اگرچه کاهش تورم، برای یک اقتصاد یک سیگنال مثبت و امیدوارکننده محسوب می‌شود، ولی منفی شدن تورم بخش صنعت حاکی از وجود شرایط رکودی تابستان بوده است. هرچند که احتمالا با توجه به شرایط نوسانات ارزی در ماه‌های اخیر، تورم بخش صنعت در پاییز مثبت خواهد شد. تورم فصلی تولیدکننده بخش خدمات نیز در تابستان سال جاری ۲/ ۱۶درصد ثبت شده است.

مرکز آمار ایران در گزارشی، شاخص قیمت تولیدکننده در بخش‌های خدمات و صنعت در تابستان۱۴۰۱ را بر مبنای سال پایه۱۳۹۵ بررسی کرد. تورم تولیدکننده یک شاخص پیش‌‌نگر برای تورم مصرف‌‌ کننده محسوب می‌‌شود. در فصل تابستان۱۴۰۱، شاخص قیمت تولیدکننده بخش صنعت ۹/ ۷۵۰ بوده که نسبت به فصل قبل ۳/ ۲درصد کاهش، نسبت به فصل مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه) ۱/ ۳۰درصد افزایش و در چهارفصل منتهی به فصل جاری نسبت به دوره مشابه سال قبل (تورم سالانه) ۴/ ۴۰درصد افزایش داشته است.

کاهش ۸/ ۱۴واحد درصدی تورم فصلی تولیدکننده در بخش صنعت سیگنال وقوع رکود در این بخش خواهد بود. همچنین براساس این گزارش، در تابستان سال جاری، شاخص قیمت تولیدکننده برای بخش‌های مختلف خدمات ۵۶۰بوده که نسبت به فصل قبل۲/ ۱۶درصد و نسبت به فصل مشابه در سال قبل، ۱/ ۵۶درصد افزایش داشته است. همچنین تورم سالانه بخش خدمات که مقایسه چهار فصل منتهی به فصل جاری نسبت به دوره مشابه سال قبل است، نشان می‌‌دهد که شاخص قیمت‌‌های این بخش ۷/ ۴۹درصد رشد داشته است. در فصل تابستان۱۴۰۱ نسبت به بهار، تورم بخش خدمات ۴/ ۲واحد درصد افزایش داشته است.

به‌‌عبارت دیگر تورم فصلی برای بخش خدمات در بهار گذشته ۸/ ۱۳درصد بوده است. این به این معنی است که میانگین قیمت دریافتی توسط ارائه‌‌دهندگان خدمات به ازای تولید خدماتشان در داخل کشور، در فصل تابستان۱۴۰۱ نسبت به فصل قبل، ۲/ ۱۶درصد افزایش داشته است. در این فصل بیشترین تورم فصلی با ۷/ ۳۰درصد مربوط به گروه «فعالیت‌‌های خدماتی مربوط به تامین جا و غذا» و کمترین تورم فصلی با ۸/ ۴درصد مربوط به گروه «اطلاعات و ارتباطات» بوده است. تورم فصلی تولیدکننده در بخش خدمات از زمستان سال گذشته روند صعودی به خود گرفت و این روند صعودی در تابستان سال جاری نیز ادامه پیدا کرد.

