🔻روزنامه دنیای اقتصاد
📍 احتیاط دلاری در بورس تهران
دومین هفته اسفندماه با حرکت خلاف جهت نماگرهای اصلی بورس پایان یافت و در مقابل افت شاخص کل، نماگر هم‌وزن افزایش ارتفاع داد. به نظر می‌رسد احتیاط دلاری بورس‌بازان در آستانه احیای احتمالی برجام سبب شده گروه‌های کوچک‌تر بازار، در کانون توجه سرمایه‌گذاران قرار گیرند. هفته گذشته شاهد کاهش سرعت حقیقی‌ها برای خروج بودیم که می‌تواند سیگنالی مثبت جهت تغییر این رویه باشد.
بازار سهام در دومین هفته از معاملات اسفندماه همچنان از انرژی لازم برای بالا‌کشیدن میانگین وزنی قیمت‌ها برخوردار نبود. همین امر سبب شد تا شاخص‌کل بورس به میزان ۶/ ۰‌درصد افت داشته باشد. این در حالی بود که شاخص هموزن در طول همین مدت رشد بیش از یک‌درصدی داشت. بررسی‌ها حاکی از آن است که با پایان‌یافتن توان حقوقی‌ها برای حمایت از سهام بزرگ بازار، ترس دلاری توافق اتمی مجددا بر بازار سهام ایران سایه انداخته تا حتی رشد قابل‌توجه تقاضا در بازارهای بین‌المللی نیز نتواند منجر به رشد شاخص اصلی بورس در هفته اخیر شود، به‌همین‌دلیل ارزش معاملات خرد نیز از وضعیت رکودی بازار خبر می‌داد و خروج سرمایه حقیقی هرچند با شتاب کمتر اما ادامه یافت. در حال‌حاضر می‌توان اینطور گفت که بورس تهران نسبت به تحولات کالایی ناشی از جنگ در شرق اروپا و رشد قیمت کامودیتی‌ها تا حد زیادی بی‌تفاوت است و درب آن، همچنان بر پاشنه برجام و مذاکرات می‌چرخد.

رویارویی شاخص‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بورسی
هفته‌ها یکی پس از دیگری می‌گذرند و بورس ۱۴۰۰ کم‌کم به پایان کار خود نزدیک می‌شود. در روز چهارشنبه یکی دیگر از هفته‌های بلاتکلیفی عرضه و تقاضا در بازار سهام خاتمه یافت و بورس تهران پس از کلی تقلا مثبت و منفی در طول این هفته در نهایت با بازدهی منفی به‌کار خود خاتمه داد. بر این اساس معاملات آخرین روز معاملاتی این هفته در حالی خاتمه یافته که شاخص‌کل بورس طی مدت یادشده ۶/ ۰درصد نسبت به هفته گذشته کاهش داشته است. در میان رقبا نیز وضعیت چندان متفاوت نبود؛ قیمت دلار در بازار ارز تهران طی هفته‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای که گذشت با کاهشی ۳۸/ ۰‌درصدی مواجه شد و در بازار طلا نیز هر قطعه سکه امامی بار دیگر به کانال ۱۱‌میلیون‌تومان عقب‌‌‌‌‌‌‌‌‌نشینی کرد تا افت بیش از یک‌درصدی را در هفته دوم اسفندماه تجربه کند.

اینطور که داده‌ها و آمار نشان می‌دهد سردرگمی ناشی از طولانی‌شدن روند مذاکرات اتمی سبب شده تا گروه‌‌‌‌‌‌‌‌‌های کامودیتی‌‌‌‌‌‌‌‌‌محور کمتر مورد اقبال معامله‌‌‌‌‌‌‌‌‌گران بورسی قرار گیرند. بسیاری بر این باور هستند که در شرایط کنونی با توجه به رشد قیمت‌های جهانی در سایه تورم و جنگ در شرق اروپا، موقعیت مناسبی برای سهام دلاری بازار فراهم شده تا در جریان افزایش قیمت‌ها در وضعیت کنونی بخشی از زیان روزها و ‌ماه‌های اخیر را جبران کنند، با این‌حال به‌رغم سرعت‌گرفتن افزایش بهای کامودیتی در دنیا، بورسی‌ها همچنان نسبت به کاهش قیمت در بازار ارز و سایه افکندن این کاهش احتمالی بر نمادهای متاثر از دلار واهمه دارند.

البته باید توجه داشت که این واهمه در نمادهای ریالی وجود ندارد و بازتاب مثبت برجام در این دسته از نمادها توانسته حتی در طول هفته کم دادوستدی به مانند هفته قبل به رشد شاخص هموزن در مقایسه با هفته نخست اسفندماه بینجامد. اعداد و ارقام به ثبت رسیده در بازار سهام حکایت از آن دارد که طی هفته قبل شاخص هموزن عملکردی متفاوت از شاخص‌کل داشته و توانسته به میزان ۲/ ۱درصد افزایش داشته باشد. در حال‌حاضر گفته می‌شود که شرکت‌های ریالی بازار می‌توانند به دو صورت کوتاه‌مدت و بلندمدت از حصول توافق و احیای برجام نفع ببرند. بر این اساس می‌توان گفت که بازار در یک حالت دوگانه تحلیلی قرار گرفته که در آن صنایع داخلی با توجه به انتظار بهبود وضعیت آنها در صورت به‌ثمر نشستن مذاکرات اتمی با احتمال افزایش تقاضا همراه هستند و صنایع دلاری نیز ممکن است در صورت افت هیجانی قیمت ارز با کاهش قیمت مواجه شوند. همین امر سبب شده تا رویکرد بازار به این دو نوع نماد متفاوت باشد.

جنگ و صلح
با نگاهی به تحولات رویدادها طی یک هفته اخیر می‌توان دریافت که اگرچه تحول قابل‌توجهی در عرصه معاملات سهام رخ نداده با این حال در طول روز‌های معاملاتی هفته قبل در عرصه سیاست بین‌الملل و اقتصاد جهانی تحولاتی روی داده که می‌تواند در بازه‌‌‌‌‌‌‌‌‌های زمانی کوتاه‌مدت و بلندمدت بر چهره بورس تهران نیز اثر بگذارد. شروع جنگ اوکراین و روسیه به‌عنوان دو تامین‌‌‌‌‌‌‌‌‌کننده مهم غلات در جهان در کنار تحت‌تاثیر قراردادن بازارهای انرژی سبب شده تا بسیاری از تحلیلگران بازار‌های جهانی و بازار‌های داخلی منتظر رسیدن موج تحولات روی‌داده بر صورت‌های مالی شرکت‌ها باشند. در تجربه برجام از شروع مذاکرات تا زمان سرانجام رسیدن آن طی سال‌های ۹۲ تا ۹۴ سبب شده تا در برهه کنونی بسیاری از فعالان بازار سهام صرفا چشم به‌راه خروجی مذاکرات وین باشند. در عرصه بین‌الملل نیز تحولات ژئوپلیتیک در اروپای شرقی و آثار بلندمدت آن بر بودجه‌های نظامی بسیاری از مفسران را به تغییر رویکرد‌های تحلیلی واداشته است. این تغییر بودجه می‌تواند با توجه به تغییرات هزینه‌های کلان دولت‌ها بر بازارهای کالایی نیز اثر بگذارد. در حال‌حاضر ترکیب عامل یاد‌شده در کنار فربه‌شدن ترازنامه بانک‌های مرکزی اقتصاد‌های عمده جهان سبب‌شده تا انتظارات تورمی در عرصه کامودیتی‌ها بیش از پیش افزایش یابد و بسیاری از تحلیلگران این حوزه بر این باور باشند که روند قیمتی کالاهای اساسی در میان‌مدت صعودی خواهد بود. روز گذشته قیمت نفت در محدوده ۱۱۰دلار در هر بشکه قرار گرفت؛ این در حالیست که همین چند ‌ماه قبل یعنی آگوست سال‌۲۰۲۱ بهای طلای‌سیاه در محدوده ۶۲ دلار نوسان می‌کرد. افزایش قیمت نفت و گاز سبب شده تا انتظارات در جهت رشد بهای محصولات پتروشیمی و فرآورده‌های پالایشی تقویت شود که در صورت تداوم می‌تواند اثر قابل‌توجهی بر شرکت‌های فعال در حوزه یاد‌شده در بازار سهام کشور داشته باشد. به‌جز این موارد در حوزه فلزات اساسی و فلزات رنگی نیز روند معاملات همچنان صعودی است. انتظار می‌رود تا در محصولاتی نظیر روی، آلومینیوم، مس و فولاد شاهد افزایش قیمت باشیم. طبیعتا تمامی محصولات یادشده که نمایندگانی در بورس تهران دارند در هفته‌های پیش‌رو از این روند صعودی تاثیر مثبت خواهند گرفت و اگر فرض را بر این بگذاریم که خیال بازار سهام و فعالان آن از مذاکرات هسته‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای پیرامون احیای برجام تا حدی راحت خواهد شد، می‌توان انتظار داشت که آثار تحولات یادشده بر صورت‌های مالی شرکت‌ها و قیمت سهام آنها در بورس و فرابورس نیز مشهود و واضح باشد. با این حال پایان مذاکرات هسته‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای که در روزهای واپسین هفته گذشته در اظهارنظرهای مذاکره‌کنندگان اروپایی خودنمایی کرد، نشان می‌دهد که کلاف سردرگم معادله هسته‌ای به سبب پابرجایی اختلافات میان ایران و ایالات‌متحده آمریکا فعلا به حال خود باقی‌مانده است. همین امر احتمالا سبب خواهد شد تا ترس بازار از کاهش یکباره نرخ ارز بر تحولات بازارهای جهانی چربش داشته باشد و در هفته پیش‌رو نتوانیم آن‌طور که باید تاثیر نوسانات قیمت در بازار‌های بین‌المللی را در بهای سهام داخلی شاهد باشیم. بررسی معاملات بورس‌کالا نیز حکایت از آن دارد که به‌رغم بهبود وضعیت در بازارهای جهانی قیمت‌های داخلی همچنان رشد نکرده‌اند. ترس از افت قیمت دلار مانع از آن شده تا تحولات یادشده در تالار نقره‌ای نمود جدی داشته باشد؛ اگرچه در پایه محصولات پتروشیمی اندکی افزایش قیمت مشاهده شده، با این حال همچنان خرید در این بازار از جذابیت کافی برای فعالان برخوردار نیست.

