وضعیت بازار ارز در هفته‌های اخیر دچار نوسان زیادی شد و بانک مرکزی برای مقابله با این فضا و کاهش نرخ ارز وارد بازار شد. کاری که طبیعتا صحیح نبوده و پیامدهای منفی زیادی به دنبال دارد. بدون شک وظیفه بانک مرکزی دخالت در قیمت‌ها و تعیین قیمت برای نرخ ارز، نرخ بهره و سایر مولفه‌های پولی نیست.

 تلاش صورت گرفته برای کاهش نرخ نیز به‌دلیل وجود عوامل داخلی و خارجی ازجمله انتظارات افزایشی ناشی از حضور ترامپ، نگرانی‌ها درباره سرنوشت برجام و شاید از همه مهم‌تر سفته‌بازی در بازار نتوانست به هدف خود نائل شود.

 در واقع دلایلی که باعث افزایش نرخ در هفته‌های اخیر شده بود، همچنان ادامه داشته و اقدامات بانک مرکزی در این زمینه بیشتر به حس نااطمینانی و افزایش فعالیت‌های سفته‌بازی دامن زده است.

اگر بخواهیم تحلیل بنیادین درباره افزایش نرخ ارز در ماه اخیر داشته باشیم، باید به تفاوت موضوع تثبیت نرخ ارز از سال 92 تاکنون اشاره کنیم. پس از نوساناتی که در انتهای دولت دهم با آن روبه‌رو بودیم، در سال 92 با افزایش امیدها و جو مثبتی که با سر کار آمدن دولت جدید به‌وجود آمد، کاهش انتظارات و آرامش در بازارها از جمله بازار ارز را شاهد بودیم.

 اما از تابستان 92 تا الان حدود 60 تا 70 درصد تورم را در اقتصاد کشور تجربه کرده‌ایم و در عین حال هیچ تغییری را در نرخ ارز شاهد نبودیم و هیچ تعدیلی از سوی سیاست‌گذار پولی صورت نگرفت.

 در واقع بر اساس اصول اقتصادی نرخ ارز هر کشور در هر سال باید به اندازه تفاوت نرخ تورم داخلی و میانگین تورم جهانی تعدیل شود، اتفاقی که می‌توانست به تدریج و با سرعتی بسیار کند طی این سال‌ها صورت پذیرد و از ایجاد یک فشار افزایش ناگهانی نرخ ارز بکاهد، اما متاسفانه طی سه سال اخیر شاهد این بودیم که پیوسته نرخ ارز ثابت نگه داشته شده و اجازه افزایش آن داده نشده است.

علاوه‌بر این، باید توجه کرد که در ماه‌های اخیر نرخ برابری دلار نسبت به تمامی ارزها افزایش داشته و تقویت شده است. طبیعتا در چنین شرایطی نباید انتظار ثبات نرخ در همان مقادیر پیشین و حفظ ارزش پولی داخلی را داشته باشیم. اما نکته مهم اینجاست که بیشتر معاملات خارجی و تراکنش‌های تجاری کشور از طریق پول‌های دیگر مثل یورو صورت می‌پذیرد. بنابراین اصرار بر اینکه ما نرخ دلار را هدف گرفته، آن را ثابت نگه داریم و اجازه افزایش آن را ندهیم، رفتار منطقی و صحیحی نبود.

از طرف دیگر ارائه مجوز به بانک‌ها برای خرید و فروش ارز و با قیمتی کمتر از نرخ بازار که توسط صرافی‌ها مبادله می‌شود یا تزریق ارز به تعدادی صرافی خاص و فروش آن با نرخی کمتر از نرخ بازار هیچ توجیه منطقی نداشت. این رفتار بانک مرکزی تاثیر روانی بسیار نامناسبی به دنبال دارد و طبیعتا انتظارات منفی و افزایشی را تقویت می‌کند.

