امید به تغییر فضای تجارت خارجی، فعالان اقتصادی را در نشست با رئیس‌جمهور به مطالبه‌گری ترغیب کرد. نشست اخیر رئیس‌جمهور با فعالان اقتصای و صادرکنندگان که به مناسب «روز ملی صادرات» برگزار شد، کانون بحث و گفت‌وگو بر سر مسائل صادرات بود. در این جلسه که بیش از ۲ساعت طول کشید، بخش خصوصی ۱۰ درخواست به دولت ارائه کرد که می‌توان آنها را پیش‌نیازهای جهش صادراتی ایران دانست.
«پرهیز از ممنوعیت گاه و بیگاه صادرات»، «حذف ارز چندنرخی در کنار اجرای سیاست ارزی منسجم»، «تسهیل در تامین مواد اولیه بخش تولید»، «همراهی با صادرکنندگان جهت تسهیل در شیوه بازگرداندن ارزهای صادراتی»، «پایان دادن به تشتت دستورات و تصمیم‌گیری جزیره‌ای»، «تداوم استفاده از نظرات بخش خصوصی در تدوین سیاست‌ها»، «بازگرداندن اعتبار به سازمان توسعه تجارت به عنوان بازیگر اصلی سیاستگذاری تجاری»، «وزن‌دهی به بخش خصوصی به جای دولت‌گرایی در تنظیم اهداف صادراتی»، «توسعه صنایع دانش‌بنیان برای صادرات محصولات با ارزش افزوده بالا» در کنار «بازنگری در بخشنامه‌های تجارت خارجی ابلاغ شده در سه سال گذشته» مهم‌ترین مواردی بودند که از سوی فعالان اقتصادی و صادرکنندگان از رئیس‌جمهور خواسته شد. این موارد که در صورت تحقق، می‌تواند اعتماد فعالان اقتصادی و جهش صادرات را ممکن سازد، با ارائه ۵ فرمان به تیم اقتصادی و ۵ خواسته ‌از فعالان صادراتی از سیدابراهیم رئیسی همراه شد. مواردی که بعضا در تایید نظرات صادرکنندگان و گاه بازگوکننده سیاست دولت بود. این ۱۰ نکته که به نظر بازگوکننده خطوط کلی سیاست‌های دولت سیزدهم در حوزه صادرات و تجارت خارجی است، عمدتا خطاب به وزارت صمت، بانک مرکزی، گمرک و وزارت اقتصاد بود.

پنج دستور رئیسی به تیم اقتصادی خود شامل این موارد بود؛ نخست اینکه «همه مسوولان به گونه‌ای عمل کنند که صادرکنندگان آثار حمایت دولت را ببینند»، دوم اینکه به «ثبات در تصمیم‌گیری‌ها و پرهیز از تصمیمات لحظه‌ای و بازنگری در دستورالعمل‌های مانع‌تراش» متعهد باشند، دیگر اینکه روی «بازنگری و تقویت توان و ظرفیت بخش حمل‌ونقل زمینی، ریلی، دریایی و هوایی کشور» متمرکز شوند، در عین حال «از سهولت متهم کردن صادرکنندگان» جلوگیری کرده، ضمن اینکه از «ساختارسازی‌های مجدد مانند ایجاد وزارت صادرات و...» پرهیز کنند. رئیس‌جمهور همچنین ۵ توصیه به فعالان صادراتی داشت. وی فعالان اقتصادی را به «صادرات محصولات باکیفیت، پرهیز از خام‌فروشی، توجه به محصولات با ارزش افزوده بالا» ترغیب کرد، همچنین اهمیت «بازگشت ارز صادراتی» را برای آنان تبیین کرد، ضمنا از آنها خواست «از حضور اشخاص غیرمرتبط با دریافت و استفاده از کارت بازرگانی که باعث خدشه به اعتبار بازرگانان و تجار می‌شود» جلوگیری کنند، در عین حال آنها را به «استفاده از فرصت ایران در سازمان همکاری شانگهای» فراخواند و دوباره بر «توسعه تجارت با همسایگان» تاکید کرد.