احتیاط و رکود در تالار شیشه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای
بررسی اعداد و ارقام به ثبت رسیده در بازار سهام نشان می‌دهد که به‌جز تقابل دو شاخص‌کل و هم‌وزن طی هفته‌ای که گذشت وضعیت عوامل دیگری نظیر تغییر مالکیت سهام و ارزش معاملات خرد همچنان مطلوب نیست. بورس تهران این روزها را در حالی سپری کرده است که ضعف تقاضا در این بازار منجر به ثبت ارقام پایین در ارزش معاملات خرد شده و از سوی دیگر خالص خرید حقیقی در سطحی پایین نگه‌ داشته است. تفکیک ارزش معاملات خرد به تعداد ۵ روز کاری هفته نخست اسفندماه نشان می‌دهد که از مجموع این روزها ارزش معاملات خرد در بازار سهام تنها در دو روز و آن هم به زحمت از ۲‌هزار میلیارد‌تومان فراتر رفته است‌‌‌‌‌‌‌‌‌. این ارقام در حالی به ثبت رسیده که در هفته گذشته همین عملکرد ضعیف نیز برای بورس تهران قابل تکرارشدن نبوده؛ در ۴ روز معاملاتی هفته گذشته، هیچ روزی معاملات خرد سهام به ارقام بالاتر از ۲‌هزار میلیارد‌تومان دست نیافت. بر این اساس دومین هفته از اسفند‌ماه در حالی خاتمه یافته که میانگین روزانه ارزش معاملات خرد در بورس تهران با کاهش بیش از ۱۵‌درصدی نسبت به هفته نخست، به ۱۶۳۹ میلیارد‌تومان نزول کرد. اما در کنار این معیار مهم بررسی خالص تغییر مالکیت‌ها نشان می‌دهد که به‌رغم ادامه کوچ سهامداران خرد از گردونه معاملات سهام اما میزان خروج سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها کاهشی شده است. به این ترتیب در مجموع ۴ روز کاری هفته منتهی به ۱۱ اسفندماه ۱۴۰۰، سهامی به ارزش ۲۸۶‌میلیارد و ۴۴۲میلیون‌ تومان از سبد سهام حقیقی‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها به پرتفوی معامله‌‌‌‌‌‌‌‌‌گران عمده بورس تهران منتقل شد که کمترین میزان از میانه آبان‌‌‌‌‌‌‌‌‌ماه بود.

