🔻روزنامه دنیای اقتصاد
📍 دبل ۴ درصدی بورس تهران
بورس تهران برای دومین روز متوالی شاهد رشد ۴درصدی بود و دماسنج اصلی بازار سهام، با قدرتنمایی خریداران وارد کانال یکمیلیون و ۶۰۰هزار واحدی شد که به این ترتیب محدوده مهم روانی را مجددا فتح کرد.
اگرچه در میانه معاملات دیروز فشار محسوسی از سوی فروشندگان احساس میشد، اما همچنان جبهه متقاضیان برنده بلامنازع نبرد عرضه و تقاضا در دادوستدهای روز سهشنبه بازار سهام لقب گرفتند. تزریق پول از سوی حقیقیها به گردونه معاملات سهام تداوم یافت و ارزش معاملات خرد نیز شاهد رکوردشکنی بود. رشد بهای دلار در بازار آزاد و خارجشدن برخی شرکتها از زیر سایه ارز نیمایی، جزو اصلیترین عواملی بود که سبب شد تا روند صعودی شکلگرفته، در معاملات سهشنبه بورس تهران همچنان ادامهدار باشد. به باور کارشناسان، راهاندازی مرکز مبادله ارز و طلای ایران میتواند بهعنوان نیروی جاذبه بورس تهران در شرایط فعلی در نظر گرفته شود. طبق اظهارات وزیر اقتصاد، بسته جدیدی در راستای بهبود سودآوری شرکتها در روزهای آتی ابلاغ خواهد شد.
شاخصکل بورس اوراقبهادار تهران ۲ روزی میشود که در شیب تند صعود قرار گرفته و بیش از ۱۲۶هزار واحد افزایش، معادل ۲۲/ ۸درصد رشد را تجربه کردهاست. دلایل متفاوتی در باب چرایی این سطح از جهش نماگرهای بورس تهران مطرح است؛ راهاندازی مرکز مبادله ارز و طلای ایران بر اساس مصوبه شورای پول و اعتبار میتواند بهعنوان نیروی جاذبه بورس تهران در شرایط فعلی درنظر گرفته شود. آنچه پیداست، پس از اینکه سیاستگذار با شکست سیاست تثبیت نرخ ارز مواجه شد، رو به سمت مرکز مبادله ارز آورد. حال سوال اینجاست که اساسا ریزش شدید شاخصهای سهامی در بازار سرمایه کشور به دلیل عدمراهاندازی مرکز مبادله ارز بودهاست؟ آیا اکنون با راهاندازی مرکز مذکور دیگر شاهد تشنج در وضعیت معاملات بازار سهام نخواهیم بود؟ هرچند مرکز مبادله ارزی بهعنوان مامن جدید کشف نرخ ارز حاصل از صادرات درنظر گرفتهشدهاست اما در ادامه باید دید که استخراج ارز بر مبنای عرضه و تقاضا دقیقا به چه صورتی خواهد بود، در صورتیکه سیاستگذار سقف مشخصی را برای ارز در مرکز مبادله تعیین کند و صرفا عرضه و تقاضا جنبه تشریفاتی داشته باشد، طبعا این مهم با واکنش معاملهگران مواجه خواهد شد. تشدید بیاعتمادی نسبت به سازوکار معاملاتی در بازارهای مالی و بهطور مجدد شناسایی سود با راهبرد خروج از گردونه معاملات میتواند از جمله رویکرد سهامداران نسبت به چنین فرضی درنظر گرفته شود.
در نقطه مقابل اگر متولیان امر مجوز کشف قیمت واقعی را به معاملهگران دهند بهنحویکه خریداران و فروشندگان بر حسب اصول اولیه بازارهای مالی که عرضه و تقاضاست اقدام به معامله کنند یقینا خروجی چنین سازوکاری کشف قیمتی منصفانه و بر پایه شرایط حاکم در بازارها خواهد بود. در این میان گذشتهنگر بازار حاکی از این است که در اواخر دوره ریاست علی صالحآبادی در مسند بانکمرکزی شرایط در بازار نیما بهنحوی بود که سرمایهگذاران با چنددرصد فاصله نسبت به اعداد و ارقام اسکناس آمریکایی در بازار آزاد، دست به معامله میزدند. حال اینکه اساسا اتخاذ رویکرد تثبیتی در نرخ نیما از سوی سکاندار جدید و تحمیل ضرر و زیان هنگفت به معاملهگران و رانتپاشی به قشری از ذینفعان بر حسب چه متر و معیاری بود، مشخص نیست. اینکه آیا بانکمرکزی سیاستی در راستای جبران خسارت ناشی از تبیین سیاستی غلط به جامعه سرمایهگذاران خواهد داشت یا خیر هم موضوع دیگری بوده که برای جامعه معاملهگران در ابهام قرار دارد. هرچند تجربه نشان میدهد، سیاستگذارانی که فضای اقتصاد را به زمین آزمون و خطا تبدیل میکنند در ادامه توام با شکست راهبردها پاسخگوی جامعه سرمایهگذار نخواهند بود و بهنوعی دارای مصونیت در این زمینه هستند. به هر ترتیب با اینکه سیاستگذاران حرکت به سمت ارز تکنرخی را در اولویت میدانند اما حداقل طی چند وقت اخیر شاهد تولد ۲نرخ جدید نظیر ۲۸هزار و ۵۰۰تومانی و اکنون نرخ مرکز مبادله ارز هستیم. به باور کارشناسان تعدد نرخها میتواند شرایط را برای معاملهگران سخت کند. در شرایطی که نرخ مواد اولیه با افزایش قابلملاحظهای مواجه شدهاست باید دید که نرخها در مرکز مبادله ارزی با چه متر و معیاری تعیین خواهند شد. بنابر گزارشها، اولین نرخ مرکز مبادله ارز کشور در معاملات دیروز در رقم ۴۱هزار و ۵۴۹تومان و قیمت حواله دلار ۳۶هزار و ۱۳۰تومان کشف شد. حال باید دید که امروز معاملهگران در جریان دادوستدها چه واکنشی به این مهم نشان میدهند. هرچند اقبال بورسی به نرخ جدید دور از ذهن نیست اما تداوم این مسیر نیز میتواند تا حدودی چشمانداز ارزی کشور را با افزایش شفافیت همراه کند، در صورتیکه شاهد چربش قدرت نرخ مرکز مبادله در جریان دادوستدها و بهطور مشخص بدون دستکاری از سوی متولیان باشیم طبعا شکست نرخهای بازار آزاد نیز میتواند بهعنوان پیامد سیاستگذاری جدید بانکمرکزی درنظر گرفته شود.
وعده بسته جدید حمایتی
احسان خاندوزی وزیر اقتصاد نیز در آخرین اظهارات خود عنوان کردهاست که بسته جدیدی در ستاد هماهنگی ستاد اقتصادی دولت نهایی شده و در روزهای آینده ابلاغ میشود که به سودآوری شرکتهای بورسی کمک میکند. آنچه از جریان خرید و فروش سهام به روایت آمار درمییابیم نشان از این مهم دارد که اکنون بخش قابلتوجهی از معاملهگران حقیقی وارد بازار سهام شدهاند، بهنحویکه در ۲روز اخیر یکهزار و ۳۶۶میلیاردتومان نقدینگی از سوی سرمایهگذاران خرد وارد بورس تهران شد. ارزش معاملات خرد نیز در بازه مذکور معاملاتی از تخصیص رقمی بالغ بر ۱۱هزار و ۲۵۶میلیاردتومانی به خود حکایت دارد. بهعبارتی در طول سال۱۴۰۱ تاکنون ثبت رکوردهای اینچنینی در بخش مولد بیسابقه بودهاست. حال که وزیر اقتصاد از رونمایی بسته جدید حمایتی از صنایع بورسی در روزهای آینده خبر میدهد این مهم میتواند از ۲ جنبه موردتوجه قرار بگیرد. نخست، در صورتیکه بسته حمایتی به مواردی از جمله تشدید خرید صندوقهایی نظیر صندوق تثبیت بازار سرمایه و بهعبارتی جمعآوری سهام از سوی نهادهای دارای منابع مالی باشد طبعا این نوع از حمایت راهکاری برای برونرفت از ریسکهای معاملاتی در بازار سهام نیست. با توجه به اینکه اساسا رسالت صندوقی همانند صندوق تثبیت سودآوری نیست و اتفاقا حمایت از جریان معاملات و بهنوعی بازگشایی گرههای معاملاتی در مواقع بحران است، در نتیجه در صورتیکه حمایت به خرید منتهی شود طبعا این نگرش از ظن معاملهگران حمایت نخواهد بود. دیگر اینکه حذف قیمتگذاری دستوری در صنایع مختلف، مسدودکردن دخالت سایر ارکان (همانند شورایرقابت و صمت) در جریان قیمتگذاری و ایجاد نرخهای تکلیفی و مواردی از این قبیل میتواند بهعنوان حمایت درنظر گرفته شود. این نگرش یقینا میتواند به جریان نقد سرگردان در سطح بازارهای مالی نیز مسیردهی کند، بهطوری که بخشی از سرمایهگذاران با شناسایی سود از بازارهای موازی به سمت بازار سهام سوق پیدا کنند.