از سوی دیگر این سیاست رانت بزرگی را برای عده‌ای ایجاد کرده و به فعالیت‌های سفته‌بازی به‌شدت دامن می‌زند. در دهه 70 نیز به‌دلیل افزایش ناگهانی نرخ ارز از 7تومان به حدود 100 تا 110 تومان، بانک مرکزی قصد داشت با اجرای سیاستی مشابه، نرخ را در بازه 60 تا 70 تومان نگه دارد اما آن تصمیم نیز تنها منجر به ایجاد رانت برای عده‌ای شد و پیامد مثبتی به دنبال نداشت. در هر حال به نظر می‌رسد در شرایط کنونی ایجاد آرامش در بازار و عدم دخالت در نرخ‌ها می‌تواند بهترین سیاست ممکن باشد. نرخ هر کالایی از جمله ارز باید در بازار و از سوی عوامل بازار تعیین شود و ایجاد محدودیت برای آن که معمولا رانت زیادی برای گروه‌های خاص به دنبال دارد، تبعات منفی اجتماعی، اقتصادی و سیاسی به همراه خواهد داشت.

روایت موسی غنی نژاد از بازدید معادن سنگ آهن یزد:

نقش معدن در اقتصاد فراتر از تصورات موجود است

موسی غنی نژاد، استاد بازنشسته اقتصاد دانشگاه صنعت نفت گفت: نقش بخش معدن در اقتصاد مهم از آن چیزی است که فکر می کنیم و این بخش قادر است در اقتصاد تاثیرات عمیقی داشته باشد.

به گزارش معدن نامه، غنی نژاد که هفته پیش به همراه چند اقتصاددان برجسته کشور از معادن سنگ آهن چادرملو، چاه گز و چغارت بازدید کرده بود، در خصوص دستاوردهای این بازدید گفت: برای ما اقتصاددانان که بیشتر در کتاب و قلم هستیم و از کارخانه ها خوانده ایم ، خیلی آموزنده بود از این بابت که معادن چگونه کار می کنند.

او که با سایت خبری ایمیدرو گفت و گو کرده، افزود: در این سفر بخصوص شرکت چادرملو که مراحل مختلف استخراج سنگ آهن تا رسیدن به فولاد در یک مجموعه وجود داشت، را نشان داد جالب بود. این سفر برای من خیلی خوب بود و خیلی ها چیزها یاد گرفتم و لازم می دانم که از ایمیدرو بابت این سفر تشکر کنم. در این سفر به جز من همگی اقتصاددانان بازدید کننده هم خوشحال بودند.

غنی نژاد گفت: یکی از اشکالات ما این است که فعالیت هایی که در کشور انجام می شود، به خوبی انعکاس ندارد. بهتر است در این سفر از مطبوعات هم حضور داشته باشند چون می تواند به روشن شدن افکار عمومی بیشتر کمک کند و مفید باشد. با توجه به اطلاعاتی که متخصصان و مسئولان معادن دادند ، بخش معدن می تواند در اقتصاد بسیار تاثیرگذار باشد.

او افزود: به نظر من نقش بخش معدن در اقتصاد مهم از آن چیزی است که فکر می کردم؛ اکنون تصور من از بخش معدن عوض شده است.

غنی نژاد گفت: بسیاری از مردم فکر می کنند معادن کشور فقط نفت و گاز است و از بقیه معادن تصوری ندارند؛ در این سفر برای من مشخص شد که بخش معدن می تواند سهم  و نقش بیشتری در اقتصاد کشور داشته باشد.

او افزود: به احتمال زیاد معادن غنی در کشور داریم اما اطلاعاتی از آنها نداریم که لازم است اکتشافات معدنی توسعه یابد و بیشتر شود چون در تولید و رشد اقتصادی کشور می تواند بسیار تاثیرگذار باشد.