همگام با صنایع بورسی
در هفته‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای که شاخص‌کل بورس تهران با کاهش ۶/ ۰درصدی ارتفاع مواجه شد، از ۳۸ صنعت فعال بورسی، ۲۴ گروه وضعیت مناسب‌‌‌‌‌‌‌‌‌تری از این نماگر داشتند و ۲۰ صنعت نیز با رشد میانگین قیمت سهام زیرمجموعه خود همراه شدند. در این میان گروه‌‌‌‌‌‌‌‌‌های کوچک همچنان طلایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌دار افزایش قیمت در بورس بودند. در این راستا سه گروه استخراج سایر معادن، منسوجات و کاشی و سرامیک به ترتیب پیشروی قیمت ۳/ ۱۸، ۶/ ۹ و ۵/ ۵ درصدی را به ثبت رسانده‌اند، در مقابل خودروسازان که در هفته‌‌‌‌‌‌‌‌‌های پیش‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر به سبب امیدواری معامله‌‌‌‌‌‌‌‌‌گران به احیای برجام در صدر تقاضا و رشد قیمت قرار داشتند، در هفته گذشته با افت ۱/ ۶‌درصدی میانگین قیمت‌ها مواجه شدند تا از این منظر قعرنشین شوند. نگرانی بورسی‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها از احتمال تعویق مذاکرات احیای‌برجام به سبب افزایش درگیری‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها در شرق اروپا و البته شناسایی سود، مهم‌ترین دلیل افت قیمت این گروه بود.
🔻روزنامه کیهان
📍 نزدیک شدن تجارت خارجی ایران به ۱۰۰ میلیارد دلار
وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: امسال تجارت خارجی ایران به ۱۰۰ میلیارد دلار نزدیک شد که ۸۰ میلیارد دلار آن بدون نفت بود.
به گزارش صدا و سیما، سیدرضا فاطمی امین در دیدار با واهان کروبیان وزیر اقتصاد جمهوری ارمنستان در شهر ایروان افزود: ایران و ارمنستان از نظر سیاسی و فرهنگی همکاری‌های زیادی با هم داشتند، اما متأسفانه روابط اقتصادی ما خیلی عقب‌تر از روابط سیاسی و فرهنگی بین دو کشور بوده و امروز این وظیفه ماست تا روابط اقتصادی را تقویت کنیم.
وی گفت: ما ظرفیت‌هایی داریم که می‌توانند مکمل هم باشند، اما اکنون نقل و انتقالات مالی یکی از موانع اصلی برای رشد روابط اقتصادی است، البته ما از روش‌هایی نظیر تهاتر استفاده می‌کنیم که بسیار مؤثر بوده است.
تجارت ۸۰ میلیارد دلاری بدون نفت
چگونه به‌ دست آمد؟
نکته مهمی که در اظهارات وزیر صمت به آن اشاره شد اینکه ۸۰ میلیارد دلار از تجارت ۱۰۰میلیارد دلاری ایران در سال جاری بدون نفت انجام شده است حالا سوال مهم اینکه این موفقیت چگونه بدست آمده است؟ برای پاسخ به این سوال ابتدا به مقایسه آمار تجارت خارجی در پنج ماه نخست سال جاری و پنج ماه دوم می‌پردازیم.
به گزارش مشرق درپنج ماه نخست سال جاری که پنج ماه پایانی عملکرد اقتصادی دولت دوازدهم محسوب می‌شود، صادرات غیرنفتی کشور
۱۷.۶۶۱ میلیارد دلار و واردات ۱۶.۶۳۱میلیارد دلار بود. بدین ترتیب مجموع تجارت خارجی کشور در پنج ماه پایانی دولت قبل ۳۴.۲۹۲ میلیارد دلار بود.
از ابتدای شهریورماه تا پایان دی‌ماه که پنج ماه نخست عملکرد اقتصادی دولت سیزدهم به حساب می‌آید، صادرات غیرنفتی کشور به ۲۱.۱۰۲ میلیارد دلار و واردات به ۲۴.۸۴۲ میلیارد دلار افزایش یافته است. بدین ترتیب مجموع تجارت خارجی کشور در پنج ماه اخیر به ۴۵.۹۹۴ میلیارد دلار رسیده که ۳۴ درصد نسبت به مدت مشابه در پایان دولت قبل رشد کرده است.
آمار فوق شامل صادرات نفتی نیست و فقط صادرات غیرنفتی را شامل می‌شود. در مورد صادرات نفتی هم دولت رئیسی با دور زدن تحریم‌های نفتی، حجم صادرات را ۴۰ درصد افزایش داده که با توجه به رشد قیمت نفت، میزان درآمدهای نفتی بیش از ۱۰۰ درصد رشد کرده است.
وزیر امور اقتصادی و دارایی هم در این باره گفت: افزایش ملموس صادرات نفت و تأمین ارز کالاهای اساسی، از توفیقات دولت است. برخی آقایان، رفع مشکلات صادرات را منوط به توافق هسته‌ای مشروط کرده بودند اما دولت سیزدهم با سیاست‌های اقتصاد مقاوم و تعامل با کشورهای دوست و همسو دستاوردهای بزرگی در حوزه تجارت خارجی و امنیت اقتصادی به دست آورد. فروش نفت و میعانات کشور نسبت به ماه آخر دولت قبل بیش از ۴۰ درصد رشد کرده است.
این وزیر کابینه دولت سیزدهم ادامه داد: یکی از اقدامات اصلی در شرایط تحریم افزایش صادرات نفت بود. در حالی که هنوز توافقی نشده است فروش نفت و میعانات نسبت به آخرین ماه فعالیت دولت سیزدهم ۴۰ درصد رشد داشت که نشان‌دهنده رویکرد فعالانه در شرایط سخت است. دولت سیزدهم معیشت مردم را به توافق با قدرت‌ها گره نزده است.
تمرکز بر توسعه روابط تجاری با کشورهای همسایه و دور زدن تحریم‌ها دو عامل اصلی رشد تجارت خارجی کشور در دولت سیزدهم بوده است. این در حالی است که دولت قبل به بهانه‌هایی همچون فشار تحریم‌ها و عدم پیوستن به گروه اف.ای.تی.اف، عزمی برای توسعه تجارت خارجی نداشت.
موفقیت دولت سیزدهم در گسترش چشمگیر تجارت خارجی کشور در همین چند ماه نخست فعالیت آن با وجود عدم لغو تحریم‌ها، بیانگر توجه به رویکرد خنثی‌سازی تحریم‌ها است. این موفقیت به کام دولتمردان سابق خوش نیامده و فعالان سیاسی اصلاح‌طلب همچون عبدالناصر همتی تلاش کردند رشد تجارت خارجی کشور را در دولت جدید، کم‌اهمیت جلوه دهند و سوء مدیریت و بی‌تدبیری خود را مخفی سازند.
🔻روزنامه رسالت
📍 سکون بازار مسکن
طبق سنت هر ساله و با نزدیک شدن به روزهای پایانی سال، بازار مسکن با افزایش حجم معاملات و رشد خرید و فروش مواجه می شد اما بررسی ها از حجم معاملات در هفته‌های اخیر حکایت از آن دارد که قیمت ها بالا نرفته و میزان معاملات هم طبق سال‌های گذشته رشدی نداشته است. طبق آمارهای رسمی، متوسط قیمت خرید و فروش مسکن در تهران در بهمن ماه به متری ۳۳ میلیون تومان رسید و آمار میزان انجام معاملات حاکی از این است که بعد از چهارماه که تعداد معاملات روند صعودی داشتند در بهمن ماه افت پیدا کرده اند. بازار مسکن در اسفندماه امسال با رونق نسبی مواجه نشده و امسال سنت شکنی کرده است. خرید و فروش مسکن از آذرماه سال گذشته تاکنون به ثبات نسبی رسیده است. اگرچه انجام مذاکرات سیاسی در راستای احیای برجام به عنوان یکی از مؤلفه‌ها در ایجاد آرامش بازار مسکن مؤثر است، اما این بازار از متغیرهایی همچون کمبود عرضه، کاهش توان خرید، وضعیت تورم عمومی، رشد نهاده‌های ساختمانی و تورم بازارهای موازی از دلایل با اهمیتی است که در ایجاد سمت و سو به قیمت خانه و رونق معاملات اثرگذار است. عوامل مذکور جزء مواردی هستند که ساختار قیمت ها در کشورها را شکل داده اند و تأثیرات سیاسی و بین المللی اثرات کوتاه مدتی در وضعیت بازارها دارند.
انتظار ریزش شدید قیمت ها را نداریم
مصطفی قلی خسروی، رئیس اتحادیه مشاوران املاک با اشاره به وضعیت خرید و فروش در بازار مسکن به «رسالت» گفت: بازار اکنون در رکود به سر می برد و قیمت ها روند رو به پایینی دارند زیرا مردم در انتظار تعیین تکلیف برجام هستند. البته در هر سال اسفندماه معامله مسکن افزایش زیادی ندارد بلکه در بهمن ماه رونق پیدا می کند که امسال این اتفاق نیفتاد. مردم در اسفندماه کمتر به سراغ خرید خانه می روند و بیشتر به دنبال خرید مایحتاج عمومی شان هستند.
وی اضافه کرد: خرید و فروش خانه در دی ماه امسال رونق نسبی پیدا کرد ولی در بهمن ماه معاملات نزولی شد و تا اسفندماه هم ادامه پیدا کرده است.
قلی خسروی با اشاره به اینکه نباید انتظار ریزش شدید قیمت ها را داشت، افزود: ما اکنون کاهش قیمت در مسکن را شاهد هستیم ولی انتظار ریزش قیمت ها غیرمنطقی است. بهتر است میزان کاهش قیمت ها به درصد بیان نشود زیرا اگر مثلا بگوییم ۵ درصد قیمت ها کاهش داشته اندصاحبخانه یا املاک همان ۵ درصد را بر قیمت خانه می گذارند و به رشد قیمت ها کمک می کند. همین که بازار مسکن به ثبات رسیده اتفاق خوبی است که می‌تواند در آینده به افزایش قدرت خرید متقاضیان منجر شود.
رئیس اتحادیه مشاوران املاک تصریح کرد: با طرح نهضت ملی مسکن این چشم انداز شکل گرفته است که عرضه و تقاضا به تعادل برسد و نرخ‌ها منطقی شود. در ماه های اخیر بازار مسکن به ثبات رسیده است که یکی از دلایل مهم آن طرح نهضت ملی مسکن و اخبار امیدوارکننده از مذاکرات هسته‌ای است. از سوی دیگر مسکن اجاره دار حرفه ای هم رونق خواهد گرفت و بر قیمت ها اثرگذار می شود.
انتظارها برای افت قیمت ها
افشین پروین پور، کارشناس بازار مسکن در گفت و گو با «رسالت» به عوامل افت بازار شب عید مسکن اشاره کرد و گفت: یکی از مهم‌ترین دلایل افت در خرید و فروش فضای روانی است که بر اثر اخبار حاکی از انجام مذاکرات برجام شکل گرفته و نقش مهمی هم در وضعیت بازارهای مختلف از جمله مسکن ایجاد کرده است. در شرایطی که اخبار خوبی هم از روند مذاکرات مخابره می شود، بازار ارز نیز از آن متأثر شده است.هرچند برعکس این موضوع نیز می تواند اتفاق بیفتد و با بروز مشکل در روند مذاکرات برجام، بازارها با نوسانات زیادی روبه‌رو می شوند.
پروین پور اضافه کرد: نتیجه مذاکرات احیای برجام می تواند تأثیر مستقیمی بر قیمت خانه بگذارد. برجام می تواند به همان سرعت که بر وضعیت ارز و طلا تأثیر می گذارد بر قیمت مسکن هم مؤثر باشد.
وی ادامه داد: از دیگر عوامل مهم در وضعیت بازار مسکن رویکرد دولت در نهضت ملی مسکن و ساخت ۴ میلیون واحد خانه است که راهکار امیدوارکننده است و عرضه را که یکی از مشکلات مهم در بازار مسکن است بهبود بخشد. از سوی دیگر شعارهای دولت در جلوگیری از فساد سوداگری و دریافت مالیات از خانه های خالی به بازار سیگنال وارد کرده و تا حدودی توانسته جلوی اقدامات سوداگرانه را بگیرد.
این کارشناس مسکن، وضعیت بازار را بلاتکلیف با روندی رو به کاهش دانست و افزود: عمده افزایش قیمت خانه ناشی از تقاضاهای سوداگرانه است اما اکنون سوداگران با توجه به اقداماتی که رخ داده است، نا امید شده و در حال خارج شدن از بازار هستند.
پروین پور درباره چشم انداز بازار در سال بعد گفت: به نظر می رسد اگر اتفاق خاصی رخ ندهد در سال جدید خانه با افت قیمت روبه‌رو می شود زیرا پروژه نهضت ملی مسکن هم با جدیت بیشتری دنبال می گردد. با افزایش عرضه در سمت مسکن می توان امیدوار به تأثیرگذاری آن در قیمت ها باشیم.
🔻روزنامه جهان صنعت
📍 تهیه داروهای بیهوشی از ناصرخسرو
