اقتصادنامه: رئیس جمهوری دقایقی پیش با حضور در دفتر پاستور از طریق دوربین های تلوزیونی در گفتگو با مردم سعی کرد تا به آنان توضیح دهد که اقتصاد ایران در چه وضعیتی قرار دارد و چگونه می توان روزگار بهتری را تجربه کرد. اگرچه در این ساعات بخشی از جامعه ایران ترجیح می دهند به جای نشستن روبروی برنامه های تلوزیونی و گوش دادن به حرف های رئیس جمهور، از طریق شبکه های ماهواره ای سریال های مورد علاقه خود را دنبال کنند اما کارشناسان اقتصادی کشور بسیار مشتاق بودند تا بدانند حسن روحانی درباره اتفاقات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی کشور چه حرفی برای گفتن دارد و آیا می توانند از دل آن، برنامه و رویکرد آینده او و تیم اجرایی اش را دنبال کنند یا خیر.

در این گفت و گوی تلوزیونی که به شکلی کاملا سنتی برگزار شد به مانند گذشته دو خبرنگار یکی زن و یکی مرد رو در روی رئیس دولت قرار گرفتند و جای اینکه از مشکلات عمیق اقتصادی، سیاسی و فرهنگی و اجتماعی کشور سوال بپرسند صرفا روی موج اخبار روز قرار گرفتند و روحانی را به دام خود انداختند.

انتظار بر آن بود که رئیس جمهور در این گفت و گوی تلوزیونی قدری صریح تر با مردم سخن بگوید و به آمار و ارقامی که طی دو سه روز گذشته از سوی مشاور اقتصادی و رئیس کل بانک مرکزی عنوان شده بسنده نکند. شایسته بود تا روحانی موانع پیش روی بازسازی ساختار اقتصاد ایران در پساتحریم را عنوان کند و شرح دهد چه دست اندازهایی بر سر راه توسعه کشور قرار گرفته است؟

مردم پس از 3.5 سال خواستار آن بودند که روحانی توضیح دهد که تصمیم گیران اصلی اقتصاد چه کسانی هستند؟ چرا سرمایه گذاران اقتصادی وارد کشور نمی شوند؟ چرا سیاست خارجه دولت با برخی از نهادهای حکومتی همخوان نیست؟ چرا تریبون ها علیه دولت شده اند و بر طبل مخالفت با عملکرد او تیم اجرایی اش می پردازند؟ چرا بی اخلاقی در جامعه رواج پیدا کرده و دولت در برابر تخریب جناح رقیب منفعل عمل می کند؟

اینکه تنها بگوید مردم ما هوشمند هستند کافی نبود و به نظر می رسد روحانی فقط انشا گفت و سعی کرد تا به مانند یک خطیب با مردم سخن بگوید نه رئیس جمهور آنان.

کمبود منابع مالی مشکل اصلی دولت بود که روحانی کمترین اشاره ای به آن نکرد و با لحنی آرام سعی کرد تا به پرسش های دسته بندی شده خبرنگاران صدا و سیما پاسخ دهد. شاید بهتر بود با شناختی که از مطالبات طبقه دانشجو و بدنه کارشناسی کشور دارد سخن بگوید نه اینکه عنوان کند چون 13 دانشجو امسال در مقابل رئیس جمهور قرار گرفته اند و او را با ادبیات تند مورد سوال قرارداده اند پس ایران آزادترین کشور دنیاست. این گفته او بوی سخنان محمود احمدی نژاد را می داد که ایران را آزادترین کشور دنیا معرفی کرده بود.

به نظر می رسد حسن روحانی نتوانست از فرصتی که در اختیار او قرار داده شده به خوبی استفاده کند و آنچه در فضا واقعی اقتصاد کشور می گذرد را به خوبی شرح دهد. اینگونه مصاحبه های کنترل شده که در آن سوالات و جواب ها کاملا از روزنه های سیاسی و امنیتی عبور کرده اند صرفا یک شوی تلوزیونی است که اتفاقا نمی توان از آن نکته جدیدی برداشت کرد.

در بحث لغو کنسرت ها روحانی صرفا توصیه کرد که نهادها جلوی این کار را نگیرند در حالی که به عنوان عالی ترین مقام اجرایی کشور بهتر بود اعلام کند دولت متبوعش برای اقتصاد فعالیت های هنری چه کرده و چه برنامه هایی دارد که ثبات و امنیت را در بخش فرهنگ و هنر کشور به وجود آورد.

