نکته مهم این است که نماگر اصلی بازار سهام که در میانه اردیبهشت توانسته بود بازدهی مثبت ۳/ ۲۹درصدی را نسبت به ابتدای سال به ثبت برساند، با افت روز گذشته، برای اولین بار در امسال بازدهی منفی را ثبت کرد تا رنگ بازدهی بورس۱۴۰۲ از «سبز» به «قرمز» تغییر کند. به نظر می‏رسد نزول قیمت دلار به کانال ۴۸هزار تومان، بی‏اعتمادی منتج از تصمیمات خلق‏الساعه سیاستگذار که مصداق بارز آن در ماجرای افزایش ۴۰درصدی نرخ خوراک شرکت‌های پتروشیمی نمایان شد، شائبه‌های سرکوب نرخ ارز در بازار آزاد توسط بازارساز و همچنین کم‌شدن شعله انتظارات تورمی از جمله مسائلی است که سبب شده بورس تهران نیز همگام با سایر بازارهای سرمایه‏گذاری داخلی کشور در مسیر نزول گام بردارد. در چنین شرایطی که اکثر بازارها در کمای عمیق معاملاتی به سر می‏برند، نمی‏توان از بورس انتظار حرکت صعودی داشت.
روند نزولی در بورس تهران همچنان ادامه‌‌‌‌‌‌دار است و هر روز در صحنه معاملات سهام، شاهد اکران طیف متنوعی از سریال رکوردشکنی‌‌‌‌‌‌های منفی هستیم. روز گذشته، شاخص‌کل بورس تهران با افت ۲/ ۳‌درصدی همراه شد تا مرز روانی و مهم ۲‌میلیون‌واحدی را از دست بدهد. همزمان با ورود شاخص به کانال پایین‌تر، شاهد تشدید فشار فروشندگان در سمت عرضه بودیم که نهایتا سبب شد نماگر اصلی بازار سهام در سطح یک‌میلیون و ۹۵۶‌هزار‌واحدی کار خود را به اتمام برساند. افت شاخص یادشده به سطح مذکور، برای اولین‌بار بازدهی تجمعی این شاخص در سال‌جاری را در محدوده منفی قرار داد. این شاخص در جریان رشد قیمت‌ها در ۴۵ روز ابتدایی سال‌جاری توانسته بود تا ۳/ ۲۹‌درصد بازدهی مثبت ثبت کند، اما در ۷۰ روز اخیر، شاخص‌کل همه رشدی که در آن بازه زمانی ثبت‌شده بود را از دست داد. با افت روز گذشته، مقدار شاخص‌کل به آخرین روز معاملاتی سال‌گذشته بازگشت. نزول دلار به کانال ۴۸‌هزار‌تومان و بی‌‌‌‌‌‌اعتمادی نسبت به تصمیمات سیاستگذار در ماه‌های اخیر که مستقیما حاشیه سود شرکت‌های بورسی را هدف قرار داده، جزو اصلی‌ترین دلایلی هستند که سقوط آزاد این روزهای بورس را توجیه می‌کنند.

بازار در آینه آمار
در کنار کاهش ۲/ ۳‌درصدی شاخص‌کل در روز دوشنبه، شاخص هم‌‌‌‌‌‌وزن نیز با کاهش ارتفاع ۹۳/ ۲‌درصدی همراه شد تا این نماگر نیز همانند شاخص‌کل، شاهد از دست‌‌‌‌‌‌دادن یک کانال مهم باشد. با نزول ۲۱‌هزار‌واحدی این شاخص در روز قبل، این سنجه آماری کانال ۷۰۰‌هزار‌واحدی را از دست داد و در سطح ۶۸۷هزار‌واحدی کار خود را به اتمام رساند. شاخص اصلی فرابورس نیز در جریان دادوستدهای روز گذشته، با افت ۵۴/ ۲‌درصدی همراه شد تا پرونده معاملات روز گذشته را در پله ۲۵‌هزار و ۸۰۵‌واحدی ببندد. ارزش معاملات خرد بازار سهام که شامل سهام و حق‌‌‌‌‌‌تقدم می‌شود، در روز گذشته عدد ۳‌هزار و ۷۴۴‌میلیارد‌تومان را ثبت کرد تا همچنان رکود و رخوت ناشی از سقوط قیمت‌ها در تالار شیشه‌ای در این متغیر آماری نیز به‌وضوح مشهود باشد. نزول قیمت‌ها در بورس تهران در روزهای اخیر، همچنان با قهر و غضب حقیقی‌‌‌‌‌‌ها با بازار سهام آمیخته است و این گروه از بازیگران بازار سهام به مانند ۹ روز معاملاتی متوالی قبل، به خارج‌‌‌‌‌‌کردن پول از گردونه معاملات سهام ادامه دادند تا با خروج ۷۳۵‌میلیارد‌تومانی نقدینگی حقیقی‌‌‌‌‌‌ها از بازار سهام، سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاران حقوقی و عمده بازار، دهمین روز متوالی خالص خرید مثبت را در جریان معاملات ثبت کنند.
رکود در بازارهای داخلی کشور
رصد تحرکات بازارهای داخلی کشور گویای این نکته است که در هفته‌های اخیر، همه بازارهای داخلی به پیشواز رکود رفته‌‌‌‌‌‌اند. قیمت دلار در پایان معاملات ۸ اسفند سال‌گذشته در قله قیمتی ۵۸‌هزار و ۴۰۰‌تومان ایستاده بود و این روزها قیمت اسکناس آمریکایی ۵/ ۱۶‌درصد پایین‌تر از سقف تاریخی در کانال ۴۸‌هزار‌تومان در حال نوسان است. نتیجه‌‌‌‌‌‌ای که از بررسی فعل و انفعالات هسته مرکزی مبادلات بازار آزاد در روزهای اخیر گرفته‌ می‌شود، این است که در این روزها بازارساز حضور فعال و مستمری در جریان معاملات دارد و با عرضه ارز سعی در کنترل قیمت‌ها دارد.