طی ماه‌های اخیر مسوولان و دست‌اندرکاران اجرایی مربوطه با تدوین سیاست‌های ناکارآمد نه‌تنها واردات داروهای حیاتی بیماران را با بحران رو به رو کرده‌اند که این روزها کمبود داروهای بیهوشی مراکز درمانی اغلب خصوصی و دولتی را نیز با چالش‌های جدی‌ رو به‌روکرده است. تصور کنید، جراح و دستیاران او در اتاق عمل مشغول به کار هستند. بیمار یکباره به هوش می‌آید و فریاد‌ می‌زند. این تصور گرچه با پیشرفت علم پزشکی در دنیای امروز بسیار دور از ذهن به نظر می‌رسد، اما متاسفانه در برخی بیمارستان‌های ایران به واقعیت رسیده است. کمبود داروهای بیهوشی در مراکز درمانی کشور اوضاع را برای بعضی بیمارستان‌ها و اتاق‌های عمل جراحی بحرانی کرده است. چه‌بسا به گفته پزشکان این حوزه این روزها تهیه داروهای بیهوشی بسیار سخت است و به همین دلیل بسیاری از مراکز درمانی ناچار هستند داروهای بیهوشی را از ناصرخسرو تهیه ‌کنند. البته معضل کمبود داروی بیهوشی مختص امروز نیست بلکه سال‌هاست بیمارستان‌ها دراین‌خصوص اعتراض دارند اما گوش شنوایی وجود نداشته است. این در حالی است که داروهای بیهوشی جایگزینی ندارند و به گفته پزشکان برخی بیمارستان‌ها از داروی خواب‌آور برای بیهوشی بیماران استفاده می‌کنند. همچنین برخی بیمارستان‌ها از گازهای بیهوشی ساعتی استفاده می‌کنند. بحران داروی بیهوشی به حدی رسیده است که به گفته پزشکان متخصص بیهوشی در آینده نه‌چندان دور امکان دارد عمل‌های غیرحیاتی کنسل شوند تا حداقل با مقدار اندکی که از داروهای بیهوشی باقی مانده عمل‌های حیاتی را انجام دهند.
استفاده از داروی خواب‌آور به جای داروی بیهوشی
دکتر محمدمهدی قیامت، رییس پیشین انجمن بیهوشی و مراقبت‌های ویژه و درد با اشاره به معضلات کمبود داروی بیهوشی به «جهان‌صنعت» می‌گوید: کمبود داروهای بیهوشی مختص به امروز نیست بلکه در دوران ریاست‌جمهوری احمدی‌نژاد نیز با این کمبود مواجه شدیم. در حال حاضر نیز با کمبود یک‌سری داروهایی که از بیهوشی واجب‌تر است، روبه‌رو شدیم. داروی بیهوشی برای هر کشوری استراتژیک است، زیرا اگر کشوری دچار کمبود داروی بیهوشی شود، پزشکان هنگام جراحی مجبورند از داروی جایگزین برای بیهوشی بیماران استفاده کنند، که همین امر منجر به عوارض جانبی مختلف بر بیماران می‌شود. چه‌بسا در حال حاضر در بسیاری از بیمارستان‌های دولتی و خصوصی پزشکان برای جراحی‌ها از داروی خواب‌آور به جای داروی بیهوشی استفاده می‌کنند.
معاون اسبق نظام پزشکی تهران افزود: طی چندماه گذشته بیمارستان شهدا بارها با ما تماس گرفته که یک بیمار اورژانسی نیاز به ۱۰ عدد داروی پولموتون دارد. این در حالی است که بیمارستان شهدا یکی از بیمارستان‌های معروف دولتی و دانشگاهی کشور است. با این تفاسیر معضل کمبود دارو بسیار گسترده شده است، زیرا سفارش تهیه داروهای بیهوشی باید مداوم و مستمر باشد. اگر برای سفارش این داروها دچار مشکل تامین ارز شویم، مدت طولانی دچار کمبود می‌شویم.
این متخصص بیهوشی با اشاره به اینکه به داروهای بیهوشی ناصرخسرو اعتمادی نیست، بیان کرد: اکثر داروهای بیهوشی یخچالی هستند و باید در شرایط ویژه نگهداری شوند، بنابراین تهیه این داروها از ناصرخسرو بسیار خطرناک است، چراکه به طور مثال اگر دارویی همانند شل‌کننده عضلانی را پنج دقیقه بیرون از یخچال نگهداری کنید، میزان اثربخشی آن کاهش می‌یابد یا در برخی مواقع هیچ تاثیری بر بیمار ندارد. در همین راستا اگر داروهای بیهوشی موجود در ناصرخسرو نیز با شرایط لازم نگهداری نشوند، میزان اثربخشی آنها کاهش می‌یابد یا از بین می‌رود. بنابراین وقتی دارو در بیمار اثر نکند، مجبوریم دوز بیشتری از آن را استفاده کنیم که همین امر سیکل معیوبی است زیرا عوارض جانبی دارو بیشتر می‌شود. همچنین ممکن است عوارض آن در بیماران پرخطر منجر به مرگ یا انتقال او به آی‌سی‌یو شود.
دکتر قیامت تاکید کرد: اتفاقا همین امروز از کمبود سه قلم دارو در بیمارستان باخبر شدم. یکی داروی نسدونال (تیوپنتال سدیم) است. تیوپنتال به ‌طور عمده برای القای بیهوشی عمومی و به تنهایی به عنوان بیهوش‌کننده وریدی در اعمال جراحی کوتاه‌مدت که حداقل تحریکات دردناک را دارند، مصرف می‌شود. همچنین به عنوان داروی کمکی به همراه سایر بیهوش‌کننده‌ها و برای ایجاد خواب در حین بیهوشی متعادل همراه با داروهای دیگر مانند داروهای ضددرد یا شل‌کننده‌های عضلانی به کار می‌رود. البته در کنار این موضوع داروهای حیاتی‌تری که برای کنترل بی‌نظمی قلب بیمار، کنترل فشار خون و پایین آوردن فشار مغز بیمار هنگام بیهوشی هستند دچار کمبود شده‌اند. همچنین یکی از داروهای استراتژیکی که مدت‌هاست در بیمارستان وجود ندارد دانترولن است. این دارو برای هیپرترمی بدخیم یا بالا رفتن درجه حرارت بدن بیمار در اثر واکنش جانبی برخی داروهای بیهوشی مصرف می‌شود. بیمار در این حالت دچار تب کشنده بالای ۴۰ درجه می‌شود، در پی آن نیز به دلیل مشکل مغزی فوت می‌کند. این در حالی است که داروی دانترولن جزو داروهای حیاتی است که براساس دستورالعمل وزارت بهداشت این دارو باید در تمامی اتاق‌های جراحی وجود داشته باشد. اما یک‌سالی است که این دارو وجود ندارد و اگر در برخی بیمارستان‌ها یافت شود حتما تاریخ گذشته است. وزارت بهداشت نیز در این خصوص اطلاع دارد ولی تلاشی برای تهیه آن نکرده است. این دارو جایگزینی هم ندارد.
مدیر عامل بیمارستان ایرانمهر در پایان گفت: مسوولان وزارت بهداشت باید در خصوص تهیه داروی بیهوشی که بسیار حیاتی است، اقدامات جدی انجام دهند. داروی بیهوشی در حالی کمیاب شده است که انواع مکمل‌های داروی خارجی و داخلی در سراسر کشور فراوان است. اگر واقعا بودجه و ارز نیست پس این داروها چگونه روانه داروخانه‌ها می‌شوند؟!
حذف جراحی‌های غیراورژانسی
دکتر اتابک نجفی استاد دانشگاه علوم تهران و دبیر انجمن بیهوشی ایران نیز در خصوص تبعات و عواقب کمبود داروی بیهوشی به «جهان‌صنعت» گفت: یکی از مهم‌ترین تبعات کمبود داروی بیهوشی حذف جراحی‌های غیراورژانسی است. البته تاکنون با مشکل جدی روبه‌رو نشده‌ایم. اما برخی مواقع به بیمارستان‌های خصوصی داروی بیهوشی کمتر داده می‌شود. به نظرم کمبود دارو در بیمارستان‌های دولتی کمتر است، زیرا بیمارستان‌های دانشگاهی و دولتی سهمیه دارند. البته بیمارستان‌های خصوصی نیز سهمیه دارند ولی کمتر است.
وی افزود: قیمت داروی بیهوشی بسیار گران است. به همین دلیل تهیه این داروها نسبت به مابقی داروها به بودجه بیشتری نیاز دارد. کمبود داروهای بیهوشی منجر به تهیه مراکز درمانی خصوصی از ناصرخسرو شده است.
البته تهیه داروهای بیهوشی از ناصرخسرو بسیار خطرناک است زیرا این داروها باید در یخچال و در دمای منفی ۷ نگهداری شوند و اگر این‌گونه نباشد اثربخشی آنها از بین می‌رود.
دکتر نجفی با اشاره به تبعات کمبود داروهای بیهوشی بیان کرد: اگر داروهای بیهوشی بر اساس همین روال پیش رود و وارد نشود، تا آینده نه‌چندان دور فقط عمل‌های اورژانسی انجام می‌شود، بنابراین برای عمل‌های غیرحیاتی کمی صبر کنیم، البته شاید این صبر سه ماه طول بکشد.
داروهای ناصرخسرو قابل اعتماد نیست
در همین حال دکتر علی فاطمی، نایب‌رییس انجمن داروسازان ایران نیز در خصوص کمبود داروی بیهوشی به «جهان‌صنعت» گفت: در حال حاضر یکی از مشکلاتی که بسیاری از بیمارستان‌ها با آن مواجه هستند، کمبود داروی بیهوشی است. عمده داروهای تزریقی بیهوشی وارد می‌شود، البته مواد اولیه تمامی داروهای بیهوشی تولید داخل نیز وارداتی است. اخیرا متوجه شدم برخی بیمارستان‌ها داروی بیهوشی را از بازار آزاد تهیه می‌کنند. این در حالی است که تهیه چنین داروی مهمی برای بیماران بسیار ترسناک است، چراکه داروهای موجود در ناصر خسرو قابل اعتماد نیست. این در حالی است که داروی بیهوشی نیاز به نگهداری خاصی دارد و اگر داخل یخچال‌های خاص نگهداری نشود، به زودی فاسد می‌شود. این در حالی است که بسیاری از داروها در ناصر خسرو در شرایط گرما و سرمای غیرعادی به مدت یک تا دو سال نگهداری می‌شوند. بنابراین امیدواریم دولت به زودی مشکل صنعت داروسازی را حل کند وگرنه در ماه‌های آینده شاهد اتفاق‌های ناگواری خواهیم بود.
استفاده ساعتی از گازهای بیهوشی
دکتر محمدرضا‌ هاشمیان فوق‌تخصص آی‌سی‌یو و متخصص بیهوشی بیمارستان مسیح دانشوری نیز در خصوص کمبود داروهای بیهوشی به «جهان‌صنعت» گفت: اخیرا داروی بی‌حسی موضعی و گازهای بیهوشی در بسیاری از مراکز دانشگاهی و درمانی کمیاب شده است. به همین دلیل مراکز درمانی برای جبران این کمبود از داروهای مشابه استفاده می‌کنند. برخی از مراکز درمانی از یک گاز بیهوشی ساعتی استفاده می‌کنند. همیشه کمبود در داروهای بیهوشی وجود داشته است زیرا عمده داروهای بیهوشی در ایران تولید نمی‌شود. چه‌بسا عمده مواد اولیه داروهای داخلی نیز از کشورهای دیگر وارد می‌شود.
در هر صورت با این وضعیت قیمت داروهای ایران در مقایسه با کشورهای دیگر بسیار پایین و قابل دسترس است. وی افزود: گرانی و کمبود دارو دلایل مختلفی دارد. یکی از آنها عدم تامین ارز است و دیگری وجود کرونا در کشورهای سازنده دارو است. این روزها با شیوع اومیکرون دوباره معضل کمبود دارو در تمامی کشورها وجود دارد. بنابراین مسیر واردات دارو با مشکل مواجه شده است. دکتر‌ هاشمیان در خصوص عواقب کمبود داروی بیهوشی بیان کرد: تمامی بیمارستان‌ها بر اساس پروتکل خاص، بیماران را بیهوش می‌کنند. این در حالی است که در حال حاضر تهیه داروی بیهوشی برای مراکز درمانی سخت‌تر شده است. متاسفانه امروزه برخی از کلینیک‌ها و مراکز درمانی داروی بیهوشی را از مسیر غیرقانونی و در ناصرخسرو با قیمت‌های گزاف تهیه می‌کنند. تاکنون مشکلی مشاهده نشده ولی مسیر بسیار خطرناک است.
🔻روزنامه همشهری
📍 آینده نفت ایران در تحریم روسیه
تهاجم نظامی روسیه به اوکراین و افزایش احتمال توافق در وین و رفع تحریم نفتی ایران، ۲رویداد مهم این روزها برای ایرانیان است. اما در حوزه اقتصاد سؤال اصلی اینجاست که آیا ادامه جنگ در اوکراین می‌تواند چشم‌انداز بازار جهانی نفت را ملتهب‌تر سازد ؟ در مقابل درصورت توافق احتمالی بر سر رفع تحریم‌های ایران، آینده برای صنعت نفت ایران چگونه ترسیم خواهد شد؟ محمد علی خطیبی طباطبایی، نماینده اسبق ایران در سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید: جایگزینی برای نفت و گاز روسیه وجود ندارد و به همین دلیل غرب اعلام کرده‌ نفت و گاز روسیه مشمول تحریم‌ها نمی‌شود. او می‌افزاید: تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای در وین باید تلاش کند تا علاوه بر رفع تحریم فروش نفت، همه زنجیره تحریم‌ها علیه صنعت نفت و گاز برداشته شود. این گفت‌وگو را بخوانید:
غرب با وجود اعمال تحریم‌های متنوع علیه روسیه هنوز سراغ نفت نرفته است، آیا جایگزینی برای نفت و گاز روسیه وجود دارد؟
روسیه روزانه ۸میلیون بشکه نفت و فرآورده صادر می‌کند و جایگزینی برای آن وجود ندارد، جایگزینی گاز روسیه در بازار اروپا حتی از این هم سخت‌تر است. بازار نفت با کمبود جدی مواجه است، مصرف‌کنندگان سراغ ذخایر تجاری و استراتژیک خود رفته‌اند در نتیجه آینده بازار نفت به چشم‌انداز جنگ در اوکراین بستگی دارد.