جولان عدمقطعیتها
آنطور که بهنظر میرسد سرمایهگذاران بورسی در حال پیشخورکردن اخبار مثبتی در بازار سهام هستند که تا این لحظه با قطعیتی همراه نیست. اینکه کمیسیون تلفیق در دستورالعملی مانع از سیاستهای ضدبازاری شورایرقابت شد دقیقا مصداق چنین موضوعی است، بنابراین تا زمانیکه در صحن علنی مجلس شورایاسلامی این مهم به تصویب نرسد احتمال اینکه شورای مذکور بهطور مجدد تحتفشار ذینفعان ابلاغیه جدید را صادر کند، همچنان وجود خواهد داشت. از طرفی با اینکه شکست ارز ۲۸هزار و ۵۰۰تومان اعلامشدهاست و بازار مبادله ارزی جایگزین در این زمینه خواهد بود اما با توجه به سناریوهای مطرحشده احتمالات منفی نیز همچنان در محاسبات سرمایهگذاران وزن قابلتوجهی دارند. آخرین موضوع به لغو افزایش نرخ خوراک پتروشیمیها بازمیگردد که اتفاقا در اینخصوص هم سرمایهگذاران با قطعیت همراه نیستند و اساسا تا زمانیکه این مهم تبدیل به قانون نشود احتمال اینکه دستخوش تغییرات لحظهای شود، همچنان وجود خواهد داشت.
احتمال سیگنال منفی فد
به هر ترتیب در بازارهای جهانی نیز شرایط نسبتا متعادل کامودیتیها در ادامه احتمالا ناپایدار خواهد بود. به باور کارشناسان، با توجه به انتشار آمار تورم در ایالاتمتحده آمریکا تشدید سیاستهای انقباضی از سوی فدرالرزرو در جلسه آتی دور از انتظار نیست. چرایی این مهم میتواند به عدمنتیجهگیری مطلوب از سیاستهای اخیر فدرالرزرو در حوزه نرخ بهره بازگردد. در صورتیکه شاهد تعمیق سیاستهای سختگیرانه فد البته از منظر کالاهای اساسی باشیم طبعا انعکاس این مهم میتواند در بورس اوراقبهادار تهران مشاهده شود.
نماگر اصلی تالار شیشهای با قدرت وارد ابرکانال یکمیلیون و ۶۰۰هزارواحدی شد و این مرز روانی را مجددا شکست.
اگرچه در معاملات دیروز فشار محسوسی از سوی فروشندگان حس میشد، اما همچنان جبهه متقاضیان برنده بلامنازع نبرد عرضه و تقاضا در بازار سهام هستند. حقیقیها همچنان به تزریق پول به جریان معاملات سهام ادامه دادند و ارزش معاملات خرد نیز شاهد رکوردشکنی بود. رشد بهای دلار در بازار آزاد و خارجشدن برخی شرکتها از زیر سایه ارز نیمایی جزو اصلیترین دلایلی بود که سبب شد تا روند صعودی شکلگرفته در روزهای اخیر، در معاملات سهشنبه بورس تهران همچنان ادامهدار باشد. معاملهگران تالار شیشهای در روزهای اخیر بیش از هر زمان دیگری به بهبود شرایط بازار سهام و حرکت در مسیر صعودی امیدوار هستند.
جبران افت شاخص
شاخصکل بورس تهران، در معاملات دیروز همچنان به حرکت در مسیر صعودی ادامه داد و با حمایت جریان تقاضا، وارد ابرکانال یکمیلیون و ۶۰۰هزار واحدی شد. شاخصکل با افزایش ۶۵هزار و ۱۵۴واحدی خود، شاهد رشد ۰۹/ ۴واحد درصدی بود. این شاخص برای اولینبار بعد از دی امسال، رشد بیش از ۴درصد را تجربه کرد.
آخرینبار در ۷ دی امسال، شاخص یادشده با رشد ۵/ ۴درصدی مواجه شدهبود. حال شاخصکل که در معاملات ماه بهمن با افت ۲/ ۹درصدی روبهرو شده بود، در دو روز معاملاتی ابتدایی اسفند، با رشد ۲/ ۸درصدی تقریبا افت ثبتشده در بهمن را جبران کرد. نماگر هموزن نیز با رشد ۸۲/ ۲درصدی، مجددا کانال ۵۰۰هزارواحدی را پسگرفت. رشد بیشتر شاخصکل از نماگر هموزن موید این نکته است که شدت تقاضا در نمادهای شاخصساز بیشتر بوده و تنور تقاضا در نمادهای باارزش بازار بالا، گرمتر و داغتر از معاملات نمادهای باارزش بازار پایین بودهاست.
آشتی حقیقیها با بورس
تزریق پول از سوی حقیقیها به جریان معاملات سهام در دادوستدهای دیروز سهام نیز تداوم یافت. در روزی که گذشت، سهامداران خرد بازار ۵۱۰میلیارد تومان دیگر وارد بازار کردند تا برای دومین روز معاملاتی متوالی، خالص تغییر مالکیت از پورتفوی حقوقیها به سبد حقیقیها مثبت باشد. سه صنعت فلزات اساسی، محصولات شیمیایی و خودرو و ساخت قطعات بهترتیب با ثبت ورود پول حقیقی ۱۵۱، ۱۳۷ و ۱۳۳میلیاردتومانی در صدرجدول صنایعی قرار داشتند که با بیشترین اقبال از سوی حقیقیها مواجه شدند. همچنین صنایع سیمان، آهک و گچ، محصولات غذایی و آشامیدنی بهجز قند و شکر نیز جزو صنایعی بودند که شاهد خروج پول حقیقی بودند.
نمادهای خودرو، فولاد و شستا بیشترین ورود پول حقیقی را داشتند و سه نماد وتجارت، اردستان و شبندر نیز با بیشترین خروج حقیقیها روبهرو شدند. ارزش معاملات خرد سهام بار دیگر شاهد رکوردشکنی بود و با ثبت رقم ۶هزار و ۸۶۲میلیاردتومان، بیشترین مقدار خود را از ۲۰ دی امسال تجربه کرد.
بازی رفت و برگشت شاخص
بعد از ریزش تاریخی بازار سرمایه در سال۹۹ و عقبنشینی شاخصکل بورس از محدوده ۲میلیونواحدی، بازار سهام با توجه به محرکهای صعودی، بارها تمایل خود را برای دستیابی به ارتفاعات بالاتر نشان داد، اما هربار که نماگر اصلی بورس تهران وارد کانال یکمیلیون و ۶۰۰هزارواحدی شد، نتوانست بیش از چند روز در بالای این محدوده مهم روانی خود را تثبیت کند و با افزایش فشار فروش و عرضه در بازار، امیدها در بازار سهام برای فتح مجدد قلههای تاریخی شاخص یادشده رنگ باخت.
آخرینبار در معاملات ماه دی، شاخصکل حتی تا نزدیکیهای کانال یکمیلیون و ۷۰۰هزارواحدی نیز پیشرفت، اما بار دیگر با افزایش ریسکها در کلیت بازار سهام، بازار در مدار نزولی قرار گرفت و سطح یکمیلیون و ۶۰۰هزارواحدی را نیز از دست داد. حال باید دید که دماسنج اصلی تالار شیشهای در جریان حرکت فعلی خود، قادر به رکوردشکنی و شکست محدودههای مذکور خواهد یا خیر؟
طنین دلار در بازار
بورس تهران در چند وقت اخیر توجه چندانی به رشد سرسامآور و افسارگسیخته قیمت اسکناس آمریکایی در بازار آزاد نداشت. برخی از کارشناسان و فعالان اقتصادی دلیل اصلی عدمواکنش سهام به قیمت دلار را ثبات دلار نیمایی در قیمت ۲۸.۵۰۰تومان میدانستند، اما آنچه که اکنون هویداست اینکه نرخ ۵۰هزارتومانی دلار غیررسمی، حداقل از لحاظ روانی سیگنال قدرتمندی از چشمانداز انتظارات تورمی را به تمامی بازارها از جمله بورس تهران مخابره کردهاست.
تاختوتاز قیمتی در برخی بازارهای موازی نیز تاییدکننده این ادعا است. به هر روی، آخرینباری که شاخصکل بورس تهران در محدوده ۶/ ۱میلیونواحدی قرار داشت، نرخ دلار در حوالی کانال ۴۰هزارتومان در حال نوسان بود و اکنون با وجود رشد ۲۵درصدی دلار در بازار آزاد، باید دید که سهامداران در محاسبات خود برای ادامه مسیر معاملات سهام، این متغیرها را چگونه لحاظ خواهند کرد.