در این دیدار که رئیس دفتر رئیس‌جمهور، وزیر صمت، رئیس کل بانک مرکزی، رئیس اتاق ایران، رئیس سازمان توسعه تجارت و معاون اقتصادی وزارت امور خارجه حضور داشتند، ۱۸ نفر از صادرکنندگان نیز در سخنانی به تشریح دیدگاه‌ها و مشکلات حوزه صادرات پرداختند و ابراز امیدواری کردند تغییر نگرشی که با روی کار آمدن دولت سیزدهم در عرصه تولید و صادرات احساس می‌شود، منجر به جهش صادراتی شود.

صادرکنندگان و فعالان اقتصادی حاضر در جلسه آغاز فعالیت‌های انتخاباتی سیدابراهیم رئیسی با حضور در اتاق بازرگانی را پیام مثبت و باعث ترمیم امید و اعتماد جامعه اقتصادی کشور دانستند و گفتند امیدوارند این نگرش مثبت در طول حیات دولت ادامه یابد و تقویت شود. اهم نکاتی که رئیس‌جمهور در این جلسه به آنها اشاره کرد در ادامه آمده است.

رئیس‌جمهور چه گفت؟
سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور، روز پنج‌شنبه همزمان با روز ملی صادرات یکی از سیاست‌های دولت را توسعه صادرات به‌ویژه با کشور‌های همسایه و منطقه عنوان کرد. رئیس‌جمهور با تبریک فرارسیدن این روز به همه صادرکنندگان و تولیدکنندگان گفت: برگزاری این جلسه در روز ملی صادرات پیام گویای حمایت دولت از همه صادرکنندگان و فعالان اقتصادی است.

رئیسی گفت: از وزیر صنعت، معدن و تجارت و همه مسوولان در دولت می‌خواهم به گونه‌ای عمل کنند که صادرکنندگان در عمل آثار حمایت دولت را ببینند و وقتی سال بعد گرد هم آمدیم، بتوانیم اتفاقات مثبتی را که در عرصه صادرات کشور رخ داده، با هم مرور کنیم.

رئیسی با تاکید بر اینکه باید تلاش کنیم این احساس در همه کشور نهادینه شود که در حال پیشرفت هستیم، گفت: سهم امروز ایران در تجارت منطقه و جهان متناسب با توان و ظرفیت‌های اقتصادی و تولیدی کشور نیست؛ چراکه در کشور‌های مختلف و به‌ویژه در میان همسایگان تقاضا برای خرید کالا و استفاده از خدمات فنی و مهندسی ایرانی بسیار بالاست. رئیس‌جمهور گفت: توسعه تجارت با همسایگان و موفقیت دیپلماسی اقتصادی در گرو حمایت از فعالیت‌های تولیدکنندگان و صادرکنندگان کشور است و سازوکاری که در وزارت امور خارجه عملیاتی شده، می‌تواند این مسیر را تسهیل کند.

رئیسی، عضویت دائم ایران در سازمان همکاری شانگهای را فرصت خوبی برای توسعه روابط اقتصادی و تجاری با کشور‌های منطقه دانست و گفت: صادرکنندگان باید از فرصت اتصال ایران به زیرساخت‌های اقتصادی آسیا به نحو احسن استفاده کنند. رئیسی با تاکید بر اینکه باور داریم ثبات در تصمیم‌گیری‌ها و پرهیز از اتخاذ تصمیمات لحظه‌ای یکی از مهم‌ترین پیش‌نیاز‌ها برای موفقیت تولید و صادرات است، گفت: ثبات در تصمیمات می‌تواند به فعالان اقتصادی قدرت پیش‌بینی و برنامه‌ریزی دهد و خلل در این ثبات، باعث مختل شدن روند سرمایه‌گذاری و تولید می‌شود.

