«دنیای‌اقتصاد» در یک گزارش به بررسی عملکرد دولت‌ها در بازار سهام پرداخته است. این گزارش نشان می‌دهد که بهترین عملکرد متوسط سالانه شاخص کل در دوره دوم دولت «تدبیر و امید» و بدترین عملکرد شاخص کل به نخستین دوره «دولت بهار» اختصاص داشته است.

باید به این نکته توجه کرد که در دولت دوازدهم رشد انتظارات تورمی مهم‌ترین محرک جهش چشم‌گیر شاخص بود که البته فقدان اعتماد عمومی ایجادشده در آن زمان، باعث بی‌میلی فعالیت بورسی در دولت سیزدهم شد. اما سرمایه‌گذاران در بازار سهام چه انتظاراتی از دولت آینده دارند؟ به نظر می‌رسد کاهش مداخلات اقتصادی، حذف قیمت‌گذاری دستوری، حذف ارز چندنرخی، تنوع‌بخشی به ابزارهای مالی و کاهش ریسک‌های سیاسی می‌تواند دولت چهاردهم را به نسبت دولت‌های قبل در زمین بورس برنده کند.
علی عبدالمحمدی: هشتم تیرماه سال‌جاری، انتخابات ریاست‌جمهوری برگزار خواهد شد و دولت جدید بر سر کار خواهد آمد و طبیعتا مشخص‌‌‌‌شدن ترکیب کابینه و وزرا و همچنین تیم اقتصادی دولت جدید، تاثیر بسزایی در روند کلی تحولات اقتصادی، سمت‌‌‌‌و‌‌‌‌سوی سیاست‌های مالی و پولی، روند بازارهای دارایی و به‌خصوص بازار سهام خواهد داشت.

با نزدیک‌‌‌‌شدن به انتخابات ریاست‌جمهوری، «دنیای‌اقتصاد» وضعیت دلار و بازار سهام را در ۸دوره ریاست‌جمهوری اخیر مورد بررسی قرار داده‌است. قبل از شروع مباحث ذکر این نکته ضروری است که نخستین دیتایی که برای شاخص‌کل بورس تهران وجود دارد، مربوط به سال‌های آغازین دهه‌۷۰ است و عملا با توجه به فقدان داده‌های آماری، بررسی دوره‌‌‌‌های ریاست‌جمهوری قبل از آن میسر نیست.

دولت سیزدهم فعالیت خود را در مرداد۱۴۰۰ آغاز کرد و قرار بود این دولت تا مرداد۱۴۰۴ سکان هدایت کشور را در اختیار داشته‌باشد، اما سانحه ناگواری که برای رئیس‌جمهور سابق رخ‌داد، سبب شد تا دولت مذکور تا پایان وقت قانونی در راس کار نباشد و با بر‌‌گزاری انتخابات در تیرماه سال‌جاری، رئیس‌جمهور جدیدی انتخاب شود.

در سه سالی که دولت سیزدهم فعالیت داشت، دلار ۱۲۸‌درصد و بورس نیز ۵۲‌درصد رشد داشتند. می‌توان ‌بخشی از جاماندگی بورس در این دولت را به فقدان اعتماد در این بازار نسبت داد که بعد از ریزش قیمت‌ها در سال‌۹۹ در این بازار شکل‌گرفت. به دلیل اینکه دوره ریاست‌جمهوری دولت سیزدهم ناتمام باقی‌ماند و ۴ساله نبود، مقایسه آن با سایر دولت‌ها دارای اشکال آماری است، بنابراین «دنیای‌اقتصاد» میانگین سالانه رشد عدد شاخص و دلار در هر دوره ریاست‌جمهوری را محاسبه کرده‌است.

به این‌صورت که عدد شاخص بورس در روز آخر ریاست‌جمهوری به‌روز اول آن تقسیم شده و به توان میانگین تعداد روزهای معاملاتی رسیده و سپس عدد یک از آن کسر شده‌است. به این‌ترتیب بازده شاخص‌کل بورس و دلار در ۸دوره ریاست‌جمهوری قابل‌مقایسه شده‌است.

دوره دوم روحانی، رکورددار بازدهی‌‌‌‌ها
بررسی آمارهای موجود نشان می‌دهد که دوره دوم روحانی (سال۹۶ تا ۱۴۰۰)، رکورددار ثبت بیشترین رشد در قیمت دلار و همچنین شاخص‌کل بورس در مقیاس چهارساله بوده‌است. گفتنی است که در دوره دوم روحانی، دلار رشد ۵۷۲‌درصدی داشته و متعاقبا بورس نیز صعود قابل‌توجه ‌هزار و ۵۹۳‌درصدی را تجربه کرده‌است.