به گزارش معدن نامه، 14 تن از اقتصاددانان، جامعه شناسان و فعالان بخش معدن چهارشنبه 29 بهمن ماه 1395 با حضور در مجتمع صنعتی و معدنی چادرملو از نزدیک با فرآیند استخراج، فراوری و تولید شمش فولاد آشنا شدند.

در این بازدید که به همت سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی (ایمیدرو) برگزار شد، اقتصاددانان سرشناس کشور برای اولین بار راهی معادن بزرگ سنگ آهن شدند و با حضور در معادن چادرملو، چاه گز و چغارت چرخه تولید سنگ آهن، کنسانتره و گندله سازی را از نزدیک مشاهده کردند.

از نظر این اقتصاددانان، بخش معدن قادر است تا با توجه به تخصص و توانایی هایی که در بدنه خود  دارد با کمترین آسیب به سازمان جهانی تجارت بپیوندد و موجب رشد صادرات غیر نفتی شود.

سیدکاظم اورعی: اقتصاد به معدن امیدوار شد

امیدوارم این سفر کمکی کند تا پتانسیل های بالای اقتصادی معادن به مردم و مسئولان شناسانده شود. اقتصاددانان کشور با رویت معادن به این بخش ایمان آوردند.

تداوم این سفر و این قبیل برنامه ها عالی است و از 2 جهت اهمیت دارد ؛ هم برای بازدیدکننده ها و هم بازدید شونده ها حائز اهمیت و مفید است.

معادن اغلب در نقاط دور افتاده کشور واقع هستند و من در این سفر موفق شدم شمار زیادی از دانشجویانم را ببینم و آنها هم مرا دیدند و هیجان زده شدند که این مسئله قوت قلبی است برای آنها.

یک سوم اقتصاد ایران وابسته به بخش معدن است و اینکه گفته می شود سهم بخش معدن در اقتصاد کم و در حد 1.5 درصد است، درست نیست. وابستگی اقتصاد ایران به بخش معدن بیش از 300 درصد است.

بخش معدن می تواند اقتصاد را از رکود خارج و شکوفا کند. برای شکوفایی اقتصاد ایران راهی جز این وجود ندارد که به بخش معدن اتکا کنیم.

محمدرضا بهرامن: نگاه کلان اقتصاددانان به توسعه معدن کمک می کند

حضور اهالی معدنکاری با اهالی علم و تخصص اقتصادی در واحدهای اجرایی بخش معدن می تواند مسیر را برای تصمیم سازان و تصمیم گیران هموارتر کند. چون برخی از آنها تقریبا با فعالیت های بخش معدن آشنایی نداشتن و این بازدید باعث شد تا این نگاه را در دیدگاه های خود عجین کنند.

وقتی یک اقتصاددان نگاه کلان اقتصاد را دربخش معدن می بیند ، تاثیر بسیار زیادی دارد. تا نتوانیم اثربخشی معدن در اقتصاد نشان دهیم، موفق نخواهیم بود.

تداوم سفرها بسیار موثر است. فقط به یک بازدید نمی توان اکتفا کرد.

باید در این سفرها، فضاهایی را که بخش خصوصی سرمایه گذاری و ایجاد کرده است، در معرض دید قرار گیرد . معدن می تواند تنها اقتصاد موجود برخی مناطق  کشور باشد که اثر آن توسط اقتصاددانان مشاهده شود.

کشورها مزیت های خود را بر پایه همان موجودیت اعلام می کنند.

کشور ما دارای معادن زیادی است و وجود این منابع در هر کشوری تصمیم سازان را مجاب می کند در استفاده از مزیت هایش بهترین بهره برداری را داشته باشد.

وقتی ما منابع معدنی داریم، می توانیم با استفاده از انرژی فراوان موجود در کشور، ارزش افزوده زیادی از آن ایجاد کنیم و به نفع اقتصاد کشور گام برداریم.

در حال حاضر ارزان ترین سرمایه گذاری، استفاده از همین منابع و امکانات خدادادی است.