رئیس‌جمهور گفت: همه مقامات خارجی که از ابتدای دولت سیزدهم با آنان دیدار داشته‌ام، بدون استثنا برای گسترش همکاری با ایران ابراز آمادگی کردند. او تاکید کرد: باید با صادرات محصولات باکیفیت به ابراز تمایل کشور‌های مختلف برای گسترش مناسبات اقتصادی با ایران پاسخ دهیم. همچنین باید از خام‌فروشی فاصله بگیریم و به صادرات محصولات شرکت‌های پایین‌دستی و کوچک و محصولات با ارزش افزوده بالا توجه بیشتری کنیم. رئیسی با تاکید بر ضرورت بازنگری و تقویت توان و ظرفیت بخش حمل‌ونقل زمینی، ریلی، دریایی و هوایی کشور گفت: صنعت حمل‌ونقل توانمند، یکی از مهم‌ترین ابزار‌ها و نیازمندی‌های توسعه صادرات است و به نظرم باید کمیته‌ای با حضور فعالان این بخش و با محوریت وزارت راه و دستگاه‌های مرتبط همچون گمرک برای بازنگری و تقویت این بخش تشکیل شود. رئیس‌جمهور بر اهمیت بازگشت ارز صادراتی به کشور تاکید کرد و گفت: بازگشت ارز صادراتی باید با دقت رصد و مدیریت و با متخلفان نیز به نحو مقتضی برخورد شود، اما چه در جایگاه رئیس قوه قضائیه و چه در جایگاه رئیس‌جمهور اعتقاد جدی داشته و دارم که صادرکننده نباید به سهولت متهم تلقی شود.

رئیس دولت سیزدهم همچنین با تاکید بر ضرورت بازنگری در دستورالعمل‌هایی که در مسیر توسعه صادرات مانع‌تراشی می‌کنند، گفت: دولت عمیقا به فعالان عرصه تجارت اعتماد دارد و در کنار آن از تاجران و فعالان این عرصه انتظار دارد در زمینه صیانت از سلامت عرصه تجارت پیشگام باشند و اجازه ندهند اشخاص غیرمرتبط با دریافت و استفاده از کارت بازرگانی به اعتبار بازرگانان و تجار خدشه وارد کنند.

او با ابراز خرسندی از ارتقای توانمندی‌های ایران در ساخت و صادرات دارو، گفت: در صادرات دارو و البته صادرات دیگر محصولات به طور طبیعی تامین نیاز کشور اولویت دارد، اما پس از تامین نیاز داخلی نباید هیچ مانعی برای صادرات دارو و دیگر محصولات وجود داشته باشد.

رئیس‌جمهور در واکنش به طرح موضوع ایجاد وزارت صادرات، با بیان اینکه به نظرم مشکل در کمبود ساختار و تشکیلات اداری نیست، گفت: ساختار‌های اداری متعددی در کشور وجود دارد که باید فعال شود و از سوی دیگر تاکید به همکارانم در دولت این بوده که معطل ساختارسازی نشوند و کار‌ها را پیش ببرند و در جریان پیشبرد امور ناکارآمدی‌ها را اصلاح کنند.

رئیس‌جمهور همچنین با بیان اینکه صنعت لوازم خانگی کشور یکی از حوزه‌هایی است که به خوبی توانسته تهدید تحریم را به فرصت تبدیل کند، گفت: تولیدکنندگان لوازم خانگی باید با تولید کالا‌های باکیفیت و قابل رقابت با نمونه‌های خارجی و البته قیمت مناسب، مانع اجحاف به مردم شوند.

رئیسی با بیان اینکه روحیه امید و اعتماد در مردم بالا رفته است، گفت: ظرفیت‌های بسیار خوبی برای تولید و صادرات کالا و خدمات در کشور داریم و بازار خوبی نیز پیش روی تولیدکنندگان و صادرکنندگان است و با استفاده از این فرصت‌ها می‌توانیم آینده درخشانی برای کشور رقم بزنیم.