چشم‌انداز صادرات نفت و گاز روسیه را درصورت ادامه جنگ اوکراین چگونه ارزیابی می‌کنید؟
آنچه بازار جهانی نفت را نگران‌ می‌کند، تحریم‌های بسیار سنگین وضع شده علیه روسیه است. کشورهای حامی اوکراین هرچند گفته‌اند صادرات نفت و گاز روسیه را تحریم نمی‌کنند اما با این حال تحریم‌های مالی در نهایت آینده نفت و گاز روسیه را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. اگر سیستم مالی و بانکی و تحریم سوئیفت استمرار پیدا کند و روسیه مجبور شود مانند ایران نفت خود را از طریق نظام تهاتری یا در بازار غیررسمی عرضه کند، وضع متفاوت خواهد شد. هم‌اکنون نه‌تنها احتمال مسدود‌شدن مسیرهای مالی و بانکی روسیه وجود دارد بلکه کشتی‌ها و نفتکش‌هایی که نفت روسیه را جابه‌جا می‌کنند و شرکت‌های بین‌المللی روسیه هم در وضعی بلاتکلیف قرار دارند و نمی‌دانند اگر فرایند انتقال و تاسیسات نفت و گاز این کشور را تحث پوشش بیمه‌ای قرار دهند، مشمول تحریم‌ می‌شوند یا نه؟ به همین دلیل چشم‌انداز آینده روشن نیست.