سکوت در برابر یارانه ها، اشاره نکردن به موضوع افزایش قیمت بنزین و اعتراف نکردن به مشکلات حقیقی دولت سبب شد تا این گفت و گو تلوزیونی به مانند سایر گفت و گو ها به دور از هر گونه پاسخگویی قانع کنند همراه باشد و دانشجویان، کارشناسان اقتصادی و فعالان سیاسی کشور این گفت و گو را صرفا برنامه ای برای زنده نگه داشتن رابطه دولت و صدا و سیما قلمداد کنند.

روحانی چه گفت؟

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دولت، رییس جمهوری یکشنبه شب و در ابتدای این گفت وگو، در پاسخ به پرسشی درباره اشتغال و برنامه های دولت گفت:  اشتغال مهمترین مساله کشور است و بیکاری می تواند معضل بسیار بزرگی برای جامعه و کشور ما باشد.

روحانی، یک تلاش همگانی برای ایجاد اشتغال در کشور را ضروری خواند و با اشاره به شمار گسترده فارغ التحصیلان دانشگاهی و نیاز آنان به اشتغال، اظهارداشت: کل شاغلین ما در سال 92 بیش از  21 میلیون و 300 هزار نفر بوده که این رقم امروز به  23 میلیون نفر رسیده است.

رییس جمهوری در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه شما زیاد درباره بیکاری صحبت کردید، اما چرا این روزها حجم بیکاری تا این حد زیاد شده است، گفت: مسأله اشتغال مهم‌ترین مسأله کشور است، یعنی در میان همه مسایل که حائز اهمیت، اشتغال مهم‌ترین است و بیکاری می‌تواند معضل بسیار بزرگی برای جامعه و کشور ما باشد.

روحانی با بیان اینکه وجود یک یا حتی دو نفر بیکار در یک خانه خیلی می تواند نگران‌کننده باشد، افزود: این مساله که یک جوان که به سن 25 الی 30 سال رسیده و عمدتا به دلیل نداشتن اشتغال، هنوز توان مالی برای ازدواج و شروع زندگی خانوادگی ندارد، خیلی مهم است. برای ما حیاتی است که برای اشتغال جوانان تلاش جدی انجام دهیم.

رییس جمهوری اظهار داشت: از آغاز دولت در جلسات اقتصادی یکی از مسایل اصلی، بحث اشتغال و سرازیر شدن جوان‌های عزیز تحصیل‌کرده از دانشگاه‌ها به بازار کار بود. دانشگاه‌ها تأخیری را برای اشتغال ایجاد کرد. جمعیت محصل دانشگاه ما چند سال پیش حدود 2 میلیون بود و امروز  به 4 میلیون و 800 هزار نفر رسیده و سالانه 800 الی 900 هزار نفر فارغ التحصیل می شوند که نیاز به شغل دارند. به اضافه افراد دیگری هستند که کار نیاز دارند.

دکتر روحانی با اشاره به اینکه تراکمی از افراد جویای کار در سال‌های گذشته داریم، تصریح کرد: از سال 85 تا 90، وقتی به آمار اشتغال نگاه کنید، تقریباً اشتغال ثابت و خالص ما ثابت است. یعنی سالانه حدود 14 هزار شغل خالص ایجاد شده است. بیکاری در جامعه متراکم شده است.

رییس جمهوری با اشاره به اینکه در دو سال گذشته آمار نسبتاً مناسبی برای اشتغال داریم، خاطرنشان کرد: کل شاغلین ما در سال 92، 21 میلیون و 300 هزار بوده است. بعد از آن در دو سال گذشته شرایط اشتغال بهتر شده و امروز کل شاغلین ما 23 میلیون نفر هستند. یعنی امروز تعداد شاغلین ما 2 میلیون و 700 هزار نفر بیشتر شده اند.

دکتر روحانی در پاسخ به این سوال که البته رقم بیکاری هم اضافه شده است، گفت: افزایش تعداد متقاضیان کار، امسال تقریبا یک رکورد بوده است. امسال یک میلیون و 200 هزار نفر خواستار شغل بودند. امسال و پارسال ما سالی 700 هزار شغل ایجاد کردیم. 700 هزار رقم بسیار بالایی است. کشورهایی که در طول دهه گذشته توانستند به طور متوسط بالای 600 هزار شغل در سال ایجاد کنند، 5 کشور بودند.