فعالان صادرات به رئیس‌جمهور چه گفتند؟
نشست فعالان اقتصادی، صادرکنندگان و روسای انجمن‌های صنعتی، خدماتی و صادرکننده با سیدابراهیم رئیسی حاوی نکات متعددی بود. غلامحسین شافعی رئیس اتاق بازرگانی ایران نخستین سخنران این جلسه بود. وی با اشاره به مسیر جدیدی که دولت سیزدهم آغاز کرده، خطاب به رئیس‌جمهور عنوان کرد: شما با حضور در خانه فعالان اقتصادی پیام عمیقی را ارسال کردید که امید بسیاری ایجاد کرده است. امیدواریم که در تداوم این مسیر، شاهد تعالی این نگرش مثبت در مجموعه دولت باشیم. جلسه امروز با موضوع صادرات تشکیل شده است. به طور مسلم راهبرد توسعه صادرات در شرایط فعلی مهم‌ترین کار دولت برای رسیدن به رشد اقتصادی است که اصولا برای هر کشوری دارای اولویت و اهمیت است. صادرات نوک پیکان حرکت توسعه اقتصادی است. اگر به بررسی اجمالی روند توسعه اقتصادی در جهان در طول دهه‌های گذشته بپردازیم، به این نکته پی می‌بریم که در بخش صادرات مشکلاتی داریم. امروز ۱۰ قلم اول و اصلی ما در بخش صادرات با کمال تاسف کالاهایی هستند که خام‌فروشی بوده که ارزش افزوده پایینی دارند. وزیر صمت هم به درستی به این نکته اشاره کردند. یک تا ۵/ ۱درصد از صادرات ما به کالاهای دانش‌بنیان مربوط است و این در تداوم حرکت ما باید به طور جد مورد توجه باشد. رئیس اتاق ایران در ادامه اظهار کرد: با چنین توان صادراتی پایینی نمی‌توان انتظار یک خیز در حجم صادرات کشور را داشت. ما نیاز به تغییر جدی داریم که خوشبختانه در برنامه‌های وزارت مربوطه این را ما می‌بینیم. تنوع در کالاهای صادراتی و تنوع در مقاصد صادراتی موضوع مهم دیگری است که باید مدنظر باشد.

وی با اشاره به شرایط اقتصادی کشور افزود: جناب آقای رئیسی شما خود به خوبی واقفید که بازگرداندن واقعی اعتماد فعالان اقتصادی موضوعی است که در تحقق برنامه‌های دولت اهمیت راهبردی دارد. این موضوع برای حرکت در میادین رقابتی اهمیت بالایی دارد. در گذشته مسائل و مشکلاتی بروز کرد که اعتماد ما و دوستان و فعالان اقتصادی از دست رفته است. با چند مثال می‌توان عمق این بی‌اعتمادی را دریافت. برای نمونه به فعالان اقتصادی گفته شد قراردادی که با ترکمنستان منعقد شده به شما این اجازه را می‌دهد که با صادرات کالا به این کشور، پول خود را از وزارت نفت دریافت کنید. بعد از سه تا چهار سال هنوز بسیاری از صادرکنندگان موفق به دریافت پول خود از وزارت نفت نشده‌اند. مساله دیگری مقوله پایه‌های صادراتی است. در یک مقطع دولت برای اینکه رقم صادرات را افزایش دهند، به شکل غیرواقعی پایه صادراتی را تغییر دادند. موردی که مشکلات بسیاری برای صادرکنندگان ایجاد کرد. مهم‌تر از این موارد نیز، مساله ممنوعیت بعضی از اقلام صادراتی به بهانه جلوگیری از تورم و تنظیم بازار است که فشار بسیاری را به بنگاه‌های داخلی وارد می‌کند. یک فعال اقتصادی برای به دست آوردن بازاری در خارج از کشور تلاش کرده و با ایجاد برندی برای کشور و خود کسب درآمد می‌کند، ولی به یکباره با ممنوعیت روبه‌رو شده، یعنی شب می‌خوابد و صبح بیدار می‌شود و بازار خود را از دست رفته می‌بیند. چنین رویکردی اعتماد فعالان اقتصادی را دچار خدشه می‌کند.

شافعی در بخش دیگری از سخنانش خطاب به رئیس‌جمهور گفت: استدعا و خواهش داریم برای تامین مواد اولیه بنگاه‌های صنعتی و بخش تولید بررسی کنند اسنادی که برای چنین کاری لازم است، چند مورد است. وزارتخانه‌های صمت، جهادکشاورزی، بانک مرکزی، گمرک و سازمان غذا و دارو باید با دستور شما در مدت معلومی به شکلی معقول این مشکل را حل کنند. وی گفت: مساله سیاست‌های ارزی دولت‌ها هم دیگر مساله‌ای است که مانع بزرگ افزایش صادرات کشور است. اشتباه مهلک دولت‌ها این بوده که به جای افزایش صادرات و سهل کردن جریان استفاده از ارز در اقتصاد ملی که عرضه ارز را افزایش می‌دهد، به طور مرتب به دنبال کنترل قیمت ارز رفته که همین عامل نه تنها به صادرات کشور لطمه وارد کرده که مساله بازگرداندن ارز را نیز با مشکلاتی روبه‌رو کرده است.