برطرفشدن ریسک دلار نیمایی؟
مساله دلار نیمایی، یکی از مواردی بوده که همواره بورس تهران را در برهههای زمانی مختلف آزار دادهاست. در روزهای اخیر با افزایش قیمت دلار در بازار آزاد، اختلاف این دو نرخ به بیش از ۷۰درصد رسیده است و این موضوع در کنار سایر ریسکهای موجود در اطراف بورس تهران، یکی از عواملی بود که مانع از آن شد تا سهام، همپای سایر بازارهای موازی رشد کند. در روزهای اخیر اخبار مثبتی از خارجشدن برخی شرکتها از زیر سایه دلار نیمایی به بازار مخابره شده که این موضوع نیز به نوبه خود در شکلدهی به روند صعودی امیدوارکننده فعلی تاثیرگذار بودهاست. اگر مشکل بازار از ناحیه دلار نیمایی برطرف شود، باید شاهد جهشهای مثبت در ارقام برآوردی تحلیلگران برای سود شرکتهای مرتبط با موضوع دلار نیمایی باشیم که این موضوع موجب کاهش P/ E سهمها و P/ E انتظاری بازار خواهد شد که قطعا این موضوع خود را در وضعیت قیمتها در تالار شیشهای منعکس خواهد کرد، بنابراین باید گفت که خطر تثبیت دلار نیما در نرخ ۲۸.۵۰۰تومان بهنوعی پایان یافته و شرکتها نباید نگرانفروش ارزهای صادراتی خود با نرخهایی باشند که بیش از ۷۰درصد پایینتر از بازار آزاد است.
🔻روزنامه اسکناس
📍 ماموریت دشوار کاهش نرخ ارز
بانک مرکزی مرکز مبادله طلا و ارز را افتتاح کرد تا فروش ارز با کارت ملی متوقف شود و از طرف دیگر، عرضه ربع سکه دربورس کالا متوقف شد و قرار است از هفته آینده در مرکز مبادله طلا و ارز عرضه ربع سکه آغاز شود؛ در شرایطی که روز دوشنبه قیمت ارز و طلا در بازار آزاد به رکوردهای جدیدی رسیده بود و حتی رئیس کل بانک مرکزی هم اذعان دارد که اما علت افزایش قیمت ارز در هفتهها و ماههای اخیر انتظارات تورمی بوده است، حال باید دید این تصمیم تیم اقتصادی دولت چه اثری بر بازار خواهد گذاشت. به گزارش اسکناس، مرکز مبادله ارز و طلای ایران از روز گذشته بر اساس مصوبه شورای پول و اعتبار فعالیت رسمی خود را در حوزه معاملات ارزی (اسکناس و حواله) آغاز کرد. سید احسان خاندوزی، وزیر امور اقتصادی و دارایی درباره علت افزایش نرخ ارز تصریح کرد: ما وقتی درباره مصارف و منابع ارزی صحبت میکنیم، در شش ماهه اول امسال شاخصها موید این بود که بازار به نحو مطلوب اداره میشد، اما بدخواهان مردم ایران از طریق هراسآفرینی و القای انتظارات تورمی، موجب ایجاد برخی رفتارها در داخل شد و کانالهای تلگرامی و کانالهای قماری عددهایی ساختند که با واقعیت کشور تناسبی نداشت. همه ما انتظار داریم سیاستهای اقتصادی ثبات را بازار ارز برگرداند. با تدبیر جدید بانک مرکزی و مرکز مبادله امیدواریم که شاهد بهبود شرایط در هفتههای آینده باشیم.
اینکه میگویند افزایش نرخ ارز کار خودشان است؛ واقعیت ندارد
خاندوزی درباره برنامه دولت برای کنترل نقدینگی موجود، گفت: دولت نه تنها منفعتی از بالارفتن نرخ ارز ندارد بلکه ارز نفتی خود را با نرخ نیما برای تامین کالاهای اساسی ارائه می کند. شبهه عامیانه که افزایش نرخ ارز کار خودشان است واقعیت ندارد. کسری بودجه عامل افزایش تورم است اما در حال حاضر توازن مالی دولت و کاهش کسری مشهود است که درآمد و مصارف دولت را در ابتدای این نشست بیان کردم. یک بسته جدید در ستاد هماهنگی اقتصادی دولت برای حمایت از سوداوری صنایع مصوب شد و در روزهای آینده ابلاغ می شود. این تلاش ها برای این است که زمینههای ثبات بازار تداوم یابد.
دلیل افزایش قیمت ارز چه بود؟
همچنین محمدرضا فرزین رییسکل بانک مرکزی فرزین گفت: تالار حواله ارز بخش اول مرکز مبادله ارز و طلای ایران است که تصمیم گرفتیم برخی از منابع ارزی که پیش از این در سامانه نیما عرضه میشد را در این تالار عرضه کنیم که میتوان به ارز فولادیها، پتروشیمی، مواد غذایی و فرآوردههای ویژه اشاره کرد. فرآیند تعیین قیمت بر اساس کشف قیمت صورت گرفته خواهد بود و این کار سبب میشود که حجم عرضه ارز افزایش پیدا کند. البته هیچ محدودیتی از نظر ذخایر و منابع ارزی نداریم اما علت افزایش قیمت ارز در هفتهها و ماههای اخیر انتظارات تورمی بوده که تعادل بازار را به هم زده است. بر این اساس در نظر گرفتیم تا کالاهایی که در مرکز مبادله، ارز دریافت میکنند مشخص شوند و همین امروز با کشف قیمت صورت گرفته عرضه انجام میشود.
دلار فردایی غیرقانونی است
وی تاکید کرد: بازار فردایی و دلار فردایی غیر قانونی بوده و مورد تایید بانک مرکزی نیست و به همین سبب به بازار فردایی ورود کردیم و توانستیم کارهایی در آنجا انجام دهیم، چرا که در شرایطی که قیمت دلار فردایی توسط عدهای افزایش پیدا میکند تقاضا نیز در آن روز برای ارز بالا میرود. بنابراین در این راستا یکی از ابزارهایی که امروز در صددیم از آن استفاده کنیم این است که نرخ را مبتنی بر منابع و مصارف ارزی و متغیرهای بنیادی تعیین کنیم و از همه متخصصان، کارشناسان و رسانهها میخواهیم در این زمینه به ما کمک کنند تا بتوانیم انتظارات تورمی جامعه را کنترل کنیم. چرا که عدهای همواره در تلاش برای ایجاد یک تصویر منفی در این زمینه هستند. وضعیت منابع ارزی ما در سال جاری وضعیت مناسبی است و در سال آینده شرایط از این نظر بهتر از امسال خواهد شد چرا که با مذاکراتی که داشتیم گشایشهای خوبی در حال انجام است. اگر ارز آرام شود میتوانیم سایر شاخصهای اقتصاد کلان را با ثبات کنیم که متاسفانه امروزه هیچکدام از آنها با ثبات نیست.
🔻روزنامه جهان صنعت
📍 بورس در چنگال صمت
در حالی که حدود دو هفته از مجمع عمومی ایرانخودرو میگذرد، نماد این سهم بسته است و اطلاعات مصوب مجمع روی کدال نیامده است؛ اطلاعات مهمی که میتواند سهامداران خرد را خوشحال و قیمت سهم را بالا ببرد. واگذاری دو کرسی از هیاتمدیره شرکت به بخش خصوصی خبر خوبی است که میتواند رونق دوباره را به سهام خودرویی بازگرداند، اما به نظر میرسد برخی ذینفعان، این خبر را به گروگان گرفتهاند.
پیش از این نیز وزارت صمت برای واگذاری سهام خودروسازان به بخش خصوصی شرطهای عجیب و غریبی را مطرح کرده بود. با این حال این اتفاق با اصرار سایر ارکان دولت از جمله رییسجمهوری و وزارت اقتصاد رخ داد و حالا شاید باز نشدن نماد خودرو و بیرون نیامدن اطلاعات واگذاری یک کرسی دیگر به بخش خصوصی، آخرین سنگر مقاومتی وزارت صمت برای جلوگیری از این موضوع باشد. این در حالی است که طی سالهای گذشته خودروسازان همواره از دخالتهای دولت و البته قیمتگذاری دستوری رنج بردهاند. رنجی که البته موجب شکلگیری بازاری با نرخهای بالا به موازات قیمت دستوری بوده و دود آن به چشم مصرفکنندهها نیز رفته است. با این حال به نظر میرسد این وضعیتی نیست که برخی دولتیها از آن ناراضی باشند؛ حتی این شائبه وجود دارد که وزارت صمت چندان هم راضی به واگذاری مدیریت این خودروسازها نیست.
پیش از این گفته میشد کار واگذاری سهام خودروسازان به نوعی به تعارض بین وزارت صمت و وزارت اقتصاد کشیده شده است، به طوری که بهرغم آنکه وزارت صمت قول مساعدت در این زمینه را در کارگروه مورد اشاره داده، اما وزارت اقتصاد در آن زمان با تعیین ضربالاجل یکماهه اعلام کرد که خود راسا وارد کار خواهد شد. با این حال به نظر میرسد همچنان این اختلافنظر وجود داشته باشد. چراکه واگذاری اگرچه به نوعی انجام شده است، اما هنوز از بیان آن امتناع میشود. موضوعی که فقط ضرر آن متوجه سهامداران خرد میشود.