اندازه‌‌گیری تورم تولیدکننده
شاخص بهای تولیدکننده یکی از معیارهایی است که برای سنجش عملکرد اقتصادی، از سطح عمومی قیمت‌‌ها محاسبه و منتشر می‌‌شود. از این رو، تاثیر قابل‌‌توجهی بر تصمیم‌‌گیری صاحبان صنایع، سرمایه‌‌گذاران و حتی سیاستمداران خواهد داشت. هدف از محاسبه شاخص بهای تولیدکننده، اندازه‌‌گیری تغییرات قیمت‌‌هایی است که تولیدکنندگان در ازای فروش کالاها و خدمات خود دریافت می‌‌کنند. به عبارت دیگر می‌‌توان عنوان کرد که این شاخص، قیمت کالاها در کارخانه و مبدأ تولید را در نظر می‌‌گیرد. این شاخص به‌صورت یک شاخص وزنی از قیمت عمده‌‌فروشی کالاها یا قیمت‌‌های تولیدکننده محاسبه می‌‌شود؛ به همین دلیل برخی شاخص بهای تولیدکننده را شاخصی می‌‌دانند که روندهای قیمتی در بازارهای عمده‌‌فروشی، صنایع تولیدی و بازار کالاها را منعکس می‌‌کند. مرکز آمار ایران در آخرین گزارش خود، ‌‌‌‌‌‌ اطلاعات مربوط به شاخص بهای تولیدکننده بخش خدمات را منتشر کرد.
بخش خدمات به واسطه سهم بالا از کل تولید ناخالص داخلی کشور و از طرفی نقش پررنگ آن در اشتغال حائز اهمیت است. شاخص تورم تولیدکننده بخش خدمات تغییرات هزینه تولید در یک بازه زمانی مشخص را به نمایش می‌‌‌‌‌‌گذارد. شاخص بهای تولید‌‌‌‌‌‌کننده با اندازه‌‌‌‌‌‌گیری قیمت‌‌هایی که تولیدکننده در فرآیند تولید با آنها روبه‌رو است، محاسبه می‌‌شود. هم‌‌اکنون این شاخص در بسیاری از کشورهای جهان تهیه می‌شود و مورد استفاده تحلیلگران اقتصادی قرار می‌‌گیرد. بنا به تعریف، شاخص قیمت تولیدکننده، ‌‌‌‌‌‌ میزان تغییرات قیمت کالاها و خدماتی است که توسط تولیدکننده خریداری می‌شود و پس از تولید محصول نهایی به فروش می‌‌‌‌‌‌رسد. تفاوت اصلی این شاخص با شاخص مصرف‌‌کننده در زاویه نگاه به قیمت‌‌‌‌‌‌ کالاها و خدمات است. در ادبیات اقتصادی، از این شاخص به‌عنوان یک شاخص پیش‌‌‌‌‌‌نگر یاد می‌‌شود؛ چراکه انتظار می‌‌رود تغییرات این شاخص با یک وقفه زمانی خود را در شاخص بهای مصرف‌‌کننده منعکس کند.

کاهش تورم تولیدکننده در بخش صنعت
در فصل تابستان۱۴۰۱، درصد تغییرات شاخص قیمت تولیدکننده بخش صنعت نسبت به فصل قبل (تورم فصلی) منفی ۳/ ۲درصد بوده که در مقایسه با همین اطلاع در فصل قبل ۸/ ۱۴واحد درصد کاهش داشته است. به عبارتی، میانگین قیمت دریافتی توسط تولیدکنندگان محصولات صنعتی به ازای تولید کالاهای خود در داخل کشور، در فصل تابستان۱۴۰۱ نسبت به فصل قبل، ۳/ ۲درصد کاهش دارد. در این فصل بیشترین تورم فصلی با ۲/ ۲۳درصد مربوط به گروه «ساخت محصولات دارویی، مواد شیمیایی مورد استفاده در داروسازی و محصولات دارویی گیاهی» و کمترین تورم فصلی با ۷/ ۱درصد مربوط به گروه «ساخت منسوجات» است.

در این فصل شاخص گروه‌های «ساخت کک و فرآورده‌های حاصل از پالایش نفت» و «ساخت فلزات پایه» با ۶/ ۹درصد و گروه «ساخت مواد شیمیایی و فرآورده‌های شیمیایی» با ۷/ ۳درصد با کاهش مواجه بوده‌‌اند. همچنین درصد تغییر تورم نقطه به نقطه تولیدکننده در بخش صنعت در تابستان سال جاری، ۱/ ۳۰درصد بوده که در مقایسه با فصل قبل، ۲/ ۱۶واحد درصد کاهش را نشان می‌‌دهد. این به این معنی است که میانگین قیمت دریافتی توسط تولیدکنندگان محصولات صنعتی به ازای تولید کالاهای خود در داخل کشور، در فصل تابستان۱۴۰۱ نسبت به فصل مشابه سال قبل، ۱/ ۳۰درصد افزایش داشته است. در این فصل بیشترین تورم نقطه به نقطه با ۷/ ۸۰درصد مربوط به گروه «ساخت مواد غذایی» و کمترین تورم نقطه به نقطه با ۲/ ۱۷درصد مربوط به گروه «ساخت محصولات رایانه‌‌ای، الکترونیکی و نوری» است. در این فصل تورم نقطه به نقطه گروه «ساخت فلزات پایه» نیز منفی ۱/ ۰درصد بوده است.
همچنین بررسی تورم سالانه این بخش نشان می‌‌دهد که درصد تغییرات شاخص قیمت تولیدکننده بخش صنعت در چهار فصل منتهی به این فصل نسبت به دوره مشابه سال قبل، ۴/ ۴۰درصد بوده که در مقایسه با همین اطلاع در فصل قبل ۶/ ۷واحد درصد کاهش داشته است. درواقع میانگین قیمت دریافتی توسط تولیدکنندگان محصولات صنعتی به ازای تولید کالاهای خود در داخل کشور، در چهار فصل منتهی به تابستان۱۴۰۱ نسبت به دوره مشابه سال قبل، ۴/ ۴۰درصد افزایش دارد. در این فصل بیشترین تورم سالانه با ۲/ ۷۱درصد مربوط به گروه «ساخت محصولات غذایی» و کمترین تورم سالانه با ۲/ ۲۱درصد مربوط به گروه «ساخت محصولات رایانه‌‌ای، الکترونیکی و نوری» بوده است.