رئیس اتاق ایران اظهار کرد: جناب آقای رئیس‌جمهور اکنون باید قبول کنیم دیگر نمی‌توان اقدامات گذشته را ادامه داد. بازگرداندن انگیزه به فعالان اقتصادی لازمه خروج از این وضعیت است. نمی‌توان زمان را به گذشته بازگرداند. باید این واقعیت را بپذیریم که امکان‌پذیر نیست که از همان سطحی که مشکلات کشور را به وجود آورده‌ایم، قادر باشیم آنها را رفع کنیم. لازم است از سطحی بالاتر برای رفع این مساله ورود کرد و تصمیم کارآمدتری بگیریم. بخش خصوصی صادقانه آماده است تحت هر شرایطی برای توفیق این دولت که بعد از انقلاب با سطح بی‌سابقه‎‌ای از مشکلات روبه‌رو است، همکاری کند. محمد لاهوتی، رئیس کنفدراسیون صادرات ایران دیگر فعال اقتصادی بود که در نشست رئیس‌جمهور با فعالان بخش صادرات به ایراد سخنرانی پرداخت. لاهوتی با اشاره به رویکرد مثبت دولت در حوزه اصلاح اقتصادی اظهار کرد: جا دارد همین جا از شخص رئیس‌جمهور و تیم اقتصادی دولت بابت ابلاغیه اخیر معاونت اقتصادی دولت تشکر کنم. آقای فاطمی‌امین هم در حوزه استرداد مالیات ارزش افزوده مشکلی که سه سال در پی حل آن بودیم در جلسه‌ای کوتاه این موضوع حل و فصل کردند که از این اقدام کمال تشکر را دارم. این کار خوشبختانه موجب شد تا منابع عظیمی از نیازهای واحدهای تولیدی در سازمان امور مالیاتی حبس شده بود، آزاد شود. نکته مهمی که اینجا باید بابت آن تشکر کرد این بود که ابلاغیه تمام نظرات بخش خصوصی را برای اصلاح مسیر لحاظ کرد.

لاهوتی در ادامه به سه مشکل کنونی بخش صادرات اشاره کرد و خطاب به رئیس‌جمهور گفت: امروز صادرات، انتخاب نیست بلکه ضرورت است. با توجه به کاهش فروش نفت و کاهش درآمدهای ارزی کشور، چاره‌ای جز استفاده از ارز حاصل از صادرات برای تامین نیازهای کشور وجود ندارد. متاسفانه به‌رغم کاهش ارزش پول ملی در طول سه سال گذشته، صادرات کشور نه تنها افزایش نیافت که کاهش نیز داشتیم. در همه دنیا وقتی چنین اتفاقی رخ می‌دهد پیرو آن رشد صادرات نیز رخ می‌دهد. دلیل این موضوع به سیاست‌هایی برمی‌گردد که در سال‌های گذشته پالس‌های بدی را به جامعه صادرکنندگان و فعالان اقتصادی صادر کرد. چنین سیاست‌هایی در هیچ جای دنیا رخ نمی‌دهد. بنابراین با هدف خروج از این وضعیت لازم است اقداماتی انجام دهیم. لاهوتی در ادامه این نشست گفت: به نظر می‌رسد باید در کوتاه‌مدت برای چند مساله اتخاذ تصمیم شود تا بتوانیم برخی از مشکلات صادرکنندگان را حل و فصل و خسارت‌های گذشته را جبران کنیم. نکته اولی که پیشنهاد می‌کنم مورد توجه قرار گیرد، بازنگری در دستورالعمل‌هایی است که در حوزه تجارت خارجی کشور اعم از صادرات یا واردات ابلاغ شده‌اند. لازم است که ببینیم کدام‌یک از این دستورالعمل‌ها مانع صادرات بوده و کدام‌یک در مسیر تجارت خارجی راهگشاست. دومین مورد که باید به آن رسیدگی شود، تشتت و تصمیم‌گیری‌های جزیره‌ای است که در کشور در این حوزه وجود دارد. این رویه باعث شده تا هر دستگاهی بنا به مصلحت خود نسبت به تصمیم‌گیری در حوزه صادرات و واردات اعم از ممنوعیت، محدودیت، رفع عوارض یا موارد مشابه بپردازد. تصور می‌کنم این وضعیت به تضعیف جایگاه سازمان‌های متولی تجارت نظیر توسعه تجارت برمی‌گردد که در سه سال گذشته کمترین نقش را در سیاستگذاری‌ها ایفا کرده ولی پیش از این به شدت تصمیمات تاثیرگذار داشت. رئیس کنفدراسیون صادرات ایران به عنوان نکته پایانی پیشنهاد کرد به سه مقوله توجه شود. وی افزود: اول اینکه وضع تعرفه‌های ترجیحی را با کشورها و مقاصد صادراتی مدنظر قرار دهیم. دیگر اینکه مناطق آزاد را مدنظر داشته باشیم. همچنین باید به مساله ورود موقت کالا توجه بیشتری صورت گیرد. ما در هر سه بخش مشکلاتی داریم که خواهش می‌کنم دستور فرمایید با لحاظ نظرات بخش خصوصی، به این موارد رسیدگی شود.