رییس جمهوری اضافه کرد: البته در عین حال بیکارهای قبلی هم هستند، بیکارهای جدید هم به آنها اضافه می‌شوند. یعنی اگر سالی یک میلیون نفر وارد بازار کار شوند و ما 700 هزار شغل ایجاد کنیم باز 300 هزار نفر به آمار بیکاران اضافه شده است.

دکتر روحانی اظهار داشت: در دو سال گذشته به طور نسبی وضع اشتغال ما خوب بوده اما نسبت به تقاضا باز هم فاصله داریم. باید حداقل سالی یک میلیون شغل ایجاد کنیم. برای این کار همه باید دست به دست هم دهیم، یعنی دولت، کارآفرینان، بخش خصوصی، قوا و نهادهای دیگر. علت اینکه ما می‌گوییم باید از خارج سرمایه جذب کنیم و سرمایه‌های داخل را هم باید جذب کنیم، یکی از دلایلش همین بحث اشتغال است.

رییس جمهوری با طرح این سوال که اگر بخواهیم اشتغال درست کنیم راهش چیست؟ تصریح کرد: راه ایجاد اشتغال، سرمایه‌گذاری و ایجاد فضای مناسب برای فعالیت جوان‌هاست. یکی از فضاهایی که می‌تواند اشتغال کند فضای مجازی است. در

روحانی ادامه داد: در یک سال گذشته وزارت ارتباطات اعلام کرد که صد هزار شغل در بخش فناوری ارتباطات بوجود آمده است. این بخش یک فضای مناسبی برای اشتغال است و برای گسترش اشتغال در این حوزه، فضای مجازی ما به لحاظ ایجاد باندها و پهن‌باندهای مناسب باید آماده باشد.

رییس جمهوری تاکید کرد: باید سخت‌گیری‌ها را برای شبکه‌های اجتماعی کم کنیم، چون مردم زندگی‌شان با شبکه‌های اجتماعی مرتبط است. امروز زمینه اشتغال زیادی در این عرصه وجود دارد.

رییس جمهوری با تاکید بر اینکه همه باید دست به دست هم دهیم، گفت: اگر کسی در جذب سرمایه اخلال بوجود بیاورد و اگر قوای دیگر همکاری‌شان کمتر باشد، به اشتغال صدمه وارد می کند؛ لذا باید برای ایجاد اشتغال تلاش کنیم چراکه امروز یک هدف مهم ما رشد پایدار اشتغال‌زا در کشور است.

دکتر روحانی با اشاره به اینکه رشد باید هم پایدار و با محیط زیست سازگار باشد و هم باید شغل مناسب برای جامعه ما بوجود آورد، خاطرنشان کرد: برای این کار باید فضای کسب و کار و فعالیت‌های اقتصادی را آماده‌تر کنیم؛ نسبت به گذشته امروز از حرکت به سمت اشتغال خوشحالم، اما بخاطر فاصله‌ای که این میزان با تعداد افرادی جویای کار دارد و اینکه در سال 300 الی 400 هزار نفر بدون شغل بمانند، نگران هستم.

رییس جمهوری اظهار داشت: بنابراین هم رشد در اشتغال خوب بوده و هم متأسفانه بیکاری افزایش پیدا کرده یعنی اقتصاد ما به اندازه‌ای که توانسته اشتغال بوجود آورد، نتوانسته به اندازه کافی همه افرادی که جویای کار بودند را جذب بازار کار بکند؛ بنابراین همه باید در این زمینه تلاش کنیم تا فضای مناسب‌تری را برای اشتغال بوجود آوریم.

روحانی در پاسخ به سوال مجری برنامه مبنی بر اینکه برخی کارشناسان شرایط اقتصادی کشور را شبیه شرایط رکود می‌دانند و نرخ رشد اقتصادی که از طرف دولت اعلام شده با احتساب درآمد های نفتی 6.5 بدون آن 4.5 است، چطور می‌شود این را توجیه کرد آیا ما به سمت پیشرفت حرکت می‌کنیم؟، گفت: دو مرکز آمار ایران و بانک مرکزی مسوول بررسی و اعلام رشد اقتصادی در کشور هستند.  از ابتدای سال و در پیام نوروزی‌ به مردم عزیز اعلام کردم که برای سال جاری رشد 5 درصدی را هدف‌گذاری کرده ایم و همان‌موقع بعضی از دوستان گفتند که این اعلام زود بود چون معلوم نیست به رشد 5 درصد برسیم ولی در ماه‌های اولیه حرکت‌هایی که در جامعه بود نشان می داد که ما به سمت این میزان رشد خواهیم رفت.

