مذاکره‌کنندگان روس و اوکراین قرار است در استانبول با یکدیگر ملاقات کنند تا در تلاشی فزاینده برای رهاسازی مقادیر زیادی غلات از بنادر اوکراین و ارسال آن به جهانی که با گرسنگی رو به افزایش است، دیدار کنند. مقامات ماه‌ها تلاش کرده‌‌اند که این بن‌بست را بدون تشدید جنگ یا بدتر از آن، رویارویی مستقیم بین روسیه و ناتو بشکنند. نشست روز چهارشنبه امیدها را برای پیشرفت افزایش می‌‌دهد؛ اما در مصاحبه‌ها با بیش از نیمی از مقاماتی که به‌طور مستقیم درگیر یا در جریان این برنامه‌ها بودند، تقریبا مشخص شده است که این یک «عملیات غیرممکن» است. جایگزین‌‌های پیشنهادی، انتقال غلات از طریق زمین یا از طریق رودخانه دانوب، برای مقابله با چالش بیش از ۲۲میلیون تن غلات گیر افتاده در اودسا و سایر بنادر دریای سیاه که توسط کشتی‌‌های جنگی روسیه محاصره شده‌‌اند، بسیار کند، دست و پا گیر و در مقیاس کوچک بوده است.

خلوصی آکار، وزیر دفاع ترکیه که میزبان این نشست خواهد بود، روز سه‌‌شنبه در بیانیه‌‌ای گفت: «پس از همه آن گفت‌وگوها، هیات‌‌های نظامی وزارت دفاع ترکیه، فدراسیون روسیه و اوکراین و هیات سازمان ملل، فردا در استانبول درباره انتقال ایمن غلات تلنبار شده در بنادر اوکراین از طریق دریا به بازار بین‌‌المللی دیدار خواهند کرد.»

این فوریت جدی است. عدم انتقال غلات از بنادر و سیلوها در هفته‌های آتی، برداشت تابستانی را با مشکل مواجه خواهد کرد؛ زیرا کشاورزان جایی برای ذخیره محصول تازه خود نخواهند داشت. جنگ در اوکراین در حال حاضر به یک بحران جهانی غذایی کمک کرده و قیمت کالاهای حیاتی مانند گندم و جو را به بالاترین سطح تاریخی رسانده است. فوری‌‌ترین و جدی‌‌ترین پیامد، قحطی قریب‌‌الوقوع در شاخ آفریقا است؛ جایی که سال‌ها بارش کم باران، زندگی جوامع را در سومالی و بخش‌هایی از کشورهای همسایه ویران کرده است. اوکراین، چهارمین صادرکننده بزرگ غلات در جهان، یک منبع کلیدی برای آن منطقه است.

تلاش‌‌های دیپلماتیک بین‌‌المللی به‌دلیل مشکلاتی از جمله دور زدن مین‌‌ها در دریای سیاه، ترتیب دادن بازرسی در دریا از محموله‌ها و مهم‌تر از همه، متقاعد کردن کرملین مبنی بر اینکه علاقه‌‌مند به بازی عادلانه در این زمینه بوده، با مشکل مواجه شده است. در این زمینه ترکیه سعی کرده است نقش میانجی را بازی کند. رجب طیب اردوغان، رئیس‌‌جمهوری ترکیه روز دوشنبه با ولادیمیر پوتین، رئیس‌‌جمهوری روسیه تلفنی گفت‌وگو کرد. طبق بیانیه ریاست‌‌جمهوری ترکیه، اردوغان در این گفت‌وگوی تلفنی خواستار بازگشایی گذرگاه امن در دریای سیاه برای تخلیه غلات از بنادر اوکراین شد. اردوغان به پوتین گفت: «زمان آن فرا رسیده که سازمان ملل برای بازگشایی یک کریدور امن برای صادرات غلات از طریق دریای سیاه کار کند.» همزمان کاخ کرملین در بیانیه‌‌ای اعلام کرد که پوتین و اردوغان در این گفت‌وگوی تلفنی درباره هماهنگی صادرات غلات و حفاظت از محموله‌ها از طریق دریای سیاه به بارازهای جهانی گفت‌وگو کردند.

نقش هند چیست؟

برخی بازیگران این عرصه، با وجود مشکلات حاضر در انتقال غلات از اوکراین به بازارهای جهانی، اولویت را به کشور خود داده‌‌اند. هند در این زمینه با صدور برخی دستورالعمل‌‌ها محدودیت صادراتی خود را بیشتر کرده است. هند در حال حاضر صادرات گندم را محدود کرده و هند اولویت را به بازار داخلی خود داده است. چین نیز چنین اولویتی را برای بازار داخلی خود قائل است. این شرایط می‌‌تواند منجر به عمیق‌‌تر شدن بحران غذایی در جهان شود. در این میان سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه توپ را به زمین کشورهای غربی انداخته و آنها را مقصر وضع موجود اعلام کرده است. وی با اشاره به شکل گیری بحران جهانی غلات درپی حمله روسیه به اوکراین نیز تصریح کرد: «روسیه آماده مذاکره با اوکراین و ترکیه برای حل و فصل بحران غلات است.» با این حال وی گفت که ما پشت سر کسی نمی‌‌دویم تا پیشنهاد برگزاری جلسات گفت‌وگو به آنها بدهیم.

منبع: دنیای اقتصاد