جزئیات تورم گروه‌های خدماتی
گزارش منتشرشده ازسوی مرکز آمار ایران، جزئیات تورم تولیدکننده در بخش خدمات را در ۱۳ زیرگروه بیان کرده است. در میان این زیرگروه‌ها، فعالیت «املاک و مستغلات» با ۸/ ۲۶‌‌درصد، «حمل‌‌ونقل و انبارداری» با ۲/ ۲۳‌درصد و «فعالیت‌‌‌‌‌‌های مربوط به سلامت انسان و مددکاری» با ۲/ ۱۴‌‌درصد بالاترین سهم را از کل خدمات تولیدی دارند. سه فعالیت «هنر، سرگرمی و تفریح» با ۱/ ۱‌‌درصد، «آب‌‌رسانی، مدیریت پسماند، فاضلاب و فعالیت‌‌های تصفیه» با ۲/ ۱درصد و «فعالیت‌‌های اداری و خدمات پشتیبانی» و «فعالیت‌‌های بیمه» هرکدام با ۷/ ۱درصد کمترین سهم را در تولید بخش خدمات دارند. براساس آمارهای این گزارش، گروه «فعالیت‌‌های خدماتی مربوط به تامین جا و غذا» با ۷/ ۳۰درصد، بالاترین تورم فصلی تولیدکننده در بخش خدمات را به خود اختصاص داد. گروه «فعالیت‌‌های مربوط به سلامت انسان و مددکاری اجتماعی» با ۷/ ۲۷درصد و گروه «آب‌‌رسانی، مدیریت پسماند، فاضلاب و فعالیت‌‌های تصفیه» با ۲۵درصد در رتبه‌های دوم و سوم تورم فصلی تولیدکننده در بخش خدمات قرار گرفتند.

بررسی تورم نقطه به نقطه تولیدکننده بخش‌های خدمات که درصد تغییر در تابستان سال جاری را نسبت به فصل مشابه سال قبل بررسی می‌‌کند، نشان می‌‌دهد که بالاترین تورم به «فعالیت‌‌های خدماتی مربوط به تامین جا و غذا» تعلق دارد که شاهد ۱/ ۱۱۷‌‌درصد تورم بوده است. «تعمیر وسایل نقلیه موتوری و موتورسیکلت» با ۶/ ۷۴درصد در جایگاه دوم و «فعالیت‌‌های مربوط به سلامتی انسان و مددکاری اجتماعی» با ۷۱‌‌درصد در رده سوم بیشترین تورم نقطه به نقطه تولیدکننده بخش خدمات در فصل تابستان۱۴۰۱ قرار گرفته‌‌‌‌‌‌اند. در آن سو، کمترین تورم نقطه به نقطه تولیدکننده نیز مربوط به «اطلاعات و ارتباطات» است که ۸/ ۲۵درصد تورم را تجربه کرده است. پس از آن «فعالیت‌‌های املاک و مستغلات» با ۶/ ۲۸درصد و«فعالیت‌‌های بیمه» با ۵/ ۳۲‌‌درصد کمترین افزایش را تجربه کرده‌‌‌‌‌‌اند.
منبع: دنیای اقتصاد