آرامشی که از سوی بانک‌مرکزی به صحنه معاملات بازار ارز تزریق شده، موجبات سکون و ثبات نسبی قیمت‌ها در بازارهای سرمایه‌گذاری داخلی کشور را فراهم کرده‌است. تغییرات و نوسان اسکناس آمریکایی به‌عنوان محرک اصلی و عامل پیشران در جهت‌‌‌‌‌‌دهی به بازارها عمل می‌کند و هر زمان که قیمت دلار دچار رشدهای افسارگسیخته می‌شود، قطار قیمت‌ها در بازارهای داخلی - بورس، سکه و طلا، مسکن، خودرو - را با خود همراه می‌کند و به سمت قله‌های بالاتر هدایت می‌کند. در مواقعی نیز که دلار با افت همراه می‌شود، شاخص‌های قیمتی در بازارها، خود را با تغییرات رو به پایین دلار مطابقت می‌دهند. البته شایان ذکر است که بنا به دلایلی مانند چسبندگی قیمتی در بازار مسکن و خودرو، قیمت‌ها در این بازارها، همسو با افزایش ارتفاع دلار، صعود قابل‌توجهی را تجربه می‌کنند، اما در زمان‌‌‌‌‌‌هایی که دلار با افت قیمتی مواجه می‌شود، قیمت‌ها در این بازارها، به اندازه افت قیمت دلار، دچار کاهش نمی‌شوند. به هر روی افت قیمت دلار از حوالی ۶۰‌هزار‌تومان سبب‌شده که بازار سهام نیز به این موضوع واکنش مقتضی را نشان دهد.
البته همان‌‌‌‌‌‌طور که در گزارش روز گذشته «دنیای‌اقتصاد» تحت‌عنوان تداوم سرخپوشی تالار شیشه‌ای نیز اشاره شد، ریزش‌های ممتد تالار شیشه‌ای در روزهای اخیر به عوامل دیگری نیز بستگی دارد که بی‌‌‌‌‌‌اعتمادی منتج از تصمیمات خلق‌‌‌‌‌‌الساعه سیاستگذار و احتمالات بازگشت قیمت‌گذاری دستوری با تشکیل وزارت بازرگانی دو مورد از اصلی‌ترین این دلایل است. سقف قیمتی دلار در آغازین روزهای اسفند سال‌گذشته تجربه شد، اما موتور قیمت‌ها در بورس تهران کمی دیرتر روشن شد و شاخص‌های سهامی در جریان یک دوره ۷۵‌روزه رویایی کلیه سقف‌های تاریخی سال‌۹۹ را فتح کردند و شاخص‌کل در شانزدهمین روز از دومین ماه سال، در قله تاریخی خود قرار گرفت، اما از نیمه‌‌‌‌‌‌‌اردیبهشت ریزش بازار آغاز شد و تا پایان روز گذشته، افت شاخص از سقف تاریخی خود به ۸/ ۲۲‌درصد رسیده است.

قیمت‌ها در بازار طلا و سکه نیز در سایه اضافه جهش در سال‌گذشته، معاملات سال‌جاری را با تخلیه حباب قیمتی پیگیری کرده‌‌‌‌‌‌اند. رصد فایل‌‌‌‌‌‌های فروش موجود در سایت دیوار و گزارش‌های رسانه‌‌‌‌‌‌های مختلف از گفت‌‌‌‌‌‌و‌‌‌‌‌‌گو با صاحبان بنگاه‌های معاملات ملکی نیز گویای رکود سنگین حاکم بر بازار مسکن در ماه‌های اخیر است.