رییس جمهوری با بیان اینکه از یک طرف رشد در بخش تولیدات نفتی، گازی و میعانات و از سویی از شرایط محصول گندم معلوم بود ، اظهار داشت: ستاد اقتصاد مقاومتی از ابتدای سال تلاش کرد در راستای راه اندازی و تقویت واحدهای صنعتی کوچک و متوسط، تسهیلات بانکی را در اختیار آنهایی که نیاز دارند، قرار دهد و تا یکی دو ماه پیش بر اساس آمار 15 هزار واحد از تسهیلات بانکی استفاده کرده بودند که البته این رقم اکنون بالاتر و حدود 17 هزار واحد صنعتی کوچک و متوسط است.

دکتر روحانی ادامه داد: با افزایش صادرات نفتی و غیرنفتی در سه ماهه اول سالجاری شاهد رشد بودیم، البته رشدی که در سه ماهه اول از سوی مرکز آمار اعلام شد حدود 4.5 بود و  ما انتظار داشتیم در سه ماهه دوم رشد بالاتری داشته باشیم که امروز رشد 6 ماهه اول امسال طبق محاسبات بانک مرکزی 7.4 و طبق محاسبات مرکز آمار 6.4 است.

رییس جمهوری در بیان دلیل تفاوت این دو آمار خاطرنشان کرد: معمولاً سال پایه‌ ای که در آمار این دو مرکز لحاظ می شود، متفاوت بوده و در بعضی از محاسبات و آیتم‌ها اختلاف دارند که اگر سال پایه را یکی کنیم، این اختلافات بسیار کمتر خواهد شد و دستور دادم که تا پایان امسال بانک مرکزی و مرکز آمار ایران سال پایه را یک سال واحد قرار دهند تا این اختلافات کمتر شود.

دکتر روحانی با بیان اینکه در 6 ماهه اول در بخش کشاورزی بر اساس محاسبات مرکز آمار ایران، 5.9 درصد رشد داشتیم، گفت: این رشد اقتصادی در بخش کشاورزی به نظرم ملموس است و امسال حدود 15 هزار میلیارد تومان معادل 11.5 میلیون تن گندم از کشاورزان خریداری کردیم و کشاورز‌ان گندم کار رشد اقتصادی را در بخش خودشان شاهد هستند و می‌بینند.

رییس جمهوری با اشاره به اینکه در بخش گردشگری نیز شاهد رشد هستیم، افزود: امروز برخی از هتل‌های کشور که قبلاً نصف اتاق‌های آنان خالی بوده، برای ماه‌ها جا ندارند و از پیش رزرو هستند.

دکتر روحانی با بیان اینکه بخش تولیدات صنعتی رشد مناسبی داشته است، اظهار داشت: رشد در بخش کشاورزی 4.1 ، در بخش خدمات 4.8 و در بخش نفت  2.1 است و مجموعاً رشد اقتصادی کشور 6.4 است که در شرایط منطقه‌ای امروز بسیار خوب است.

رییس جمهوری با اشاره به اینکه ‌پیش‌بینی بانک جهانی هم سال آینده هم رشد 6.6 است، گفت:  بنابراین رشد امسال ما بیش از آنچه آخر پارسال هدف‌گذاری کرده‌بودیم ، می باشد و حتماً تا پایان سال بیشتر خواهد بود.

رییس‌ جمهوری با تاکید بر تداوم رشد اقتصادی، اظهارداشت: اینکه سال آینده هم رشد ما  6 درصد و یا کمتر باشد، نیازمند کار و تلاش خیلی بیشتری است و باید جذب سرمایه انجام داده و  فضای کار را مناسب‌تر کنیم.

دکتر روحانی اضافه کرد: کار بسیار بزرگی در بخش نفت انجام گرفته است، بعضی‌ها نوشتند که رشد اقتصادی موجود مرهون نفت است، پس نفت مرهون چیست؟ رشد نفت مرهون مهندسین، کارگران نفت، و تلاشگران این حوزه است. باز کردن چاه نفتی که ، بسته شده، آسان و راحت نیست. صادرات نفت در اواخر پارسال و  در دی ماه  سال گذشته حدود یک میلیون بشکه بود. اینکه از زمان اجرایی شدن  برجام ، بتوانیم رشد تولید نفت داشته و چاه‌های نفت را باز و فعال کنیم، نیازمند سرمایه‌گذاری بزرگی است و حدود یک میلیارد دلار هزینه کردیم تا چاه‌ها فعال شدند. کارگران صنعت نفت چندین ماه تلاش کردند تا این شرایط ایجاد شد و امسال، به جای 1.1 میلیون بشکه صادرات نفت خام ، حدود 2.2 میلیون و با میعانات حدود 2.7 میلیون بشکه صادرات نفت و میعانات داریم و حرکت بسیار خوبی شروع شده است.