مجیدرضا حریری، رئیس اتاق مشترک ایران و چین دیگر فردی بود که در این نشست به ایراد سخنرانی پرداخت. حریری با اشاره به لزوم ایجاد اعتماد به تجار و تاثیر افزایش اعتبار آنها در فضای اقتصاد برای تحول صادرات، خطاب به رئیس‌جمهور گفت: تحول از فکر شروع می‌شود ولی ابزارهایی هم نیاز دارد. خوشبختانه عملکرد وزارت صمت و سازمان توسعه تجارت در دو ماه گذشته طوری بوده که ما را به آینده امیدوار کرده است. امروز ما روحیه تغییر ابزار را نه فقط در دولت که باید در تجار مشاهده کنیم. طی سالیان اخیر ما بخش‌هایی از فعالیت اقتصادی را مثل تولید مقدس کرده‌ایم و دیگر مقولات فعالیت اقتصادی را تنزل داده‌ایم. تجارت کانون اقتصاد است و باید همپای تولید به آن بها داده شود. امروز اعتبار تجارت کاسته شده و در سیاست‌ها نیز اگر جرایم بانکی بخشیده می‌شود یا مسیر ترخیص گمرک تسهیل می‌شود یا تسهیلات پرداخت می‌شود صرفا بخش تولید در نظر گرفته می‌شود. حتی کارت بازرگانی تولیدکنندگان ۵ساله تمدید می‌شود، اما کارت تجار صرفا برای یک‌سال تمدید می‌شود.

شما اگر‌میلیاردها تن تولید داشته باشید، بدون تجارت تولید در انبارها دپو می‌شود. در جهان امروز اهمیت تجارت بیش از تولید است. امروز امارات یا سنگاپور که به این سطح از درآمد و رفاه رسیده‌اند حاصل توجهی است که به تجارت نشان داده‌اند. حریری در پایان سخنانش از رئیس‌جمهور خواست تاجر را معتبر و تجارت را دارای اعتبار بداند. وی گفت: ما سال‌هاست سالانه شعار اقتصادی تنظیم می‌کنیم، اما هیچ وزنی برای تجارت قائل نیستیم. آقای غضنفری وزیر وقت صمت، زمانی سازمان توسعه صادرات را به درستی به سازمان توسعه تجارت تغییر داد چرا که صادرات جاده یک‌طرفه نیست. باید سعی کنیم تاجر تربیت کنیم؛ تاجرانی که در خدمت کشور و توسعه تجارت خارجی باشند.

پیش‌بینی وزیر صمت از تجارت
همزمان با روز ملی صادرات، وزیر صنعت، معدن و تجارت از رشد صادرات محصولات دانش‌بنیان کشور در سال‌های پیش‌رو خبر داد. سیدرضا فاطمی‌امین با بیان اینکه امسال حدود ۴۰‌میلیارد دلار صادرات خواهیم داشت، گفت: هرچند ترکیب این میزان صادرات نفتی نیست، اما بخشی مربوط به کالا‌های نیم‌ساخته است. وی بیان کرد: سال آینده ما صادرات را حداقل به ۴۵‌میلیارد دلار خواهیم رساند که تقریبا با نیاز ارزی کشور تراز است و اگر بتوانیم سال آینده ۵میلیارد دلار دیگر به صادرات‌مان اضافه کنیم، می‌توانیم بگوییم در یک وضعیت متعادل ارزی قرار می‌گیریم، البته با این تاکید که به سمت صادرات کالا‌های دانش‌بنیان و کالا‌های ساخته شده برویم و کمتر مواد پایه پتروشیمی و فولاد خام صادر کنیم.