مهدی عسلی: اشتغالزایی و رشد اقتصادی؛ دو مزیت بخش معدن است

بازدید اقتصاددانان از معادن استان یزد، برنامه ای سازماندهی شده، منظم و مدیریت شده بود.

این بازدید برای ما بسیار امیدوارکننده بود به ویژه اینکه قرار است معادن دیگری از استان های دیگر هم مورد بازدید قرار گیرد.

جای تشکر از مسئولان برنامه ریز و همچنین مدیران شرکت های معدنی دارد که توضیحات و نکات مهمی را در خصوص بخش معدن بیان کردند.

سهم بخش معدن در تولید ناخالص داخلی اکنون کمتر از 2 درصد است اما با توضیحاتی که مدیران مجموعه های معدنی در این بازدید دادند، به دلیل مزیت های فراوانی که در بخش معدن کشور وجود دارد، می تواند سودآور باشد.

با استفاده از مزیت ها می توان با ایجاد ارزش افزوده، سهم بخش معدن در تولید ناخالص داخلی را به سرعت افزایش داد ضمن اینکه این بخش می تواند اشتغال مستقیم و غیرمستقیم زیادی برای کشور ایجاد کند به طوری که به ازای ایجاد هر شغل مستقیم در بخش معدن بین 5 تا 177 شغل غیرمستقیم پیش بینی شده است.

علی دینی ترکمان: معدن توسعه را یک گام به جلو می برد

در چادرملو امکانات رفاهی مشهود بود که این مسئله نشان می دهد اگر واحدهای صنعتی از کوچک

مقیاس به بزرگ مقیاس تاسیس شوند، می توان امکانات رفاهی را برای مدیران و کارکنان مجموعه فراهم کرد.

همچنین در چادرملو چرخه استخراج سنگ آهن و مراحل تبدیل آن به کنسانتره، گندله و شمش جالب بود.

از نظر آمایش اینکه در جای کم آبی مانند استان یزد، کارخانه فولاد احداث می شود؛ کارشناسان ذیربط باید بگویند اما تکمیل زنجیره قابل توجه و قابل تحسین بود.

از نظراستخراج سنگ آهن، تجهیزات و ماشین آلات خوب بود اما هنوز با استانداردهای جهانی فاصله داریم.

نکته مهم این است که وقتی ما از نظر تجهیزات حفاری و ماشین آلات مورد نیاز بخش معدن که عمدتا وارداتی است، وابسته به خارج باشیم؛ ممکن است نتوانیم در  مراحل بعد خوب عمل کنیم. البته چون سال ها از فناوری روز جهان عقب بودیم.

در حال حاضر بخشی از سنگ آهن ایران به خارج صادر می شود چون در داخل نیازی به آن وجود ندارد؛ همچنین بخشی از تولید خام و نیمه خام کشور به خارج صادر می شود که لازم است با اتخاذ تدابیر لازم و ایجاد ارزش افزوده بالاتر به سایر محصولات تبدیل شود.

از نظر مقیاس تولید، زنجیره ای که در بخش معدن شکل گرفته، مطلوب است.

تداوم این سفرها دو کارکرد دارد؛ یکی اینکه به اقتصاددانان بینش جدیدی می دهد چون اساتید از بنگاه، کارخانه و تکنولوژی در دانشگاه ها صحبت می کنند و این سفرها کمک می کند تا مسایل را به صورت واقعی تر و ملموس تر بیان کنند.

کارکرد دوم برای ایمیدرو و یا سایر سازمان ها این است که نگاه جامعه دانشگاهی را به این بخش ها بیشتر می کند و از سوی دیگر تقویت کننده ارتباط صنعت و دانشگاه است.

بخش معدن می تواند پیشران اقتصاد باشد به این دلیل که معادن زیادی در کشور داریم و از نظر ذخایر معدنی در رتبه های بالای جهانی هستیم.