به‌رغم اینکه بانک‌مرکزی و مرکز آمار به‌عنوان دو مرجع آماری از اواخر سال‌گذشته، انتشار آمار و اطلاعات مربوط به معاملات بازار مسکن در شهر تهران را به بهانه‌‌‌‌‌‌ها و دلایل واهی مانند تاثیر تورم ملکی بر تورم عمومی جامعه و تقویت انتظارات تورمی متوقف کرده و سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاران، فعالان و حتی خریداران مصرفی در بازار مسکن را از یک هشدار و چراغ راهنما محروم کرده‌‌‌‌‌‌اند، بررسی گزارش‌های سایت دیوار، حاوی این نکته است که فایل‌‌‌‌‌‌های فروش در مناطق ۲۲‌گانه شهرداری تهران این روزها در قیمت‌های منطقی‌‌‌‌‌‌تری نسبت به قیمت‌های پیشین روانه بازار می‌شود و صاحبان املاک مسکونی در ثبت قیمت‌ها در هفته‌های اخیر با دست باز رفتار می‌کنند.

به‌علاوه گزارش‌های دریافتی از تعداد معاملات در ماه‌های اخیر گویای این نکته است که تعداد معاملات به دلیل عدم‌توازن قیمت‌ها با توان خریداران مصرفی و حتی سرمایه‌ای، کاهش معناداری نسبت به سال‌گذشته داشته‌است. در بازار خودرو نیز آتش انتظارات تورمی که یک دوره جهش قیمت‌ها در این بازار را پدید آورد، فروکش کرده و قیمت برخی از خودروهای داخلی افت‌‌‌‌‌‌های ۲۰ الی ۳۰‌درصدی را تجربه کرده‌است.

قیمت خودروهای خارجی نیز به‌رغم اصلاح و تخلیه حباب در ماه‌های اخیر، هنوز هم حباب قابل‌‌‌‌‌‌توجه و معناداری در بسیاری از انواع خود تجربه می‌کنند و پیش‌بینی می‌شود که با میسرشدن واردات خودروی خارجی در ماه‌های آتی، قیمت این خودروها کاهش بیشتری را تجربه کنند.

با توجه به اینکه در ماه‌های اخیر بانک‌مرکزی از انتشار جزئیات مربوط به کل‌‌‌‌‌‌های پولی نیز خودداری کرده است و فقط کاهش رشد سالانه نقدینگی را اعلام کرده است، بازارها به این متغیر نیز وزن قابل‌‌‌‌‌‌توجهی در محاسبات خود داده‌اند، اما نکته‌‌‌‌‌‌ای که در این اثنا مغفول‌مانده و در سایه عدم‌انتشار این آمارها گم شده‌است، نرخ رشد سالانه پایه‌پولی است که در سقف قرار دارد و تورم فزاینده‌ای که از کانال پایه‌پولی در ماه‌های آتی ممکن است به اقتصاد کشور بازگردد، نباید مورد بی‌‌‌‌‌‌توجهی قرار گیرد. با احتمال کاهش ذخایر ارزی بانک‌مرکزی و کاهش توان بازارساز در کنترل بازار و با حمایت دیگر متغیرهای سیاسی، احتمال جهش مجدد فنر فشرده‌‌‌‌‌‌شده دلار در ماه‌های آتی وجود دارد و معامله‌گران بازارها باید به این نکته توجه کافی را مبذول دارند. افزون بر این سیاستگذار نیز در برخورد با افزایش قیمت دلار نهایت دقت را داشته باشد و در محاسبات خود به این نکته که «افزایش تدریجی نرخ دلار برای اقتصاد بهتر از جهش و بحران ارزی است» وزن قابل‌‌‌‌‌‌توجهی بدهد.

در مقام جمع‌‌‌‌‌‌بندی می‌توان این‌چنین استنباط کرد که در شرایطی که اکثر بازارهای داخلی در کمای عمیق معاملاتی به‌سر می‌برند، نمی‌توان در این شرایط از بازاری مثل بورس، انتظار حرکت شارپ و صعودی را داشت، به‌علاوه بی‌‌‌‌‌‌اعتمادی تزریق‌‌‌‌‌‌شده از سوی سیاستگذار نیز مورد دیگری است که بر غلظت سرخی این روزهای تالار شیشه‌ای افزوده است. همان‌‌‌‌‌‌طور که در گزارش‌های قبلی «دنیای‌اقتصاد» نیز بارها اشاره شده، عمده رشد بازار سهام در سال‌های اخیر به‌واسطه رشد دلار و از محل تورم عمومی جامعه بوده و کاهش ارزش‌ ریال صاحبان سرمایه را بر آن داشته که در اندیشه حفظ ارزش پول، به سهام به‌عنوان یکی از گزینه‌‌‌‌‌‌های سرمایه‌گذاری توجه ویژه‌‌‌‌‌‌ای داشته‌باشند.

طبیعتا در چنین شرایطی که تب انتظارات تورمی - هرچند به‌صورت کوتاه‌‌‌‌‌‌مدت- فروکش کرده، بورس تهران نمی‌تواند حرکت رو به جلویی در کلیت خود شکل دهد. طبیعی است که برخی از سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاران در شرایط فعلی ترجیح می‌دهند تا بخشی از نقدینگی در اختیار خود را به اوراق‌بهادار با درآمد ثابت اختصاص دهند.
منبع: دنیای اقتصاد