با این مقدمه، آینده قیمت جهانی نفت و گاز را چگونه می‌بینید؟
بازار به‌شدت ملتهب است و قیمت‌ها، هم در بخش گاز و هم در بازار نفت در حال افزایش است. روند صعودی قیمت جهانی گاز حتی از رشد قیمت نفت هم بیشتر است، همین مسئله به شکلی دومینویی باعث افزایش هرچه بیشتر قیمت نفت می‌شود. فراموش نکنیم که ۶۰درصد صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی روسیه به اروپا انجام می‌شود و ۴۰ تا ۴۵درصد گاز اروپا را روسیه تامین می‌کند و جایگزین کردن این میزان نفت و گاز ممکن نیست.

آیا نفت ایران درصورت دستیابی به توافق در وین می‌تواند بخشی از خلأ نبود نفت روسیه را در بازارهای جهانی پر کند؟
ایران هم‌اکنون براساس خبرها و گفته‌ها تا ۱.۲میلیون بشکه نفت در روز صادر می‌کند. ظرفیت صادرات نفت ایران قبل از تحریم‌ها روزانه ۲.۲ تا ۲.۵میلیون بشکه بود بنابراین در بهترین شرایط این احتمال وجود دارد که ایران با رفع تحریم‌ها تا ۱.۵میلیون بشکه نفت بیشتر وارد بازار کند این میزان مازاد نفت صادراتی ایران نمی‌تواند جای خالی نفت روسیه را، حتی برای تامین نیاز اروپا پر کند. به همین دلیل بزرگ‌ترین آسیب ناشی از تحریم روسیه را خود اروپا خواهد دید زیرا وابستگی آن به نفت و گاز روسیه قابل توجه است.

آیا کشورهای دیگر پتانسیل پر کردن خلأ احتمالی نفت روسیه را دارند؟
براساس آمار مؤسسات بین‌المللی معتبر از آنجا که در سال‌های گذشته سرمایه‌گذاری کافی در صنعت نفت و گاز دنیا صورت نگرفته، کل ظرفیت مازاد نفت در جهان ۲میلیون بشکه در روز برآورد می‌شود، تازه این ظرفیت بیشتر ادعایی و مطالعاتی است به همین دلیل بازار با کمبود شدید مواجه است. حتی اخیرا آمریکایی‌ها هیأتی را به عربستان فرستادند تا این کشور صادرات نفت خود را بیشتر کند اما واقعیت این است که عربستان هم ظرفیت مازاد ندارد وگرنه بدش نمی‌آید با قیمت نفت ۱۲۰دلاری صادرات خود را افزایش دهد، در نتیجه اصلا به حضور هیأت‌ آمریکایی برای فشار به سعودی‌ نیازی نبود.

تا چه اندازه درصورت رفع تحریم‌ها، امکان افزایش فوری ظرفیت تولید و صادرات نفت ایران وجود دارد؟
یک شبه نمی‌توان چاه‌های بسته شده را احیا کرد و صادرات را افزایش داد زیرا در دولت قبل صادرات نفت ایران به کمتر از ۵۰۰هزار بشکه در روز رسید. بازگرداندن ظرفیت تولید نفت ایران به سطح قبلی به وضعیت مخزن‌ها و چاه‌های نفتی بستگی دارد، ما برای احیای تولید به زمان نیاز داریم.

آیا ایران نفت روی دریای زیاد دارد که بتواند بخشی از آن را فوری وارد بازار کند؟
اطلاع دقیقی از میزان نفت روی دریا وجود ندارد. برخی منابع خبری ادعا می‌کنند ایران نفت زیادی روی دریا دارد. اگر میانگین ظرفیت نفتکش‌ها را ۲میلیون بشکه درنظر بگیریم برای صحت ادعای ۱۵۰میلیون بشکه نفت روی دریا، ایران باید ۷۵نفتکش با ظرفیت ۲میلیون بشکه‌ در اختیار داشته باشد که بعید است.

استمرار بحران اوکراین چه تأثیری بر چشم‌انداز سرمایه‌گذاری در صنعت نفت و گاز دنیا دارد؟
بدون تردید سرمایه‌گذاری‌ها را کاهش خواهد دارد. با خروج شرکت‌های بین‌المللی از روسیه این وضع پیچیده‌تر هم می‌شود البته روسیه بسته به منابع مالی خود می‌تواند خلأ خروج شرکت‌های بین‌المللی را با تکیه بر توان فنی شرکت‌های روس جبران کند اما استمرار بحران اوکراین و تشدید تحریم‌ها قطعا بر ظرفیت آینده تولید جهانی نفت در ۳سال آینده اثر منفی خواهد داشت.

در این شرایط و با فرض رفع تحریم‌ها، جایگاه صنعت نفت ایران را چگونه می‌بینید؟
اگر توافق در وین به‌معنای فراهم شدن امکان صادرات نفت برای ایران باشد، کافی نیست، به‌ویژه اینکه الان دنیا به نفت ایران نیاز دارد. بنابراین ما در مذاکرات وین باید زنجیره تحریم‌ها علیه صنعت نفت و گاز، شامل بیمه کشتی‌ها، سرمایه‌گذاری در صنعت نفت و گاز، تحریم‌های نفتی و مالی را برداریم و نباید به صرف اجازه افزایش صادرات نفت زیر بار توافق برویم. مهم‌تر از برداشتن تحریم صادرات نفت ایران و دسترسی به منابع آن، برداشته شدن موانع بر سر راه سرمایه‌گذاری‌هاست. براساس گزارش‌های رسمی صنعت نفت و گاز ایران نیاز به ۱۵۰تا ۱۸۰میلیارد دلار سرمایه‌گذاری دارد و دوستان حاضر در مذاکرات باید به دقت مطالبه‌گر باشند تا موانع سرمایه‌گذاری برداشته شود.

تا چه میزان امکان حضور شرکت‌های نفتی آمریکایی برای سرمایه‌گذاری در ایران وجود دارد؟
۲عامل در این زمینه مهم است، نخست اراده طرف مقابل به‌گونه‌ای که مثل گذشته که قرارداد خرید هواپیمای آمریکایی داشتیم بدعهدی نکنند و یک‌طرفه این قراردادها لغو نشود. دوم اینکه دولت موضع خود را شفاف اعلام کند. البته الان شرکت‌های نفت و گازی دنیا چندملیتی هستند و به همین دلیل موضع دولت ایران هنوز شفاف نیست و بهتر است موضع رسمی دولت درباره امکان حضور و سرمایه‌گذاری شرکت‌های آمریکایی یا شرکت‌هایی که بخشی از سهام آن در اختیار آمریکاست، اعلام شود.
🔻روزنامه اعتماد
📍 مجوز محدود برای واردات خودرو
براساس آخرین مصوبه کمیسیون تلفیق مجلس، مجوز واردات ۷۰ هزار خودروی سواری که پیش از این حذف شده بود، با توجه به پیشنهاد نمایندگان به بودجه سال جاری اضافه شد البته که این موضوع جهت تصویب نهایی به صحن مجلس ارجاع شده اما انتظار می‌رود با توجه به وضعیت بازار خودرو و کیفیت خودروهای ساخت داخل که حتی رهبری نیز نسبت به آن انتقاد داشتند، با این مصوبه موافقت شود. انتقاد به عملکرد دو خودروساز بزرگ کشور پس از تصادف جاده بهبهان- رامهرمز در دی ماه سال جاری و اعلام اینکه «هیچ کدام از ایربگ‌های خودروهای آسیب‌دیده باز نشده بود» به اوج خود رسید. در واقع این انتقاد علاوه بر کیفیت، قیمتی که افراد برای خرید این قبیل خودروها نیز می‌پردازند، نشانه گرفته بود. به باور کارشناسان از زمانی که واردات خودروهای خارجی با بهانه کمک به تولید داخلی ممنوع شده، خودروسازان نسبت به کیفیت محصولاتی که تولید می‌کنند بی‌توجه شده‌اند. از سوی دیگر قیمت در این بازار نیز بسیار بالاست به گونه‌ای که طبقات متوسط نیز نمی‌توانند برای خرید خودروهای داخلی اقدام کنند؛ از اسفند ۹۷ تا اسفند سال جاری قیمت پراید ۲۹۰درصد افزایش داشته و از ۴۷ و نیم میلیون تومان به ۱۸۵ میلیون تومان رسیده است. البته که در این بین برخی کارشناسان معتقدند واردات خودرو باعث دلسردی تولیدکنندگان داخلی می‌شود و درنهایت نیز تاثیری بر کیفیت و قیمت تمام شده کالاهای داخلی نمی‌گذارد. اما به راستی این اقدام چه میزان می‌تواند بر بازار خودرو تاثیرگذار باشد؟

چه کسانی از واردات خودرو متنفع می‌شوند؟
محمود نجفی، کارشناس بازار خودرو در مورد واردات ۷۰ هزار خودروی سواری و ۲۰ هزار اتوبوس و کامیون معتقد است؛ این قضیه تنها باعث دلسرد شدن تولیدکنندگان داخلی می‌شود و تنها به نفع عده‌ای خاص که شامل واردکنندگان خودرو و عده‌ای از طبقات اجتماعی بالای جامعه است خواهد شد که توان خرید خودروهای وارداتی را دارند و می‌خواهند خودروی خارجی سوار شوند. به اعتقاد من این موضوع هیچ تاثیری روی قیمت تمام شده کالاهای داخلی و کیفیت آنها نخواهد داشت.
این کارشناس خودرو در ادامه با بیان اینکه این‌گونه تصمیمات به صورت جزیره‌ای گرفته می‌شود به «اعتماد» گفت: «این تصمیمات بدون توجه به اینکه اقیانوس مشکلات حوزه خودرو دیده شود از سوی برخی افراد بانفوذ و مجلسی‌ها گرفته می‌شود و باید گفت تاثیر چندانی بر بازار خودرو نخواهد داشت و این موضوع قبلا و زمانی که واردات خودرو نیز صورت می‌گرفت تجربه شده است.» او با بیان اینکه طی دو، سه سال اخیر واردات خودرو کمی سخت‌گیرانه شده بود، افزود: «پیش از اینکه واردات خودرو ممنوع شود واردات به ۲ صورت انجام می‌شد یا به صورت فول «سی‌کی‌دی» خودروها وارد می‌شد و در ایران پیچ و مهره آن را می‌بستند یا اینکه خودروها را روی چرخ می‌آوردند و در ایران ترخیص می‌کردند.»