در دوره دوم ریاست‌جمهوری روحانی، دو جهش ارزی رخ‌داد که با توجه به همبستگی میان بورس و دلار، این موضوع خود را در رشد فوق‌‌‌‌العاده بورس نیز نشان‌داد. جهش ارزی اول از اواسط اردیبهشت سال‌۹۷ شروع شد و تا مهرماه آن سال‌ادامه داشت و جهش ارزی دوم نیز از اوایل سال‌۹۹ شروع شد و تا اواخر مهرماه همان سال‌ تداوم داشت.

در سال‌۹۷، بورس متلاطم شد و خروج آمریکا از برجام، بازگشت مجدد تحریم‌ها در کنار جنگ تجاری بزرگ‌ترین اقتصادهای دنیا، جهش نرخ دلار و از همه مهم‌تر برخی سیاست‌های نادرست اقتصادی همچون اعمال محدودیت‌های معاملاتی در بورس‌کالا سبب شد شاهد ورود حجم انبوه نقدینگی به بازارهای دارایی باشیم. در این سال ‌دلار با ثبت رشد ۱۶۷درصدی، از ۴۸۰۰‌تومان به ۱۳‌هزار‌ تومان افزایش یافت و سکه نیز جهش ۱۸۵‌درصدی را ثبت کرد.

در این فضا شاخص‌کل بورس تهران به رشد اسمی حدود ۸۶‌درصدی بسنده کرد. سال‌۹۸ با جهش نرخ تورم و ارز، تحریم‌های جدید اقتصادی و کاهش قیمت‌های جهانی فلزات همراه شد. در این سال، بازدهی کل بورس تهران در پی هجوم بی‌سابقه پول‌های خرد به رقم باورنکردنی ۱۸۱‌درصد رسید‌ که بیشترین میزان رشد سالانه این نماگر در تاریخ فعالیت این بازار بود.

در این سال ‌افزایش سفته‌‌‌‌بازی به ‌‌‌‌ویژه در گروه‌های کوچک‌تر بورسی سبب شد نماگر هموزن با رشد عجیب ۴۳۷‌درصدی همراه شود و عرضه‌های اولیه پرطرفدار شوند. این بازدهی‌‌‌‌ها در حالی رقم خورد که در بازارهای رقیب، دلار ۲۲‌درصد و سکه ۳۱‌درصد رشد کرده‌بود.

در پایان این سال، همه‌‌‌‌گیری کرونا نیز به ریسک‌های موجود افزود و انتظارات تورمی شکل جدی‌‌‌‌تری به خود گرفت. اعمال محدودیت‌های کرونایی برای برخی کسب‌وکارها و تعطیلی برخی مشاغل پول‌های بیشتری را روانه تالار شیشه‌ای کرد.

این وضعیت سبب افزایش شتاب رشد قیمت سهام در ماه‌های پایانی سال‌۹۸ شد و همزمان دولت و رسانه‌‌‌‌ها اقدام به تبلیغات گسترده و تشویق مردم به سرمایه‌گذاری در بازار سهام کردند. این‌گونه بود که شاهد افزایش صدور کدهای معاملاتی آنلاین و ورود عموم مردم به بازار سهام بودیم.

افزایش محسوس تقاضا برای سهام که حالا در قیمت‌هایی بالاتر از ارزش ذاتی خود در حال دادوستد بودند، رشد قیمت سهام را سرعت داد. این روند در سال‌۹۹ نیز ادامه پیدا کرد، به‌‌‌‌طوری که پس از گذشت کمتر از پنج ماه از آغاز این سال، نماگر اصلی بورس تهران تا ارتفاع ۲میلیون و ۷۸‌هزار واحد پیشروی کرد و رشد بیش از ۳۰۰‌درصدی را رقم زد، اما این فاز ‌شیدایی پایان یافت و پس از آن نزول فرسایشی دامن بورس‌بازان را گرفت.

همان‌طور که عنوان شد، دو جهش ارزی مذکور هم بهای اسکناس آمریکایی را به سطوح تاریخی هدایت کردند و هم تب داغ تقاضا را به سمت و سوی بازارهای دارایی روانه کردند که در این میان بازار سهام نیز به‌عنوان یکی از بازارهای دارایی موجود در اقتصاد کشور، پذیرای بخشی از این نقدینگی سیال و سرگردان سطح جامعه بود که در جست‌وجوی کسب بازدهی و حفظ ارزش پول روانه این بازار شده‌بودند.