واگذاری سهام ایرانخودرو به کنسرسیوم
اما طی دو روز گذشته مدیرعامل گروه صنعتی ایرانخودرو در پاسخ به پرسشی در مورد واگذاری سهام ایرانخودرو به برخی شرکتهای قطعهسازی، گفت: باید تکلیف سهامداران در ایرانخودرو مشخص شود چراکه اکنون برخی قطعهسازان سهامدار ایرانخودرو هستند و ما باید در راستای منافع سهامداران حرکت کنیم. با این وضعیت نوعی دوگانگی رفتار را شاهد هستیم اگر طبق قانون عمل کنیم برچسب حمایت از قطعهسازان را میخوریم و بر این اساس باید کنسرسیومی متشکل از قطعهسازان و زنجیره صنعت خودرو برای خرید سهام ایرانخودرو تشکیل شود.
وی در مورد میزان تحقق هدفگذاری وزارت صمت برای رشد تیراژ تولید خودرو در سال جاری گفت: گرچه در حوزه تولید، صنعت خودرو به اهداف وزارت صمت نرسیده، اما متاسفانه طی سالهای گذشته استفاده از مفهوم غلط تولید ناقص به جای آمار تولید نهایی را شاهد بودهایم. امسال تاکنون ۵۷۶ هزار دستگاه سواری و تجاری در ایرانخودرو تولید شده است، از سوی دیگر وزارت صمت میگوید تولیدی که صفر تا صد آن امسال انجامشده باید در آمار تولید لحاظ شود. گرچه حتی با این روند نیز بیش از ۸۰ درصد آمار تولیدی وزارت صمت محققشده و تا پایان سال تولید ایرانخودرو از ۶۰۰ هزار دستگاه عبور میکند که با در نظر گرفتن آمار تولید سایپا و بخش خصوصی، بخش عمده هدفگذاری وزارت صمت برای تولید خودرو در سال جاری محقق میشود. ضمن اینکه تجاریسازی و تحویل از تولید مهمتر است. خطیبی افزود: اتفاق جالبی که امسال در ایرانخودرو افتاده آن است که در سالهای گذشته ۷۰ هزار دستگاه خودرو کامل شده آماده حمل یا پلاک را داشتیم، اما این تعداد امروز به ۳۰ هزار دستگاه کاهش یافته و معتقدم ایرانخودرو اهداف تولید را محقق کرده است.
مدیریت را واگذار کنید
صحبتهای مدیرعامل ایرانخودرو نشان داد موضوع واگذاری سهام این شرکت همچنان در حالت پیچیدهای قرار دارد. این در حالی است که طی چند دهه گذشته مدیریت دولتی جز خسران برای تولید و مصرفکننده چیزی بهبار نیاورده است.
اما به نظر میرسد با وجود تاکیدات رهبر انقلاب مبنی بر اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی اما همچنان مقاومتهایی برای واگذاری وجود دارد.
پیش از این آرش محبینژاد اظهار کرد: «در این مجمع شاهد بودیم بخش خصوصی که پیشتر سهامدار خودروسازی بود، توانست دو کرسی از پنج کرسی هیاتمدیره را در اختیار گیرد؛ این حرکت متفاوت و روبهجلویی بود که اتفاق افتاد و بالاخره اجازه دادند طبق قانون تجارت، تصدیگری دولتی تا حدودی جای خود را به حاکمیت سهامدار بر امور شرکتداری بدهد.
دبیر انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعهسازان خودروی کشور با بیان اینکه این اتفاق مهم میتواند الگوی بسیار مناسبی باشد و در دیگر شرکتهای خصولتی نیز تکرار شود، افزود: البته میتوان گفت افزایش نقشآفرینی بخش خصوصی در مدیریت صنعت خودرو به صورت گامبهگام و تدریجی در حال انجام است و هنوز اکثریت در دست بخش خصوصی نیست؛ اما حداقل نتیجه این رویکرد این است که تاثیر مدیریت خصوصی در بنگاههای کلان صنعتی و اقتصادی، میتواند کمکم خود را نشان دهد.
وی ادامه داد: با اقدام اخیر، در حقیقت درهای جدیدی به سوی بخش خصوصی باز شد و گام بزرگی در راستای اجرای نظر مسوولان ارشد نظام، از جمله فرمان هشتبندی ریاستجمهوری در حوزه خصوصی کردن مدیریت خودروسازیها برداشته شد.
محبینژاد در پایان خاطرنشان کرد: با روندی که آغازشده به اجرای سیاستهای کلی اصل ۴۴ قانون اساسی نیز نزدیک شدیم و واگذاری این دو صندلی هیاتمدیره میتواند به نوعی عزم دولت در واگذاری سهام ایرانخودرو باشد.
امیدوار هستیم که در گروه خودروسازی سایپا نیز شاهد نقشآفرینی بیشتر شرکتهای خصوصی باشیم.»
با این حال اما به نظر میرسد همچنان مقاومتهایی در خصوص اعلام واگذاری سهام ایرانخودرو وجود دارد.
🔻روزنامه اعتماد
📍 تورم به نقطه جوش بازگشت
مرکز آمار ایران تحولات مربوط به نرخ شاخص قیمت مصرفکننده یا همان تورم در بهمن ماه سال جاری را باز هم با یک روز تاخیر اعلام کرد. این برای دومین ماه پیاپی است که مرکز آمار در ارایه این آمارها تاخیر یک روزه دارد. اما یک نگاه کلی به این گزارش جدید نشان میدهد تورم نقطهای سالانه (سرعت رشد قیمتها در بهمن ماه امسال نسبت به بهمن ماه سال گذشته) که از شهریور در پایین ۵۰ درصد قرار داشت، افزایش قابل توجه ۴.۷ واحد درصدی نسبت به دی ماه داشته و به ۵۳.۴ درصد رسیده است. این برای پنجمین ماه در طول سال ۱۴۰۱، شاخص تورم نقطهای (بهمن ماه امسال نسبت به بهمن سال گذشته) از ۵۰ درصد عبور کرده و به حدود ۵۳.۵ درصد رسیده است. ضمن اینکه تورم نقطهای بهمن ماه دومین تورم بالا در سال جاری (تا ماه یازدهم) محسوب میشود. قبلا فقط یکبار و در تیر ماه نرخ تورم نقطهای به ۵۲.۸ درصد رسیده بود. یعنی فقط یکدهم درصد کمتر از عددی که در بهمن ماه به دست آمده. دلیل این رشد شدید تورم نقطهای نیز مشخص بود. دولت دست به حذف ارز ۴۲۰۰ زده و شوک قیمتی شدیدی در بازار خوراکیها ایجاد کرد. حالا و با گذشت ۷ ماه، تورم نقطهای به همان سطح برگشته است. این در حالی است که تورم نقطهای بهمن ماه در بخش خوراکیها از ۷۰ درصد نیز فراتر رفته است. به عبارت دیگر، خانوارهای شهری و روستایی در بهمن ماه امسال ۷۰.۵ درصد هزینه بیشتری نسبت به بهمن ماه سال گذشته برای خوراکیها پرداخت کردهاند.
جهش تورم ماهانه خوراکیها
برخلاف تورم نقطهای، محاسبات مرکز آمار نشان میدهد که نرخ تورم در بازه یک ماهه از دی ماه به بهمن ماه کاهشی بوده و به ۳.۵ درصد رسیده. در دی ماه، تورم ماهانه ۴.۳ درصد بود. اما نکته قابل توجه این است که این کاهش تورم ماهانه از نظر مرکز آمار به دلیل کاهش قیمتها در بخش کالای غیرخوراکی بوده است. در بخش خوراکیها جهش ماهانه تورم رخ داده. تورم بخش خوراکی در دی ماه امسال نسبت به آذر ماه، ۴.۱ درصد بوده اما در بهمن ماه به ۴.۷ درصد رسیده است. در دی ماه، رکورد ۲۷ ساله تورم ماهانه شکسته شده بود. طی این سالها فقط در سال ۱۳۷۴ بود که تورم ماهانه به ۴.۳ درصد رسید. تورم ثبت شده دی ماه بالاترین رقم در ۶ ماه گذشته نیز بود. اما رقمهای جدید از تورم ماهانه مدعی است که تورم ماهانه بهمن، کاهشی بوده است. هر چند این کاهش تورم ماهانه در کالای خوراکی نه تنها رخ نداده، بلکه در این حوزه افزایش تورم هم وجود داشته است.
داستان تورم سالانه خوراکیها
تورم نقطه به نقطه کالاهای خوراکی از ابتدای تابستان و تحت تاثیر حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی به ۸۶ درصد هم رسید؛ اتفاقی که همان زمان نیز با واکنش مسوولان دولتی همراه بود. پس از این جهش شدید تورم ماهانه کالای خوراکی در تیر ماه، رفتهرفته اثر افزایش قیمتها رو به کاهش گذاشت و در آذرماه، تورم کالای خوراکی به ۶۵.۳ درصد رسید. اما این روند نه تنها برای کالای خوراکی متوقف نشد، بلکه در بهمن ماه به بیش از ۷۰ درصد هم رسیده است.
باید توجه داشت که تورم کالای خوراکی در مقیاس ماهانه در آذر ماه صفر بود. اما در دی ماه به ۴.۱ درصد رسید و حالا در بهمن ماه به ۴.۷ درصد افزایش یافته است. معنای این عدد این است که با وجود روند کاهشی تورم ماهانه خوراکیها که آن را به حدود صفر درصد در آذر رساند، دوباره تورم این دسته از کالاها هم فعال شده است.