اگر با افزایش اکتشافات، معادن بیشتری کشف و با ضریب بالا استخراج و تبدیل به تولیدات با ارزش افزوده بالاتر شود، می تواند تاثیر زیادی در ایجاد اشتغال داشته باشد و همچنین توسعه صنعتی کشور را یک گام به جلو ببرد.

جعفر خیرخواهان: عظمت معدن را دیدیدم

این بازدید میدانی باعث شد تا اقتصاددانان از نزدیک با پیشرفت های بخش معدن آشنا شوند و همچنین از کاستی ها و یا عدم پیشرفت ها آگاهی یابند.

این سفر باعث شد تا از نزدیک عظمت فعالیت در بخش معدن را ببینیم و از زحماتی که در این بخش کشیده می شود، درک بهتری داشته باشیم.

در مجموع این سفر برای من و کسانی که بازدیدکننده معادن بودند، حرکت ارزشمندی بود.

بنده معتقدم که تداوم این سفرها چنانچه با هدف صورت گیرد، مطلوب است.

هدف تداوم این سفرها باید تکمیل کننده دانش اقتصاددانان باشد و به تحلیل بهتر آنان کمک کند.

در حال حاضر بخش های خدمات و بخش هایی که با فکر و اندیشه و طراحی سر و کار دارند، می توانند پیشران اقتصاد باشند اما بخش معدن می توان به عنوان  پشتیبان اولیه مطرح باشد.

برخی از معادن کشور هنوز دست نخورده باقی مانده که نیاز به اکتشاف و سرمایه گذاری دارد. باید قوانین و مقررات و همچنین مسایل حقوقی مالکیت ها در مورد معادن به گونه ای تدوین و تصویب شود که اشتیاق بخش خصوصی را برای سرمایه گذاری داشته باشد.

باید بی اعتمادی های گذشته از بین برود و برای سرمایه گذاران اعتماد ایجاد شود تا بخش معدن کشور متحول شود.

تحول بخش معدن می تواند کمک دیگر بخش های اقتصادی باشد اما باید این تحول منجر به این شود که مردم مناطق معدنی که عمده در نواحی محروم ساکن  هستند، هم از عواید آن منتفع شوند.

پویا جبل عاملی: استانداردهای جهانی در چادرملو رعایت شده است

اقتصاددانان بیشتر با اعداد و ارقام مسایل ارزش افزوده بخش های مختلف اقتصاد را می بینند و اغلب با این اعداد سر و کار دارند.

این سفر حرکت خوبی بود که نشان داد اگر رشدی در بخش معدن داریم، به چه شکلی انجام می شود و چه مشقت هایی با کار کردن در دل کویر انجام می شود تا  سنگ آهن تولید شود.

این سفر تصویری جدیدی از بخش معدن و رشد آن به اقتصاددانان داد بخصوص در چادرملو که تلاش هایی هم شده تا افرادی را که در این بخش کار می کنند،  بتوانند از امکانات رفاهی هم بهره مند شوند که تقریبا این امکانات رفاهی در سطح استانداردهای جهانی بود.

در این سفر اقتصاددانان از ابتدا تا انتهای کار در معادن را از نزدیک ملاحظه کردند و با فعالیت ها و چگونگی کار در معدن آشنا شدند.

تداوم این سفرها ضروری است البته لازم است از معادن دیگر و یا جنبه های دیگر از بخش معدن این بازدیدها صورت گیرد تا اطلاعات و دید بهتری از این بخش  به اقتصاددانان بدهد.

من تاکنون تولید آهن و فولاد را از نزدیک ندیده بودم و در این سفر بود که با آن آشنا شدم.

تداوم این سفرها مفید است چون کمک می کند تا اقتصاددانان در تحلیل هایی که در دانشگاه ها دارند و یا در ارائه اطلاعات به رسانه ها؛ بهتر عمل کنند.

همان طور که بخش نفت و گاز توانسته در اقتصاد کشور موثر باشد، بخش معدن هم این ظرفیت را برای تاثیرگذاری در اقتصاد دارد.