واردات خودرو به صنعت داخلی کمکی نمی‌کند
نجفی با تاکید بر اینکه واردات خودرو به صنعت داخلی کمکی نمی‌کند، افزود: «تا زمانی که صنعت خودرو یا صنعت لوازم خانگی و سایر صنایع برنامه‌ریزی دقیقی نداشته باشند و شرایط برای اجرای برنامه‌ها آماده نباشد هیچ ترفندی برای آنها تاثیرگذار نخواهد بود و در صورتی هم که تاثیری بگذارد در حد قرص مسکنی است که تنها درد آن را کم می‌کند. البته موضوع واردات خودرو برای عده‌ای که توان خرید خودروی خارجی را دارند ایده‌آل است اما به نفع همه مردم نیست.»
او با اشاره به توقع برخی افراد برای کاهش قیمت خودروهای تولید داخل نیز افزود: «این موضوع مشروط بر این است که ورودی کارخانه قابل کنترل باشد تا بتوان روی قیمت‌ها کنترل داشت و قیمت تمام شده و قیمت فروش خودروها منطقی شود نه اینکه ورودی کارخانجات را رها کنیم و هرطور بخواهیم خروجی را تحت کنترل بگیریم.»
نجفی در واکنش به واردات ۱۰ هزار کامیون و تریلی و ۱۰ هزار اتوبوس درون و برون شهری ادامه داد: «این قضیه واقعا باعث تاسف است و مطمئنا با توجه به معاهده‌ای که با چین امضا شده ۹۰درصد این خودروها از چین خواهد آمد، چراکه در داخل ایران ما اتوبوس‌سازان و کامیون‌سازان بسیار خوبی داریم و سرمایه‌گذاری مناسبی هم در این بخش صورت گرفته است و به جای اینکه دولت و مجلس امکانات را دراختیار این تولیدکنندگان قرار دهند تا محصولات‌شان را بتوانند بفروشند با این اقدام اخیر کاری کرده‌اند که نفس این تولیدکنندگان امروز به شماره بیفتد.»