رییس جمهوری خاطرنشان کرد:  در بخش کشاورزی و صنعت نیز شاهد  رشد مناسبی هستیم و  ادامه رشد اقتصادی به نظرم قطعی است چرا که مردم در صحنه هستند و قوای دیگر  در کنار مردم هستند و حتماً به ما کمک می‌کنند. نیروهای مسلح همانطور که امنیت خوبی امروز داریم، همین امنیت را ادامه می‌دهند لذا همچنان رشد اقتصادی خواهیم داشت و باید تلاش کنیم که این رشد، رشد مناسبی باشد.

روحانی با بیان اینکه پارسال به دلیل فشار اقتصادی رشد مناسبی نداشتیم، گفت:  بعد از اینکه در سال 91 رشد اقتصادی منفی 6.8 و سال 92 هم منفی 1.9 بود، در سال 93 و 94 رشد داشتیم. سال 95 هم سالی است که بعد از فضای برجام، شرایط کاملاً برای رشد صادرات نفتی و غیرنفتی مناسب شده است.

رییس جمهوری در پاسخ به سوالی درباره  صادرات غیرنفتی اظهارداشت: امسال صادرات غیرنفتی در 6 ماهه اول خیلی بهتر از 6 ماهه پارسال بوده و صادرات غیرنفتی در 9 ماهه اول امسال، حدود 31 میلیارد دلار است و نسبت به سال گذشته حدود 9 الی 10 درصد رشد داریم . صادرات نفتی هم شرایط  بهتری دارد به همین دلیل به شرایط اقتصادی آینده کشور خوش‌بین هستم.

روحانی در پاسخ به سوالی درباره نوسانات اخیر ارز اظهارداشت:  قیمت دلار در ماه‌های اخیر در برابر یورو، پوند و یوان رشد داشته است. دلار در ماه‌های اخیر در برابر پوند 15 درصد افزایش پیدا کرد و بطور متوسط در برابر ارز‌های مختلف، 5 الی 6 درصد رشد داشته است . به طور طبیعی در ایران هم قیمت آن رشد داشته است . رونق اقتصادی و وسعت واردات هم که نسبت به گذشته متفاوت است، در این زمینه تاثیر داشته است اما حتماً نرخ ارز متعال خواهد شد و نرخی که روزهای اخیر بود حتماً به نرخ متعادل برمی‌گردد.

رییس جمهوری تصریح کرد:  مردم می‌توانند نسبت به مسأله تورم، اطمینان داشته باشند که تلاش ما بر این است که مسأله کاهش تورم را ادامه دهیم و همه تلاش ما این است که امسال و سال آینده تورم یک رقمی باقی بماند . به مردم قول می‌دهیم که سال آینده دارای رشد اقتصادی خواهیم بود و امیدوارم تا پایان سال با بررسی‌هایی که انجام می‌دهیم ،برای سال آینده قولی به مردم بدهیم که بر اساس پیش‌بینی ها رشد اقتصادی داشته باشیم. ضمن اینکه فضای کسب و کار هم  بهتر و رشد سرمایه‌گذاری خارجی نیز در ایران بیشتر خواهد شد.

روحانی با اشاره به اینکه در چند روز آینده به سالروز اجرای برجام می‌رسیم اظهارداشت:  آخرین قسمت تعهداتی که در برابر برجام داریم در همین سالروز برجام نهایی می‌شود و در فردو یک بخش تعهداتی داریم که هنوز انجام نشده است و در حال انجام است. چون قول ما یکساله است و 27 دیماه امسال ان‌شاء الله اجرایی می‌شود . امیدواریم طرف مقابل هم به همه تعهدات خودشان در برجام عمل کنند و شاهد رونق اقتصادی در همه کشورها و مخصوصاً آنهایی که در برجام با هم تعامل داشتیم، باشیم . نتیجه برجام همان  برد – برد به نفع همه است و امیدوارم همه شاهد نتایج  خوب آن در سال‌های آینده باشیم.

منبع: اقتصادنامه