نکته مهم دیگری که مرکز پژوهش ها در گزارش خود به آن اشاره کرده، ریسک بالای اکتشاف است. این نهاد می گوید اکتشاف در مراحل ابتدایی نیاز به مساحت زیادی دارد که با دقت کمی بررسی می شود و از همین رو ریسک به نتیجه رسیدن آن بسیار بالاست.

نکته مهم دیگر در این گزارش، نقش دولت ها در اکتشافات معدنی است. در بیشتر کشورهای معدنی، دولت در حلقه اولیه اکتشاف که شامل شناسایی و پی جویی است، حضور دارد و مراحل بعدی در اختیار بخش خصوصی قرار می گیرد.

مرکز پژوهش های مجلس تاکید کرده که یکی از چالش های بزرگ بر سر راه اکتشافات معدنی در ایران عدم تولید و البته عدم انتشار داده های اکتشافی صحیح است. در کنار این مسئله، بلوکه شدن محدوده های زیادی از پهنه های معدنی و ضعف همکاری و هماهنگی بین نهادها و سازمان های مربوطه، مهمترین چالش ها و موانع توسعه اکتشافات معدنی در کشور به شمار می روند.

مرکز پژوهش ها پیشنهاد کرده که برای رفع این چالش ها، نسبت به اصلاح قوانین معدنی اقدام شود. اصلاحات مدنظر مرکز پژوهش ها در حوزه های مختلف از جمله الزام سازمان های مرتبط به تعیین تکلیف محدوده های معدنی، تجمیع و انتشار داده های اکتشافی و شاخص های صلاحیت فنی و مالی فعالین معدنی است.

این نهاد در ادامه گزارش خود تاکید کرده که حال اکتشاف معدنی کشور خوب نیست و با ادامه این وضع، در سال های آینده با مشکل تامین مواد معدنی مواجه خواهیم شد.

طبق آمار مرکز پژوهش ها، کشورهایی مانند استرالیا، کانادا (در سال 2020) و چین (در سال 2017) به ترتیب 11، 3.6 و پنج میلیون متر اکتشاف داشته اند، حال آنکه اکتشاف در ایران بسیار کمتر از اینهاست. بر اساس آمار موجود، مجموع متراژ حفاری اکتشاف در ایران طی بازه زمانی 10 ساله (1392 تا 1401) 1.72 میلیون متر بوده است. در مقام مقایسه، کل متراژ اکتشاف 10 ساله در ایران به نصف اکتشاف یک سال کانادا هم نمی رسد.

بازوی پژوهشی مجلس این هشدار را نیز داده که در صورت عدم توسعه اکتشاف، اهدافی مانند تولید 55 میلیون تن فولاد در سال 1404 محقق نخواهد شد، زیرا رسیدن به این هدف نیازمند 160 میلیون تن سنگ آهن است، آن هم در شرایطی که ذخایر سنگ آهن کشور در چند سال اخیر افزایش چندانی نداشته است. از طرفی، حتی با وجود معادن بزرگ سنگ آهن کشور مانند گل گهر و چادرملو، آنها نمی توانند تحقق هدف فولادی کشور را تضمین کنند. از همین رو نیاز است با توسعه اکتشاف، ذخایر جدیدی را چه در حوزه سنگ آهن و چه دیگر مواد معدنی یافت.

بازوی پژوهشی مجلس اما در ادامه پیشنهادهایی را برای حل چالش های موجود بر سر راه توسعه اکتشافات معدنی در ایران ارائه کرده که شامل اصلاح ساختاری سازمان زمین شناسی از طریق تغییر اساسنامه با هدف پایدارسازی درآمدهای این سازمان با ایجاد درآمدهای اختصاصی، الزام سازمان های مرتبط به تعیین تکلیف محدوده های معدنی، بهبود کیفیت نظارت بر فعالی تهای معدنی، اصلاح شاخ صهای صلاحیت مالی فعالین معدنی، تجمیع و انتشار داد ههای اکتشافی و محدود کردن امکان استفاده از موارد خارج از ید (ارائه لایحه پیشنهادی از دولت و تصویب در مجلس و دولت) می شود.