معادن مختلف به عنوان نعمت های خدادادی به وفور در کشور وجود دارد که بسیاری از آنها هنوز کشف نشده و به طور مسلم می تواند به اقتصاد کشور کمک کند.

تسهیل قوانین و مقررات برای حضور سرمایه گذاران خارجی برای سرمایه گذاری در بخش معادن کشور می تواند به رشد سریع تر این بخش کمک کند و همچنین رشد اقتصادی کشور را محقق کند.

سمیه مردانه: تجربه متفاوتی برای اقتصاددانان رقم خورد

این سفر برای من که تاکنون معدن را از نزدیک ندیده بودم، بسیار جالب و هیجان انگیز بود.

این سفر برای اقتصاددانان آموزنده بود چون ما همیشه در متون کتاب ها آمارهای رشد از جمله آمار رشد معادن را می دیدیم، اما در این سفر با کار در معادن از استخراج تا تولید را به صورت عینی دیدیم و تصویر خوبی برایم ایجاد کرد و باعث شد تا تاثیر این بخش در تولید ناخالص داخلی برایم ملموس تر باشد.

تداوم این سفرها هر از چند گاهی برای اقتصاددانان و کارشناسان اقتصادی نیاز است و باعث می شود تا ما تحلیل های بهتر و واقعی تر به جامعه ارائه کنیم. همچنین کمک می کند تا تحلیل ها از تئوری به عملی و کاربردی تغییر کند چون اکنون پروسه کار در معادن را می دانیم و همین مسئله به ما کمک می کند.

بخش معدنی می تواند با سرمایه گذاری بیشتر ، پیشران اقتصاد بشود چون مزیت های زیادی دارد و از بخش نفت و گاز خودکفاتر است.

بخش معدن تاثیر آنچنانی از تحریم ها نگرفته و دلیل آن امکانات داخلی است و همین مسئله هدف ما را برای دستیابی به رشد اقتصادی مطمئن تر می کند. هر  چند تحت تاثیر قیمت های جهانی است اما تولید آن وابسته به خارج نیست. بخش معدن برای کشور نسبت به سایر بخش ها قابل اتکاتر است و می تواند هم برای بخش معدن اشتغال ایجاد کند و هم فرصت های شغلی فراوانی را برای  صنایع وابسته به آن فراهم کند.

حمید آذرمند: چادرملو تجربه ای موفق در تاریخ معدنکاری ایران است

معادن غیرنفتی ایران تجربه های متفاوت و متناقضی را پشت سر گذاشته است.

شاید بتوان تجربه معدن چادرملو را در کنار تجربه مس سرچشمه، تجربه ای موفق در تاریخ معادن ایران ارزیابی کرد. تاریخچه و عملکرد چادرملو ، تجربه موفق و  دانشی انباشته برای انتقال به سایر معادن کشور است.

چنین بازدیدهایی می تواند از یک سو به دقیق تر شدن ذهنیت اقتصاددانان از معادن کشور منجر شده و از سوی دیگر می تواند دانش و ظرفیت علمی اقتصاددانان را به تجربه فعالان معدنی کشور بیافزاید؛ که هر دو آثاری خیر برای کشور خواهد داشت.

بخش معادن غیرنفتی ایران ، علیرغم ظرفیت های بسیار بالا، همچنان با توسعه نیافتگی و سهم اندک در تولید ناخالص داخلی مواجه است.

توسعه نیافتگی معادن ایران ناشی از تنگناهای متعددی است که برطرف کردن آن می تواند بخش معادن ایران را به یکی از پیشران های رشد اقتصادی مبدل سازد.

در شرایط فعلی که اقتصاد ایران با عارضه رشد اقتصادی ناپایدار مواجه است، توسعه معادن کشور از اهمیت مضاعف برخوردار است.

منبع: دنیای اقتصاد