مجتبی یوسفی، نماینده اهواز در مجلس به تازگی گفته که «زمانی هم که درباره ارز ۴۲۰۰ تومانی تصمیمگیری شد ما گفته بودیم که نباید ارز ترجیحی کالاهای اساسی و دارو حذف شود اما به آن توجه نشد.» مشخص نیست منظور این نماینده مجلس از «بیتوجهی» به «قانون مجلس» چیست؟ اما دولت موظف بود که ساز و کار ارایه کالای کوپنی با قیمتهای شهریور سال ۱۴۰۰ را فراهم کند تا خطر سوءتغذیه به خصوص برای خانوارهای کم درآمد برطرف شود. دولت زیر بار ارایه کالا به نرخ شهریور ۱۴۰۰ نرفت و آن را «فسادزا» و «دارای بار مالی» دانست. اما گرانی و شتاب افزایش قیمتها، امروز تصویری است که از کالای خوراکی باقی مانده و ظاهرا سر ایستادن هم ندارد.
سرایت تورم خوراکی به غیرخوراکی و خدمات
وقتی خوراکیها با تورم بالا مواجه باشند، بخش خدمات و کالای غیرخوراکی نیز به موازات آن حرکت میکنند. تورم کالاهای غیرخوراکی و خدمات پس از یک وقفه کوتاه، شروع به افزایش کرد و در آذر ماه امسال تورم نقطهای کالای غیرخوراکی و خدمات به عدد ۳۸.۹ درصد رسید. عددی که بالاترین رقم پس از خرداد ۱۴۰۰ محسوب میشد. در دی ماه این عدد بالاتر هم رفت و تورم کالای غیرخوراکی خانوارهای کشور هم به صورت نقطهای به ۴۱.۲ درصد رسید. حالا در بهمن ماه، باز هم رشد یکساله تورم در این بخش متوقف نشده و ۴۳.۵ درصد تورم در آن وجود داشته است. در واقع در بخش غیرخوراکی تورم از خرداد ماه همواره در حال صعود بوده است. این کالاها تاثیر مستقیم چندانی از حذف ارز ترجیحی نمیگیرند و رشد تورم و متوقف نشدن آن در بخش غیرخوراکی نشان میدهد موتور اصلی رشد قیمتها -یعنی رشد نقدینگی و ناترازی بانکها- مثل قبل فعالند. پس از تخلیه حباب تورمی حاصل از حذف ارز ترجیحی، اینبار هر دو دسته کالاهای خوراکی و غیرخوراکی در رشد تورم همراستا با هم حرکت میکنند. اتفاقی که بیشک به عوامل بنیادین تولیدکننده تورم وابسته است. عواملی مانند فشار به پایه پولی و رشد نقدینگی که بارها نسبت به آن هشدار داده شده است. ضمن اینکه انتظارات تورمی نیز در جامعه بالاتر از قبل است و در دو ماه پایانی سال، معمولا رشد انتظارات تورمی، اتفاقاتی نظیر این را رقم میزند.
🔻روزنامه آرمان ملی
📍 رولت روسی
خبر راهاندازی مرکز مبادله ارز با طلا از سوی بسیاری از کارشناسان به منزله مداخله فعال در بازار ارز تعبیر شده که به معنای یکسان سازی نرخ بازار آزاد ارز در با مرکز مبادله ارز و طلاست اما برخی از کارشناسان معتقدند پیش از این نیز بانک مرکزی اقدام به راهاندازی سامانههای مختلف جهت تعدیل کردن این بازار با ادبیاتهای مختلف راهاندازی کرده بود که بعد از مدتی با تبصره به ایجاد رانتها و مشکلات جدیدی در این خصوص منجرشد اما برخی از کارشناسان نیز خوشبینانه معتقدند با راهاندازی این مرکز احتمال تخلیه حباب سکه و طلا ایجاد وجود دارد و با تخصیص ارز نیمایی به دارو و اقلام اساسی وضعیت اقتصاد و بازار ارز تا اندازهای سامان یابد.
طرحی با ادبیات و قالب جدید
سیدمحمد میرمعینی، کارشناس حوزه بازار سرمایه در این خصوص به آرمان ملی گفت: چگونگی تامین بازار ارز متناسب با عرضه و تقاضا از مهمترین بخشهای مدیریت این بازار محسوب میشود اما سیاستهای دولت تاکنون در این زمینه چندان موفق نبوده است که با وجود تاکید دولت بر بازگرداندن ارزهای صادراتی به دلایل مختلف این موضوع انجام نشده است و به نظر میرسد با راهاندازی این سامانه باز هم مشکل ادامه داشته باشد. او افزود: اجرای این طرح و ادبیات به کار رفته از سوی رئیس کل بانک مرکزی در خبر راهاندازی مرکز مبادله ارز و طلا به نوعی در حقیقت تکرار مدیران در دورههای پیشین در خصوص دیگر سامانههایی است که با باگها و تبصرههای مختلفی مواجه شد و نتوانست به اهداف از پیش تعیین شده خود در این حوزه دست یابد هر چند در حال حاضر آمار صادرات محصولات مختلف در حوزههای مختلف مانند پتروشیمی، معدن موجود است اما به دلیل عواملی مانند برخوردهای مالیاتی احتمالی و عرضه و تقاضاهای نامتعادل خیلی از ارزها به سامانه بازنمیگردد در نتیجه اختلالاتی در قیمتگذاری و مشکلاتی ایجاد میشود. از سوی دیگر محدودیتهای ناشی از تحریمها جریانهای ورودی ارز را خیلی مشکل ساخته است و اخیراً هم به دلیل مشکلات سیاسی این مسائل افزایش خواهد یافت به همین دلیل سامانهها خیلی کارگشا نخواهند بود همانگونه سامانه نیما ناخدا، بازار متشکل ارزی موفقیت چندانی نداشته است.
پیشبینی عملکرد سامانه جدید بانک مرکزی
میرمعینی به دو دلیل سامانههای این چنینی را موفق نمیداند و معتقد است: فقدان جامع برنامهریزی در سطوح مختلف و بهره نگرفتن از نظر کارشناسان از جمله عواملی است که در سیستمی چندبعدی عملکرد سامانهها را با اختلال روبهرو میکند. از سوی دیگر برخوردهای سلیقهای و اولویتبندی اشتباه تخصیص و تقسیمبندی ارز از دورههای گذشته تاکنون از جمله دیگر عواملی است که تخصیص ارز ترجیحی را با مشکلاتی مواجه ساخته است همچنین فقدان نظارت مناسب که بتواند از رانتها جلوگیری کند به عدم اطمینان مراجعان در این عرصه انجامیده و در نتیجه سامانهها را بدون عملکرد مثبت تبدیل کرده است.
موفقیت مشروط مرکز مبادله ارز با طلا
این کارشناس اضافه کرد: تشکیل بازار متشکل ارز چنانچه با رعایت تمام جوانب کار اجرایی شود رویکردی مطلوب ارزیابی میشود اما با توجه به محدودیتهای ارزی ،تحریمها و التهابات تورمی پیشبینی میشود این سامانه عملکرد مثبت چندانی نخواهد داشت. او درباره گفته رئیس کل بانک مرکزی مبنی بر قاچاق بودن مبادلات ارزی خارج از این سامانه گفت: این مسائل پیش از این هم همزمان با راهاندازی سامانههای مختلف گفته شده است اما بعد از مدتی با تبصرهها از حالت جامعیت و قانونمندی خارج میشود و با باگهای مختلفی برای فرار از مصوبات اعلام شده روبهرو میشود .میرمعینی اضافه کرد: این سامانهها زمانی مفید خواهد بود که عرضه و تقاضای ارز به شکل آزادانه و خارج از نظام دستوری جریان داشته باشد در غیراینصورت محدودیتها همیشه باعث ایجاد رانت شده و اصلاح سیاستهای کلان اقتصادی و کاهش تنشهای سیاسی یکی دیگر از پیش شرطهای بهبود وضعیت اقتصادی و تعادل بخشی به بازار ارز خواهد بود.