گفتنی است یکی از تاریخی‌‌‌‌ترین سال‌های بورس تهران یعنی سال‌۹۹ در دوره دوم ریاست‌جمهوری حسن روحانی قرار داشت که ریزش فجیع قیمت‌ها در این سال، یکی از تاریخی‌‌‌‌ترین سال‌های بازار سهام را رقم زد. همان‌طور که گفته شد، رکورد ثبت‌شده در این دوره، ناشی از رشد بخش واقعی اقتصاد نبود و عواملی مانند افزایش انتظارات تورمی و خروج آمریکا از برجام که منتج به جهش‌های ارزی شد، سرمایه‌گذاران را به تکاپو انداخت که برای حفظ ارزش‌ریالی سرمایه خود راهی بازارهای دارایی شوند و در این اثنا با توجه به افزایش ضریب نفوذ بورس، ابرنوسان‌‌‌‌های متعددی در این بازار رخ‌داد.

دولت نخست روحانی
در دوره نخست روحانی بورس افت و خیزهای متعددی را تجربه کرد. بازار در سال‌۹۲ رشد خود را آغاز کرد و تا دی ماه آن سال‌بازار با رشد فوق‌‌‌‌العاده‌‌‌‌ای همراه شد. بعد از ریزش قیمت‌ها در دی ماه سال‌۹۲ و افزایش نرخ بهره بدون‌ریسک، بازار سهام تا سال‌۹۶ نتوانست حرکت خاصی را در کلیت خود ترتیب دهد. در دولت نخست روحانی دلار با رشد ۱۶‌درصدی و بورس نیز با رشد ۴۲‌درصدی همراه شد.

بورس در دوران احمدی‌‌‌‌نژاد
دولت نخست احمدی‌‌‌‌نژاد، با رشد قیمتی دلار و افت بورس همراه بود. در دوره نخست ریاست‌جمهوری احمدی‌نژاد، دلار با رشد ۱۱‌درصدی همراه شد، اما در همین بازه زمانی، بورس ۱۱‌درصد از ارتفاع خود را از دست داد، اما دولت دوم احمدی‌‌‌‌نژاد تفاوت فاحشی با دولت نخست او داشت. در این بازه زمانی، دلار با تحریم‌های نفتی و بانکی اوایل دهه‌۹۰ با رشد همراه شد و بورس نیز با توجه به این موضوع با استقبال همراه شد. در دولت دوم احمدی‌نژاد، دلار ۲۲۹‌درصد افزایش ارتفاع داشت و بورس نیز رشد ۴۸۴‌درصدی را تجربه کرد.

دوره خاتمی
بررسی آمار و ارقام نشان می‌دهد که در دوره نخست خاتمی، بازار سهام رشد ۹۰‌درصدی را تجربه کرده‌ و دلار نیز در این بازه زمانی رشد ۶۹‌درصدی را ثبت کرده‌است، اما دوره دوم خاتمی یکی از بهترین دوره‌‌‌‌ها برای بورس‌بازان پس از تعدیل اثر دلار بود. در دوره دوم خاتمی، دلار رشد ۱۳‌درصدی را تجربه کرد، درحالی‌که در این مقطع، بورس تهران ۲۳۴‌درصد رشد را در کلیت خود تجربه کرد که نشان می‌دهد رشد بورس در آن مقطع، ناشی از افزایش انتظارات تورمی نبوده‌ و در نتیجه گشایش‌هایی که در صحنه روابط بین‌الملل و دادوستدهای کشور رخ‌داده، حاصل شده‌است.

دوره دوم هاشمی رفسنجانی
همان‌طور که در ابتدای متن نیز اشاره شد نخستین دیتایی که برای شاخص‌کل بورس تهران وجود دارد، مربوط به سال‌های آغازین دهه‌۷۰ است و عملا با توجه به فقدان داده‌های آماری، بررسی دوره‌‌‌‌های ریاست‌جمهوری قبل از آن میسر نیست، بنابراین داده‌‌‌‌ای برای بررسی دوران نخست ریاست‌جمهوری هاشمی رفسنجانی موجود نیست، اما بررسی‌‌‌‌ها نشان می‌دهد که در دوره دوم ریاست‌جمهوری وی، دلار با رشد ۱۹۷‌درصدی همراه شده و بورس نیز رشد ۳۳۸‌درصدی را تجربه کرده‌است.
منبع: دنیای اقتصاد