مطالبات دیگر صادرکنندگان
از دیگر سخنرانان این نشست، محمدحسن شمس‌فرد رئیس اتحادیه صادرکنندگان خشکبار بود که یادآور شد: اتحادیه خشکبار بالاترین رقم ارزآوری و صادرات را بعد از صنایع مادر و بزرگ نظیر نفت و... دارد. سال گذشته این رقم حدود ۵/ ۲‌میلیارد دلار بود. در مقاطعی این رقم در سالیان گذشته حتی به ۳‌میلیارد دلار هم رسیده است، منتها ما برای توسعه صادرات مشکلاتی جدی داریم. یکی از مشکلات بزرگ ما این است که کالای خود را با نرخ ارز آزاد خریداری می‌کنیم اما هنگامی که آن را صادر می‌کنیم مجبور به فروش آن به دولت در سامانه نیما به نرخی بسیار پایین‌تر از نرخ ارز آزاد هستیم. رقم اختلافی این اتفاق گاه به ۳ و حتی ۵‌هزار تومان هم می‌رسد که این موضوع آزاردهنده است. محمودرضا سجادی، سفیر سابق ایران در روسیه هم با اشاره به پتانسیل‌های عظیمی که در بازار روسیه برای صادرات وجود دارد به رئیس‌جمهور و حاضران در نشست، گفت: ما در همه سال‌های گذشته هزینه همسایگی با روسیه را پرداخت کرده‌ایم، اما هیچ‌گاه موفق نشده‌ایم منافع خود را در این بازار به دست آوریم. وی تصریح کرد: بزرگ‌ترین دشمن صادرات و صادرکنندگان خود دولت است. طیفی از کارکنان دولت، با افق دیدی محدود مسیر صادرات را مخدوش می‌کنند؛ دولت باید به این موضوع واقف باشد. دیگر اینکه برای جهش صادراتی بازار های‌تک را باید مدنظر داشته باشیم. بازار مهم‌ترین مساله است. این معیار چه در داخل و چه در خارج باید مدنظر دولت باشد. اگر دولت در بازار داخلی کمک‌‌حال تولیدکننده نباشد، در بازار خارجی نیز کاری از پیش نمی‌رود. از این منظر ما باید به پلت‌فرمی مخصوص خود برسیم که بتوانیم مساله جهش صادرات را محقق سازیم. مرور تجربیات جهانی نشان می‌دهد ژاپن با کالاهای مصرفی، انگلستان با صنعت نساجی و پارچه، و آلمان با فلزات توانست به توسعه برسد. تصور من این است که برای ایران پلت‌فرمی که بتواند توسعه را رقم بزند، حوزه «های‌تک» و نانوتکنولوژی است. فریدون مهبودی از صادرکنندگان داروهای بیوتکنولوژی و دانش‌بنیان هم در این جلسه گفت: با وجود اینکه ایران در آسیا یکی از سه تولیدکننده برتر داروهای بیوتکنولوژی و پیشرفته است، اما سهم صادرات ما به واسطه مشکلاتی که با وزارت بهداشت داریم، به اندازه دلخواه نیست. مهبودی با اشاره به این موضوع که تولید داروی بیوتکنولوژی در ایران آنقدر بالاست که نیاز داخلی تامین شده، گفت: یک بسته داروی بیوتک به اندازه چند بشکه نفت ارزش دارد اما مادامی که وزارت بهداشت مانع صادرات داروهای بیوتک می‌شود، نمی‌توان اهداف مدنظر را محقق کرد. وی از رئیس‌جمهور خواست با ایجاد کمیته‌ای جدید، مسائل صادرات دارو از وزارت بهداشت به سازمان توسعه تجارت منتقل شود.