احتمال افت قیمت طلا و تخلیه حباب سکه
نادر بذرافشان، رئیس اتحادیه طلا و جواهر تهران درباره اقدام جدید بانک مرکزی درخصوص راهاندازی مرکز مبادله ارز و طلای ایران و مزایای آن گفت: چنین رویکردی چنانچه با مدیریت صحیح طوری شکل گیرد که مثل عرضه سکه در بورس کالا معاملات انجام شود میتواند نقش مهمی در ثبات بخشی قیمتها و حتی منجر به کاهش نرخها در بازار طلا و ارز شود حال باید دید که طی روزهای آینده روش مدیریت و عرضه این کالاها به چه منوال خواهد بود تا تاثیر آن را در بازار مشاهده شود. او افزود: انتشار خبر افتتاح چنین بازار جدیدی طی روزهای گذشته بدون اینکه معاملهای انجام شود تاثیر خود را بر روی قیمتها در بازار به جای گذاشت به طوری که نرخ طلا و سکه طی دو سه روز گذشته روندی نسبتا کاهشی را در پیش گرفت و چنانچه عرضه سکه علاوه بر ربع به نیم و تمام سکه بهارآزادی در بورس کالا برسد بیتردید اثر چنین اقدامی منجر به ساماندهی بازار سکه و ثبات قیمتی همراه با کاهش نرخها در بازار این کالا خواهد شد. رئیس اتحادیه طلا و جواهر تهران بیان کرد: بازار این روزها التهاب هفتههای گذشته را ندارد به طوری که میزان تقاضا کاهش و معاملات با ثبات نسبی قیمتها تقریبا روال عادی خود را طی میکند حال با ایجاد بازار جدید مرکز مبادلات ارز و طلا شکی نیست که در صورت مدیریت اصولی فعالیت در چنین بازاری میتواند نقش مهم و تاثیرگذاری بر ثبات و کاهش قیمتها همچنین تخلیه حباب قیمت طلا، سکه و رشد بی منطق ارز را در بازار به جای گذارد. این کارشناس بازار طلا افزود: چنانچه عرضه سکه علاوه بر ربع به نیم و تمام سکه بهارآزادی در بورس کالا برسد اثر چنین اقدامی منجر به ساماندهی بازار سکه و ثبات قیمتی همراه با کاهش نرخها در بازار این کالای خواهد شد و امیدواریم با راهاندازی بازار جدید مرکز مبادله ارز و طلای ایران فصل نوینی در معاملات رسمی طلا، سکه و ارز آغاز شود و بازار مسیر رونق و ثبات را در پیش گیرد به طوری که هر ساله بخصوص هفتههای پایانی سال، بازار فروش مصنوعات طلا رونق بیشتری میگیرد و سطح تقاضا به نسبت بالا میرود اما امسال به دلیل کاهش قدرت خرید مردم همچنین نوساناتی که در بازار ارز اتفاق میافتد و قیمت طلا نیز به تبع آن افزایشی میشود تقاضای کمتری به چشم میخورد.
پایان معاملات در بازار متشکل ارزی و انجام معامله ارز و طلا در بازار جدید
این گزارش میافزاید: به منظور ساماندهی و توسعه بازار در حوزه ارز و طلا، مرکز مبادله ارز و طلای ایران راهاندازی شده است تا معاملات ارز (اعم از اسکناس و حواله) و طلا به تشخیص رئیس کل بانک مرکزی در بسترهای الکترونیکی مورد معامله و تسویه قرار گیرد از طرفی نیز در پی مصوبه اخیر شورای پول و اعتبار مبنی بر راهاندازی مرکز مبادلات ارز و طلا به جای بازار متشکل ارزی، تحولی در بازار طلا و ارز طی روزهای آینده ایجاد خواهد شد چرا که شورای پول و اعتبار در جلسه هفته گذشته، مصوبه پیشین خود در خصوص بازار متشکل معاملات ارزی را اصلاح و آن بازار را در سطح توسعهیافتهای به عنوان مرکز مبادله ارز و طلای ایران ارتقا داد. طبق گفته محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی ،بازار ارز و طلا در سامانه طراحی شده تحت عنوان کاپیتان راهاندازی میشود و سامانه ناخدا در کنار مرکز مبادله ارز و طلا با عنوان سامانه نظام مدیریت خدمات ارز به ایران که از دیروز راهاندازی شده قرار است ارز خدماتی و غیربازرگانی را که مصارف ۳۸ گانه از جمله ارز درمانی، ارز ماموریت، امور دانشجویی، اعزام برای شرکت در مسابقات، زیارتی و سیاحتی و غیره دارد تامین کند که البته هر یک از این مصارف نیازمند شرایط و ضوابطی است که متقاضیان آن باید داشته باشند که مشمول این نوع از ارز خدماتی شوند همچنین رویکرد تاسیس مرکز مبادلات ارز و طلا چنانچه با مدیریت صحیح طوری شکل گیرد که مثل عرضه سکه در بورس کالا معاملات انجام شود، میتواند نقش مهمی در ثبات بخشی قیمتها و حتی کاهش نرخها در بازار طلا و ارز شود.
🔻روزنامه شرق
📍 پایان دلالان ارز؟
برخی صرافیهای تهران دیروز با شروع به کار مرکز مبادله ارز و طلا، کرکرهها را پایین کشیدند یا تابلوهای قیمت خود را خاموش کردند. حالا خرید دلار بدون اسنادی که نشان دهد تقاضای ارز مصرفی است، دشوار شده و مدیران اقتصادی کابینه سیزدهم میگویند بساط دلالان کنار خیابان هم جمع میشود.
امیر هامونی، مدیر پروژه مرکز مبادله ارز و طلا میگوید که با راهاندازی سامانه جدید، تسلط دولت روی بازار ارز بیشتر میشود و از این پس قیمت دلار همان عددی است که در این مرکز مبادله ارز و طلا اعلام میشود. البته خرید دلار هم دیگر بیحسابوکتاب نیست و افراد باید ثابت کنند که ارز را برای سفر، درمان، تحصیل یا سایر مواردی نیاز دارند که دولت در ۶۸ سرفصل تعریف کرده است.
آنها مدعی هستند که مرکز مبادله ارز و طلا از روسیه الگوبرداری شده است. کشوری که در آستانه جنگ با اوکراین توانست با این شیوه ارزش پول خود را حفظ کند و مانع از سقوط آن شود. با این حال کامبیز افسری، کارشناس بازار ارز به «شرق» میگوید که وضعیت ایران و روسیه متفاوت است، چراکه روسیه از نظر ذخایر ارزی پشتوانه محکمی داشته و صادرات آن به بازار جهان آسیب چندان جدی ندیده است. این در حالی است که ایران سالهای طولانی است که تحریم را تجربه میکند و برای انتقال ارز صادرات به کشور دچار گرفتاریهای فراوانی است؛ بنابراین نمیتوان با اطمینان از موفقیت سامانه جدید گفت.
تعطیلی صرافیهای تهران
پس از آنکه دلار وارد کانال قیمت ۵۰ هزار تومان شد، بانک مرکزی به سرعت اعلام کرد که از روز دوم اسفند سامانهای با عنوان مرکز مبادله ارز و طلا شروع به کار میکند و بانک مرکزی دیگر ارزی برای فروش با کارت ملی در اختیار صرافیها نمیگذارد.
این خبر باعث شد بسیاری از صرافیهای تهران دیروز کرکرهها را پایین کشیده و تابلوهای قیمت را خاموش کنند و رسانههای دولت اعلام کنند که اولین نرخ کشفشده در مرکز مبادله طلا و ارز ۴۱ هزار و ۵۴۹ تومان و برای دلار نیما ۳۶ هزار و ۱۳۰ تومان است.
عددهایی که البته واکنشهای مختلفی را از سوی کاربران ایرانی شبکههای اجتماعی به دنبال داشت. بسیاری از این کاربران اعلام کردند که دلار با قیمت ۴۱ هزار تومان عملا وجود خارجی ندارد و برخی نوشتند که با وجود آنکه بانک مرکزی دلار کانال ۴۰ هزار تومانی را انکار میکرد و عددسازی میخواند، در سامانه جدید خبر از کشف قیمت دلار با نرخ حدود ۴۱ هزار و ۵۰۰ تومان میدهد.
برخی از کاربران هم با اشاره به دلار ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی فرزین، نوشتند که با وجود ادعاهای رئیس بانک مرکزی درباره نرخ دلار نیما، قیمت کشفشده نیما در مرکز مبادله طلا و ارز بیشتر از ۳۶ هزار تومان بوده است.
فعالان بازار ارز تهران میگویند که فعلا بلاتکلیف هستند و هنوز نمیدانند ارز خود را به چه قیمتی و تا چه سقفی بفروشند و گذشته از این آیا دولت دوباره ارزی به صرافیها تزریق میکند یا نه؟ آنها توضیح میدهند که دولت در حال حاضر تنها برای مصارف محدودی مانند سفر، تحصیل و درمان ارز اختصاص میدهد و تکلیف ارز برای سایر مصارف شخصی نامشخص است.
شیوه جدید معامله ارز
شیوه جدید خرید و فروش ارز، بر اساس توضیحاتی که بانک مرکزی منتشر کرده، به این صورت است که افراد برای تهیه ارز باید در سامانه ثبتنام کنند و با انتخاب صرافی مورد نظر، اطلاعات افراد به مرکز مبادله ایران ارسال و در صورت تأیید مدارک، تقاضای نهایی ثبت میشود. پس از این مرحله متقاضیان میتوانند یک روز پس از تأیید مدارک به صرافی معرفیشده، مراجعه کنند.
بر اساس این توضیحات اگر افراد تا یک هفته برای تحویلگرفتن ارز مراجعه نکنند، پرونده مختومه میشود و باید دوباره از ابتدا ثبتنام شود.
