازار وزارت صمت، در سال ۱۴۰۰ حجم ثبت‌سفارش روغن خام، دانه‌های روغنی، کنجاله سویا، جو و ذرت به عنوان ۵ قلم کالای اساسی، بیش از دو میلیون و ۸۴۲ هزار تن است که نسبت به مدت مشابه مورد بررسی ۱۳۴ درصد رشد داشته است. مجموع تخصیص ارز این کالاها ۷۳۶ میلیون و ۵۱۰ هزار یورو بوده که نسبت به مدت مشابه ۱۵۰ درصد رشد داشته است. این گزارش میزان تامین ارز این کالاها را با رشد ۹۰ درصدی، ۶۴۴ میلیون و ۶۶۲ هزار یورو اعلام می‌کند. براساس این گزارش در ۵۴ روز ابتدای سال، تامین ارز دانه‌های روغنی ۹۴درصد و ذرت ۴۵درصد کاهش داشته است؛ در مقابل تامین ارز روغن خام و جو با رشد قابل توجه روبه رو بوده است.

کالاهایی که ۴۲۰۰ نگرفتند
براساس این گزارش در سال‌جاری، دام سبک و سنگین، کره، تخم‌مرغ، چای، حبوبات، کودهای معدنی و شیمیایی، مواد اولیه کاغذ و لاستیک و انواع لاستیک از جمله سواری اتوبوس و کامیون و OTR، انواع کاغذ از ارز دولتی حذف شده‌اند. البته سال گذشته صرفا کودهای معدنی شیمیایی، مواد اولیه لاستیک، انواع کاغذ، برنج، شیرخشک اطفال، گوشت گوسفند، گوشت گوساله، جوجه و دام سبک جزو اقلامی بودند که ارز ۴۲۰۰ دریافت کرده‌اند؛ مابقی کالاها در سال گذشته نیز با ارز نیمایی وارد کشور شده‌ است.

براساس این گزارش، از ۲۰ قلم کالای ضروری مورد بررسی، برنج، جوجه، گوشت گوساله، گوشت گوسفند، گوشت مرغ، همچنین شیرخشک اطفال، شکر خام نیشکری و مواد اولیه کاغذ از جمله اقلامی است که از ابتدای سال‌جاری تا ۲۳ اردیبهشت ماه، ارز ۴۲۰۰ تومانی به آنها تخصیص یافته است. البته در این دوره تامین ارز برنج کاهش ۹۷ درصدی، گوشت گوساله کاهش ۴۲ درصدی و گوشت گوسفند افت ۹۰ درصدی داشته است. در ضمن دام سبک، جوجه، گوشت گوساله، حبوبات، برنج، چای، شکر، کودهای معدنی و شیمیایی، مواد اولیه لاستیک و اولیه کاغذ، انواع لاستیک و انواع کاغذ از جمله اقلامی است که ارز نیمایی به آنها تخصیص یافته است.

ارزش ترخیص ۵ کالای اساسی
براساس این گزارش، ارزش ترخیص ۵ کالای اساسی (روغن خام، دانه‌های روغنی، کنجاله سویا، جو و ذرت) در سال‌جاری ۴۸۶ میلیون و ۳۹۶ هزار یورو است که نسبت به سال گذشته با افت ۲۲ درصدی روبه‌رو بوده است. وزن این کالاها نیز یک میلیون و ۱۱۷ هزار و ۴۶۹ تن گزارش شده است که نسبت به سال گذشته کاهش ۵۳ درصدی را تجربه کرده است.

اما ارزش ترخیص ۲۰ کالای ضروری دیگر ۱۹۳ میلیون و ۴۵۵ هزار یورو بوده که نسبت به سال قبل با کاهش ۴۱ درصدی مواجه شده و وزن کالاها ۲۷۹ هزار و ۵۹۳ تن بوده که نسبت به سال گذشته ۳۲ درصد افت داشته است. در مجموع ارزش ترخیص کل ۲۵ کالای مورد بررسی ۶۷۹ میلیون و ۸۵۱ هزار یورو بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش ۲۹ درصدی را ثبت کرده است. وزن آنها نیز بیش از یک میلیون و ۳۹۷ هزار تن بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته با کاهش ۵۰ درصدی روبه‌رو شده است.
منبع: دنیای اقتصاد