نصرالله ایزدپناه از انجمن تولیدکنندگان فولاد نیز با اشاره به هزینه ۷ تا ۱۰درصدی ارزی ناشی از مسائل تحریم و... گفت: به بهانه تنظیم بازار و محدودیت آن صادرات را ممنوع نکنید. بهتر است به جای چنین رویکرد مخربی از وضع تعرفه و عوارض صادراتی برای تنظیم بازار استفاده کرد. وی تصریح کرد: در شرایطی که کالاهای فولادی در بورس کالا عرضه شده و خریداری ندارد، چه اشکالی دارد که صادرکننده بتواند محصول خود را به خریدار خارجی عرضه کند؟

غلامعلی سلیمانی‌ از جمله صادرکنندگان برتر صنعت غذا، با اشاره به مشکلاتی که از ناحیه مالیات به صادرکنندگان وارد شده درخواست کرد دولت مشکلات مالیاتی تولیدکنندگان و صادرکنندگان را حل کند. وی همچنین افزود: ما برای اینکه در زمینه صادرات جهش کنیم باید ساختار صادراتی مخصوصی داشته باشیم. امروز شرکتی که در کشور خارجی اقدام به سرمایه‌گذاری و بازاریابی برای توسعه بازار خود و رشد صادرات می‌کند، از سوی بانک مرکزی با مشکلاتی در زمینه بازگرداندن ارز صادرات مواجه است. این نهاد قبول نمی‌کند که صادرکننده متحمل چنین هزینه‌هایی می‌شود. ما به عنوان یکی از بنگاه‌های بزرگ صنعت غذا که سالانه ‌میلیون‌ها دلار صادرات دارد، باید به سهولت به وزارت امور خارجه برای رفع مشکلات دسترسی داشته باشیم. در عین حال، مساله ارز چندنرخی موضوعی است که دولت باید آن را حل و فصل کند. اینکه ارز به یکباره تا محدوده ۳۰‌هزار تومان نوسان می‌کند نیز موضوع دیگری است که وجود آن باعث ایجاد مشکل برای صادرات خواهد شد.

عبقرلو، دبیرکل فدراسیون حمل‌ونقل و لجستیک ایران دیگر سخنران این نشست بود که اعلام کرد کشور کمبود شدید ناوگان کانتینر دریایی روبه‌روست. محمدرضا دیانی از فعالان حوزه لوازم خانگی نیز با اشاره به ممنوعیت واردات لوازم خانگی اظهار کرد ما امروز به جز همسایگان به ۱۵ کشور اروپایی صادرات داریم. ما خواستار ممنوعیت دائمی واردات نیستیم، اما استدعا داریم در یک برنامه ۵ساله مسیر توسعه صنعت لوازم خانگی مهیا شود. یکی از این راه‌ها توسعه سیاست تعامل با همسایگان از طریق انعقاد قرارداد تعرفه ترجیحی است تا بتوانیم در کنار صادرات محصولات کامل، قطعات هم به کشورهای همسایه صادر کنیم.

عبدالرضا یعقوب‌زاده از انجمن تجهیزات پزشکی دیگر سخنران این نشست بود که با یادآوری ضربه خطای دلار۴۲۰۰ به پیکر اقتصاد ایران درخواست کرد قانونی تصویب شود که کسی نتواند دوباره این سیاست ارزی خطا را تکرار کند. وی یادآور شد: به صرف حضور دولت، شاهد جهش اقتصادی و صادراتی نخواهیم بود و لازمه این تغییر مسیر، سپردن اقتصاد به دست بخش خصوصی است. تقویت جایگاه سازمان توسعه تجارت در اتخاذ تصمیمات دیگر خواسته این صادرکننده بود. وی با یادآوری تجربه خطای چین در کشتار گنجشک‌ها برای افزایش تولید محصولات کشاورزی از رئیس‌جمهور خواست در تدوین سیاست‌ها به تجربیات جهانی توجه کند تا شاهد آزمون و خطا در حوزه اقتصاد نباشیم.

علیرضا کلاهی صمدی، رئیس کمیسیون صنایع اتاق ایران و صادرکننده محصولات صنعت برق دیگر فردی بود که در این نشست ضمن یادآوری پتانسیل صادرات ۱۰میلیارد دلاری به عراق، نسبت به کاهش رقابت‌پذیری محصولات داخلی در اثر سیاست‌های خطا هشدار داد. فروش اعتباری شرکت ملی مس به عنوان نهاد بالادستی این صنعت به تولیدکنندگان این حوزه درخواستی بود که از سوی این صادرکننده مطرح شد تا هزینه بالای تولید برای این بخش کاهش یابد. وی درخواست کرد بیش از پیش از ابزار مشوق‌های صادراتی توسط دولت استفاده شود.
منبع: دنیای اقتصاد