نکته مهم در سیاستهای جدید ارزی بانک مرکزی این است که از این پس دیگر بانک مرکزی، ارز برای فروش با کارت ملی در اختیار صرافیها قرار نمیدهد و مردم برای دریافت ارز باید به کارگزاریهایی که بانک مرکزی معرفی میکند مراجعه کنند و در زمان مشخصی ارز خود را دریافت کنند. هرچند بانک مرکزی تأکید میکند که صرافیها میتوانند از منابع داخلی خودشان در همان سرفصل، ارز از مردم بخرند و به مردم بفروشند.
امیر هامونی، مدیر پروژه مرکز مبادله ارز و طلا درباره جزئیات خرید و فروش ارز در مرکز مبادله ارز و طلا در یک کنفرانس خبری توضیح داده است که «دو تالار مرکز مبادله راهاندازی شده است و این دو تالار شامل تالار ارز خدماتی و تالار حواله ارز است و پتروشیمیها و فولادیها و مسیها در تالار حواله ارز عرضه میکنند و واردکنندگان ارزهای مورد نیاز را از آنجا تأمین خواهند کرد. هفته آینده هم تابلو مسکوکات طلا در این مرکز رونمایی میشود و ۳۰۰ هزار سکه از طریق این مرکز عرضه خواهد شد و روش کشف قیمت آن مانند روشی است که در بازار بورس پیش از این انجام شده بود».
بر اساس تصمیم جدید بانک مرکزی؛ برای مسافرتهای زمینی ۳۰۰ یورو و مسافرتهای هوایی ۵۰۰ یورو اختصاص داده شده است؛ ارز مسافرتی در پشت گیت فرودگاهها به مسافران تحویل داده میشود که برای این کار باجهها و خودپردازهایی در فرودگاه امام مستقر شدهاند و برای اولین بار در کشور این خودپردازها به جای اسکناس ریال، ارز مورد نیاز مسافران را پرداخت میکنند.
مدیر پروژه مرکز مبادله ارز و طلای ایران همچنین توضیح داده است که «در حال حاضر بیش از ۶۸ نیاز ارز خدماتی شناسایی شده که میتوان به ارز دانشجویی، ارز درمانی، ارز مورد نیاز برای فرصتهای مطالعاتی، حقالوکاله دعاوی، هزینه مسابقات ورزشی، دفاتر و مدارس خارج از کشور، هزینه خرید امتیاز پخش فیلم، حق بیمه، هزینههای شرکتهای هواپیمایی، شرکتهای کشتیرانی و حملونقل زمینی و... اشاره کرد. به عنوان مثال در حوزه مسافرت هوایی ۵۰۰ دلار به عنوان ارز مسافرتی در نظر گرفتهایم، همچنین بهازای هر کامیوندار ۴۵۰۰ یورو ارز در نظر گرفتهایم که در سرفصلهای مختلف با جزئیات در آینده اعلام خواهد شد».
هامونی در ادامه تأکید کرده است که دیگر دلالان کنار خیابان نمیتوانند ارز بفروشند و مرکز مبادله شروعی است برای حکمرانی قوی حاکمیت ارزی کشور.
وزیر اقتصاد: بدخواهان دلار را گران کردند
سامانه جدید بازار ارز در واقع معاملات غیرمصرفی ارز را در بازار ایران دشوار کرده است و افرادی که با نگاه حفظ ارزش پول خود ارز خرید و فروش میکردند از این پس راه دشوارتری پیشرو دارند. این موضوعی است که مدیران اقتصادی کابینه سیزدهم در مراسم رونمایی از سامانه جدید به آن اشاره کردهاند.
محمدرضا فرزین، رئیس بانک مرکزی هم در این مراسم تأکید کرده است که «نرخ ارز به دلیل انتظارات تورمی افزایش پیدا کرده و تمام موضوعات مرتبط به کنترل انتظارات تورمی در حیطه اختیارات بانک مرکزی قرار ندارد».
او در ادامه گفته است: «در حدود ۵٠ روز گذشته در مدت زمان حضورم در بانک مرکزی، ۶.۵ میلیارد دلار ارز به واردات کالا اختصاص دادیم که این عدد نسبت به سال گذشته میزان اختصاص ارز تا ۴٠ درصد افزایش پیدا کرده است و در حالی که این ۴٠ درصد افزایش عرضه ارز وارداتی ١٧ درصد افزایش نرخ داشت اما افزایش قیمتها در بازار کالا بیشتر از این نرخ بوده و آثار کنترلی آن را در بازار کالا ندیدیم». رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه به دنبال تسهیل فرایند تخصیص ارز هستیم تا نرخ مرجع در بازار حاکم شود، تأکید کرد: «سایتهایی با اهداف خاص با انتشار ارقام و اعداد بالاتری باعث ایجاد التهاب در بازار ارز شدند اما مرکز مبادله ارز ایران جایگزین بازار میشود و از این پس نرخ ارز در مرکز مبادله ارز و طلا کشف میشود و تأکید میکنم هیچ محدودیتی در ذخایر ارزی برای تأمین نیازهای ارزی کشور وجود ندارد و تراز تجاری کشور مثبت بوده و ذخایر ارزی شرایط مطلوبی دارد و این فرایند انتظارات تورمی اینکه بازار ارز را به هم ریخته و کنترل و مدیریت انتظارات تورمی برای ما سخت شده است.»
محمدرضا فرزین همچنین گفته است که «به دنبال این هستیم که با کارکرد این مرکز عرضه سلف ارزی داشته باشیم و سلف ارزی را جایگزین بازار فردایی در بازار آزاد کنیم. قیمتهای فردایی در بازار آزاد غیرقانونی است و مورد تأیید بانک مرکزی نیست و بازار سلف ارزی را راهاندازی خواهیم کرد؛ چراکه قیمتهای غیرواقعی فردایی بازار آزاد باعث رشد تقاضا برای ارز شده و قیمتها را بالا برده، در حالی که نرخ باید مبتنی بر منابع و مصارف ارزی کشور باشد و در این مرکز نرخ اسکناس هم متناسب با همین شرایط تعیین میشود تا تسلطی بر منابع ارزی کشور داشته باشیم و تمام ارز را به کشور بازگردانیم و نیازهای کشور را پوشش دهیم تا انتظارات تورمی را هم مدیریت کنیم که این اقدام فراتر از راهاندازی و کارکرد مرکز مبادله ارزی است.»
در همین زمینه احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد هم مدعی شده است که «بدخواهان از طریق هراسآفرینی و القای انتظارات تورمی، موجب ایجاد برخی رفتارها در داخل شدند و عددهایی ساختند که با واقعیت کشور تناسبی نداشت».
او همچنین تأکید کرد: «شبهه عامیانه که افزایش نرخ ارز کار خودشان است، واقعیت ندارد. همه ما انتظار داریم سیاستهای اقتصادی ثبات را به بازار ارز برگرداند و شاهد بهبود شرایط در هفتههای آینده باشیم».
🔻روزنامه همشهری
📍 قیمت واقعی دلار؛ ۴۱هزار و ۵۰۰تومان
امیر هامونی، مشاور بانک مرکزی و مدیر پروژه مرکز مبادله ارز و طلای ایران به پرسشهای همشهری پاسخ داد
دلار آمریکا دیروز در نخستین روز فعالیت مرکز مبادله ارز و طلا ۴۱هزار و ۵۰۰تومان قیمت خورد؛ البته این قیمت در روزهای آینده ثابت نخواهد بود. پیامد این کشف قیمت، ریزش محسوس در بازار معاملات فردایی و عقبنشینی دلار آمریکا در کانالهای تلگرامی و شبکههای اجتماعی بود و افت قیمت در بازار سکه و طلا و البته استمرار صعود شاخص بورس تهران.
نخستین ترکش پاتک ارزی بانک مرکزی در بازار سکه نمایان شد و هر سکه بهار آزادی با ۳.۳۴درصد افت قیمت، ۲۷میلیون تومان و هر سکه طرح امامی هم با ۱.۷درصد کاهش ۲۹میلیون و ۳۲۰هزار تومان دادوستد شد و نیمسکه و ربع سکه هم کاهش نزدیک به ۳.۵درصد را تجربه کردند. البته این تجربه روز نخست اجرای سیاست جدید ارزی بود و باید دید آیا بانک مرکزی میتواند ثبات را به بازار ارز برگرداند.
بهگزارش همشهری، سرانجام روز گذشته مرکز مبادله ارز و طلای ایران با حضور رئیسکل بانک مرکزی راهاندازی و ساعتی بعد قیمت هر دلار آمریکا بهصورت اسکناس اندکی بیش از ۴۱هزار و ۵۰۰تومان کشف شد و این قیمت در روزهای آینده ثابت نخواهد ماند. بهگفته محمدرضا فرزین، از این پس نرخ ارز در این مرکز براساس متغیرهای بنیادین اقتصاد کشف و تعیین خواهد شد. امیر هامونی، مشاور بانک مرکزی و مدیر پروژه مرکز مبادله ارز و طلای ایران هم اعلام کرد: با راهاندازی این بازار، تابلوی معاملات حوالجات خرد ارزی برای صرافیهای تضامنی ایجاد میشود و متقاضیان ارز خدماتی در سرفصلهای تعریف شده میتوانند بر بستر این مرکز، اقدام به خرید ارز موردنیاز خود کنند.