کامیون‌های ۴۰ سال قبل هنوز در ایران
تردد می‌کنند
او در بخشی از سخنان خود به وجود اتوبوس‌های با قدمت ۴۰ سال در کشور نیز اشاره کرد و گفت: «اتوبوس سال‌ها در ایران در حال ساخت بود و با همین تکنولوژی مشغول ساخت مینی‌بوس هم بود اما اتوبوس‌های چینی که وارد خواهند شد اصلا قابل مقایسه با اتوبوس‌های ایرانی نیستند و مسلما واردات این اتوبوس‌ها و کامیون‌ها به تولیدات داخل لطمه خواهد زد، ما کامیون‌سازان بسیار خوبی در داخل ایران داریم به گونه‌ای که پس از ۴۰ سال هنوز کامیون‌های بنز در جاده‌های ایران در حال تردد هستند. بنده شاهد آن بودم که جمعی از رانندگان اتوبوس برون‌شهری می‌گفتند هم رانندگان راغب‌تر هستند تا راننده اتوبوس باشند و هم مسافران ترجیح می‌دهند که این اتوبوس‌ها را سوار شوند تا اتوبوس‌های چینی که کیفیت چندانی ندارند.»
این کارشناس خودرو با بیان اینکه مردم پراید ۳۰ سال پیش را با خودروی چینی امروز مقایسه می‌کنند تصریح کرد: «متاسفانه برخی مسوولان در صنعت خودرو ما را مجبور می‌کنند که خودرویی با کیفیت و مدل ۳۰ سال پیش تولید کنیم این در حالی است که خودروهای وارداتی حتی از کشور چین با تکنولوژی روز وارد ایران می‌شوند اما پژو ۴۰۵ یا پراید و سمند تولید داخل با تکنولوژی قدیمی وارد بازار می‌شوند که انتظارات مردم را برآورده نمی‌کند.»
او با بیان اینکه حق مردم است تا خودرویی با مدل روز سوار شوند، گفت: «چرا به خودروساز گفته نمی‌شود تا خودروی روز تولید کند یا با طراحی روز پیش رود؟ باید حق مصرف‌کننده و حق راننده‌ای که سرمایه و جانش را برای خرید یا ساخت خودرو درنظر گرفت.»
🔻روزنامه شرق
📍 بازار دنیا چشم‌انتظار نفت ایران
این ‌روزها اخبار از حصول توافق احیای برجام در آینده نزدیک حکایت دارد و مسئولان مذاکره‌کننده چندین کشور هم این موضوع را تأیید کرده‌اند؛ همین زمزمه‌ها، آن‌هم در شرایط حساس بازار نفت و گاز دنیا، رسانه‌های معتبر را وادار به تحلیل آینده بازار انرژی و به‌خصوص قیمت نفت در شرایط بازگشت ایران کرده است. البته و بر اساس آمارها، فروش نفت ایران در چند هفته گذشته افزایش یافته و کشورهای متعددی مانند چین، خرید‌های نفت خود را از ایران افزایش داده‌اند؛ اما به نظر می‌آید بازار انرژی دنیا چشم‌انتظار نفت ایران، آن‌هم به میزان چندین برابر شرایط کنونی است؛ همچنان که در سال ۲۰۱۵ و پس از امضای برجام میزان فروش نفت ایران به ۱.۸ و در سال ۲۰۱۷ به ۲.۲ میلیون بشکه در روز رسیده بود. این آمار حکایت از توان بالای ایران در‌خصوص صادرات نفت در صورت لغو تحریم‌ها دارد. حالا تحلیلگران حوزه انرژی می‌گویند افزایش قیمت انرژی، عامل محرکی برای مذاکرات هسته‌ای از طرف ایالات متحده آمریکاست تا عرضه نفت ایران حتی به صورت موقتی بتواند حجم اعتراضات داخلی در‌خصوص بهای حامل انرژی را کاهش دهد. اخیرا نیز اعلام شده ایران توان عرضه ۸۵ میلیون بشکه نفت به بازار را دارد که عددی درخور توجه است و می‌تواند در کوتاه‌مدت از افزایش قیمت بهای نفت جلوگیری کند؛ حتی اگر بحران و جنگ اوکراین ادامه پیدا کند. حال سؤال این است که در صورت حصول توافق بازگشت به برجام، نفت ایران به کدام کشورها خواهد رفت و بازار انرژی چه شکلی خواهد یافت؟
مشتریان آینده نفت ایران
درباره مشتریان نفت ایراد در شرایط پس از توافق، گمانه‌های مختلفی مطرح می‌شود و همین دیروز نیز یک کارشناس حوزه انرژی با بیان اینکه شرایط بازگشت یک تا ۱.۵ میلیون بشکه‌ای نفت ایران فراهم است، گفت: به نفع اتحادیه اروپا‌ست که از ایران هم نفت بخرد. مرتضی بهروزی‌فر که با ایلنا سخن می‌گفت، در ارزیابی سناریوهای بازار برای نفت ایران در صورت توافق در مذاکرات هسته‌ای اظهار کرد: اکنون بازار نفت بهترین شرایط را برای ورود نفت ایران دارد؛ زیرا تقریبا اکثر کشورهای عمده تولیدکننده اوپک و اوپک‌پلاس ظرفیت مازادی برای افزایش تولید ندارند و بازار هم با توجه به مباحثی مثل مشکل تأمین گاز در زمستان و از سوی دیگر قیمت‌های بالا، شرایط خوبی ندارد؛ بنابراین به راحتی امکان بازگشت یک تا ۱.۵ میلیون بشکه ایران فراهم و بازار هم قادر به جذب این نفت است، بدون اینکه تحول خاصی در قیمت ایجاد شود. او با بیان اینکه مسلما شرایطی بهتر از اکنون نمی‌توان برای ورود ایران به بازار متصور بود، افزود: در‌حال‌حاضر قیمت‌ها بالا است، بقیه امکان عرضه ندارند و این اوضاع می‌تواند بر طرف‌های مذاکره‌کننده با ایران فشار وارد کند که راحت‌تر برای برداشته‌شدن تحریم‌های نفتی توافق کنند. این کارشناس حوزه انرژی تصریح کرد: اکنون امکان افزایش عرضه وجود ندارد و از سوی دیگر، بازار به دنبال جذب نفت بیشتر است؛ بنابراین با ورود نفت ایران، قیمت‌ها تغییری نمی‌کنند و اگر هم تغییر کنند در حد کمی خواهد بود؛ یعنی ممکن است ماکسیمم در حد سه تا چهار دلار کاهش پیدا کند، ضمن اینکه قرار نیست ایران یکباره افزایش تولید را اعمال کند و شاید در یک تا دو ماه اول بخواهد ذخایری را که روی آب دارد، بفروشد، ولی اینکه بتواند ظرف یک تا دو ماه تولید را افزایش دهد، زمان‌بر است. در هر حال حدود سه تا چهار ماه طول می‌کشد که ایران به ‌طور کامل وارد بازار شود؛ مگر اینکه اتفاق خاصی بیفتد. اگر اتفاق خاصی نیفتد و همین روند ادامه پیدا کند، ورود ایران به بازار تأثیر چندانی بر قیمت‌ها نخواهد گذاشت. او در ادامه به شرایط بازگشت ایران به بازارهای قبلی اشاره کرد و گفت: همان میزان که ما تمایل داریم به بازارهای بیشتر و متنوع‌تری نفوذ کرده و مقاصد صادراتی‌مان را گسترش دهیم، کشورهای واردکننده نیز همین اهداف را دنبال می‌کنند. مثلا به نفع اتحادیه اروپاست که بخواهد از ایران هم نفت بخرد. برای مثال وقتی مسائل ژئوپلیتیک و آب‌و‌هوایی پیش می‌آید یا تولید در بخشی از دنیا دچار مشکل فنی می‌شود، اگر کشورها از‌جمله اتحادیه اروپا از مبادی‌ متعددتری واردات داشته باشند، به نفعشان خواهد بود. بهروزی‌فر ادامه داد: اگر مشکلات حل شود و ایران امکان ورود به بازار را داشته باشد، حتی اروپا، ژاپن و کره هم از نفت ایران استقبال می‌کنند. مثلا عربستان یک کشور بزرگ تولیدکننده نفت است، این تصور که یک قرارداد دوجانبه بین ژاپن و عربستان منعقد شود و ژاپن توافق کند کل مصرف خود را از عربستان وارد کند، به لحاظ امنیت انرژی منطقی نیست؛ زیرا اگر هرگونه مشکلی، چه فنی و چه اقتصادی و سیاسی، برای عربستان پیش بیاید و صادرات دچار مشکل شود، اثرات چشمگیری بر اقتصاد ژاپن می‌گذارد. به همین دلیل، هر کشور واردکننده‌ای تمایل دارد از مبادی متنوع‌تری واردات داشته باشد. او با بیان اینکه اگر مشکل تحریم حل شود ما به بازار اروپا هم دسترسی خواهیم داشت، تأکید کرد: اگر روند تولید و افزایش صادرات نفت ایران را در یک سال گذشته در نظر بگیریم، از زمان کناررفتن ترامپ و روی کار آمدن بایدن، فشارها روی ایران به‌مراتب کمتر شده و بایدن تمایلی به تکرار اقدامات ترامپ ندارد. مثلا در ۱۵ ماه گذشته فضا برای ایران مساعدتر شده که بتواند با دورزدن تحریم‌ها، صادرات بیشتری داشته باشد. این کارشناس حوزه انرژی با بیان اینکه چندی پیش چین رسما اعلام کرد از ایران مستقیما نفت خریده است، ادامه داد: در هر حال اگر مذاکرات به سمتی برود که توافق حاصل نشود و مسلما آمریکا بخواهد فشار وارد کند، حتی چین هم از ایران نفت نخواهد خرید؛ یعنی کشوری مثل چین که یک میلیون دلار ترنورو مالی با آمریکا دارد، هیچ‌ وقت این گردش مالی را در معرض ریسک خرید نفت از ایران حتی با قیمت نصف قرار نخواهد داد. بنابراین چنانچه در مذاکرات دچار مشکل شویم، حجم صادرات از آنچه امروز هست نیز کمتر می‌شود؛ زیرا فشارها بیشتر خواهد بود. ضمن اینکه باید در نظر داشته باشیم ترامپ تنها بود و بقیه را با قدرت اقتصادی و نظامی مجبور می‌کرد کنارش بمانند، اما بایدن سیاست‌مداری است که اگر بخواهد دنیا را با خود هماهنگ کند، با سیاست در کنار خود و در مقابل ایران قرار می‌دهد.
کاهش صادرات نفت روسیه حتی بدون تحریم‌ها
اصلی‌ترین عامل رشد قیمت انرژی در روزهای گذشته، حمله روسیه به اوکراین بوده و حالا آمار می‌گوید صادرات این غول انرژی دنیا کاهش یافته است. حمله نظامی روسیه به اوکراین، تحریم‌های اقتصادی شدیدی علیه این کشور به‌خصوص بخش مالی روسیه به دنبال داشته است. بر اساس گزارش اویل‌پرایس، قیمت‌های نفت و سهام انرژی پس از اینکه پالایشگاه‌های بین‌المللی دست به تحریم خودخواسته زدند و بسیاری تمایلی ندارند نفت روسیه را خریداری کنند و بانک‌ها برای فاینانس صادرات مواد خام روسیه همکاری نمی‌کنند، رکورد چندین‌ساله را شکسته‌اند. پالایشگاه‌ها و بانک‌ها به دلیل ریسک نقض تحریم‌ها در حوزه‌های قضائی مختلف، تمایلی به همکاری تجاری با روسیه ندارند. فعالان بازار نگران هستند که تدابیری که مستقیما صادرات نفت روسیه را هدف می‌گیرند، با تشدید جنگ در اوکراین به‌زودی اعلام شوند. این وضعیت برای بخش نفت روسیه ناگوار می‌شود و صادرات نفت با وجود تخفیف‌های بالا به میزان چشمگیری کاهش پیدا کرده است. طبق گزارش شرکت انرژی اینتلیجنس، با وجود تخفیف ۱۱ دلار در هر بشکه در برابر نفت برنت، جریان صادرات نفت روسیه حداقل یک‌سوم معادل ۲.۵ میلیون بشکه در روز کاهش پیدا کرده است. طبق آمار دولتی، روسیه معمولا ۴.۷ میلیون بشکه در روز نفت خام و ۲.۸ میلیون بشکه در روز فراورده‌های نفتی صادر می‌کند، اما انرژی اینتلیجنس اکنون برآورد می‌کند که ۱.۵ میلیون بشکه در روز نفت خام و یک میلیون بشکه در روز فراورده‌های نفتی روسیه از راهیابی به بازار بازمانده‌اند. به ‌جز تحریم‌ها، پالایشگاه‌های نفت اروپایی تمایلی به خرید نفت روسیه به دلیل سولفور بالای آن ندارند. پالایشگاه‌ها ترجیح می‌دهند گریدهای سبک‌تر را خریداری کنند که در شرایط گرانی گاز طبیعی، به پالایش کمتری نیاز دارند. بااین‌حال، اوضاع برای بازارهای نفت و گاز جهانی ممکن است وخیم‌تر شود. گزارش‌هایی از درخواست اعضای هر دو حزب حاکم در آمریکا برای ممنوعیت واردات نفت و گاز روسیه به آمریکا منتشر شده است. تلاش سیاست‌مداران آمریکایی با معرفی دو لایحه جدیت بیشتری پیدا کرده است و هر دو گروه دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان موافق هستند که آمریکا باید خرید نفت روسیه را متوقف کند. جمهوری‌خواهان خواستار افزایش فعالیت حفاری نفت در آمریکا هستند؛ در‌حالی‌که دموکرات‌ها از سوئیچ به انرژی پاک حمایت می‌کنند. بر اساس گزارش اویل‌پرایس، آمریکا میزان درخور توجهی از نفت روسیه را وارد می‌کند، اما وابستگی بالایی به نفت روسیه ندارد. همین شرایط پیچیده بازار انرژی این‌ روزهای دنیا، تا اندازه‌ای چراغ سبزی به نفت ایران است که در صورت حصول توافق، به‌سرعت وارد بازار خواهد شد و کارشناسان امیدوارند تا اندازه‌ای منجر به کنترل قیمت هم بشود.