ارز مسافرتی فعلا در بانک ملی
امیر هامونی، مشاور بانک مرکزی و مدیر پروژه مرکز مبادله ارز و طلای ایران در گفتوگوی اختصاصی با همشهری در پاسخ به این سؤال که ارز خدماتی موردنیاز مردم به چه نحوی پوشش داده خواهد شد، گفت: در حال حاضر ارزهای خدماتی در قالب برنامههای کاربردی بانک ملی ایران نظیر بام و بله ارائه میشود که مردم میتوانند درخواست خود را ثبت کنند و بهتدریج بقیه بانکها، صرافی بانکها و صرافیهای مجاز تضامنی اقدام به پوشش ارز خدماتی خواهند کرد و ارز مسافرتی پشت گیت فرودگاهی داده خواهد شد و بقیه نیازهای ارزی خدماتی در مرکز مبادله ارز و طلا در قالب تالار ارز خدماتی تامین خواهد شد و افراد متقاضی ارز پس از ثبتنام و تامین ریال، ارز مسافرتی را پس از عبور از گیتهای فرودگاهی دریافت خواهند کرد.
سقفهای متفاوت برای هر نیاز
مدیر مرکز مبادله ارز و طلای ایران در پاسخ به این سؤال که با راهاندازی مرکز یادشده به چه نیاز ارزی مردم پاسخ داده خواهد شد، گفت: ما در این مرکز تمامی نیازهای واقعی مردم را تا حد ممکن احصا کردهایم که شامل بیش از ۶۰سرفصل خواهد شد؛ البته این سرفصلها محدود و بسته نخواهد بود و اگر نیاز جدیدی هم احصا شود، قابل اضافه شدن به فهرست ارزهای خدماتی است. هامونی درباره سقف مبلغ ارز سرفصلهای خدماتی هم تأکید کرد: یکسری از سرفصلها سقف ندارد و اگر هر هزینهای ارزی ایجاد شده باشد، قابل پرداخت خواهد بود و اگر این نیاز یا هزینه ارزی توسط دستگاههای مربوطه تأیید شود، از سوی بانک مرکزی و مرکز مبادله ارز و طلا تامین خواهد شد و مشکلی هم وجود ندارد و فهرست کامل این سرفصلها که بهتازگی تعیین و ابلاغ شده هم مشخص است و در اختیار مردم قرار میگیرد.
مکانیسم کشف قیمت ارز
این مقام ارشد مرکز مبادله ارز و طلای ایران درباره اینکه مکانیسم کشف قیمت چگونه است و قیمت هر دلار ۴۱هزار و۵۰۰تومان به چه نحوی در روز گذشته کشف و اعلام شد، گفت: فرمول کشف قیمت اینگونه است که در تالار حواله ارزی پس از انجام معامله کشف قیمت حواله صورت میگیرد و با یک حاشیه قیمتی، نرخ اسکناس ارز کشف خواهد شد. دیروز قیمت هر دلار حواله ۳۶هزار و ۱۳۰تومان بود و معاملات صورت گرفت و پس از آن قیمت اسکناس دلار ۴۱هزار و ۵۴۹تومان برای ارز خدماتی نظیر ارز مسافرتی کشف شد.
قیمت تثبیت نمیشود
مدیر مرکز مبادله ارز و طلا در پاسخ به این سؤال که آیا قیمت دلاری که دیروز کشف شد، ثابت میماند یا نه، گفت: قیمت ارز تثبیت شده نخواهد بود و براساس شرایط نظیر منابع و مصارف ارزی و متغیرهای بنیادین اقتصادی کشف قیمت در هر روز صورت میگیرد و مبنای دادوستد ارز خواهد بود و در هر روز پس از معاملات ارزی در تالار حواله، قیمت اسکناس هم مشخص و اعلام خواهد شد.
پایان فروش دلار با کد ملی
هامونی در پاسخ به این سؤال که با این تغییر، دیگر ارز به ازای هر کد ملی به هر نفر به میزان ۵هزار یورو نخواهیم داشت، گفت: در گذشته مکانیسم بهگونهای طراحی شده بود که به نیازهای واقعی ارز خدماتی پاسخ داده شود، اما بهدلیل اینکه بهصورت یکسان بین همه کدهای ملی فارغ از اینکه آیا مصرفکننده واقعی هستند یا نه، ارز توزیع میشد، با مکانیسم جدید این نیازهای واقعی هدفمند شده و به دانشجو، استاد دانشگاه، شرکتهای هواپیمایی و حملونقل و... با کف و سقف متفاوت ارز تخصیص پیدا میکند و برخی از سرفصلها هم سقف وجود ندارد و به این ترتیب فدراسیونها و باشگاههای ورزشی، کاروانهای زیارتی، حجاج، زائران عتباتعالیات و... را شناسایی کرده و به نیاز آنها پاسخ خواهیم داد.
خرید و فروش خیابانی قاچاق است
مشاور بانک مرکزی در پاسخ به این سؤال که تکلیف کسانی که اقدام به خرید و فروش ارز در خارج از چارچوب جدید میکنند، نظیر سبزه میدان یا خیابان فردوسی تهران و دیگر جاها چه میشود، گفت: افرادی که بهصورت غیررسمی اقدام به خرید و فروش ارز میکنند، مشمول مجازاتهای قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز خواهند شد؛ چراکه فعالیت آنها جرمانگاری شده است و کارشان قاچاق ارز قلمداد میشود.
گزینههای جدید سرمایهگذاری
هامونی در واکنش به سؤال همشهری مبنی بر اینکه کسانی که بخواهند اقدام به سرمایهگذاری در بازار ارز و طلا کنند، تکلیفشان چیست، گفت: برنامهای هم برای تقاضاهای سرمایهگذاری و احتیاطی پیشبینی و ابزارهای مصون از تورم را طراحی کردهایم و با تدبیری که در تالار حواله مرکز مبادله ارز و طلا صورت گرفت، شاهد استقبال سرمایهگذاران از بورس و فرابورس بودیم و رشد بازدهی بازارهای موازی هم قابلتامل است. توصیه میکنیم کسانی که میخواهند اقدام به سرمایهگذاری کنند، روی داراییهای مولد متمرکز شوند و از بازارهای غیرمولد و پرنوسان مثل ارز و طلا فاصله بگیرند؛ چراکه بازارها و داراییهای پرریسک به شمار میآیند. او با ابراز امیدواری نسبت به پایداری رشد بازارهای مالی در نتیجه سیاست ارزی جدید افزود: در مرکز مبادله ارز و طلا، ابزارهایی را هم برای سرمایهگذاری احتیاطی پیشبینی کردهایم که شامل صکوک ارزی و صندوق ارزی میشود و این ابزارها هم فعال خواهند شد.
تکلیف صرافیها چیست؟
وی با بیان اینکه فاز دوم توسعه مرکز مبادله ارز و طلای ایران مربوط به راهاندازی تابلوی حوالجات خرد ارزی است، تأکید کرد: تابلوی حوالجات خرد ارزی با تمرکز بر صرافیهای تضامنی فعال خواهد شد. صرافیهای تضامنی در تابلوی حوالجات خرد ارزی نقش پررنگی خواهند داشت و امیدواریم که در آینده نزدیک این تابلو فعال شود. هامونی درخصوص حوالجات ارزی کالاهای اساسی ادامه داد: عملیات صرافی، خرید و فروش، تسویه و جابهجایی صرفا ارز کالاهای اساسی از طریق بانکها و صرافیهای بانکی صورت خواهد گرفت. او اعلام کرد: از هفته آینده تراکنشهای پایانههای فروش برای ۲۳صرافی که رتبه الف دارند، به ۳۰۰میلیون تومان افزایش مییابد.
مداخله بازارساز در معاملات فردایی
رئیسکل بانک مرکزی هم در مراسم دیروز گشایش مرکز مبادله ارزی درباره برنامههای آتی مرکز مبادله ارز و طلای ایران گفت: در تلاشیم این مرکز به مرکز اصلی مبادله ارز و طلای کشور بدل شود. در برنامههای آتی از ابزارهای جدید ارز و طلا استفاده میکنیم؛ برای مثال ابزار فیوچر، ابزار فوروارد و سلف ارز و ابزار فردایی. البته بازار فردایی غیرقانونی اعلام شده و عملیاتی که امروز تحت عنوان بازار فردایی در بازار آزاد انجام میشود، مورد تأیید ما نیست. وی در توضیح ابزار سلف ارزی افزود: ما بازار سلف ارز را در بانک مرکزی راهاندازی میکنیم و به نرخ آتی ارز را به فروش میرسانیم. در حال حاضر در حال تدوین آییننامههای مربوطه هستیم و البته عملاً نیز ما مدتی است بهصورت فردایی ارز را در بازار متشکل ارزی به فروش میرسانیم. بدین معنا که از ساعت ۱۵ بعدازظهر با نرخ مورد انتظار فردا ارز را به صرافیها میفروشیم و بهعبارتی تلاش کردیم وارد بازار فردایی شویم؛ چراکه یکی از ابزارهایی که انتظارات عاملان اقتصادی را دچار اخلال میکند، نرخ فردایی است.
مطالب مرتبط
نظرات کاربران برای این مطلب فعال نیست