به گزارش خبرنگار زمین نامه، ایران به عنوان کشوری معدن خیز در دنیا شناخته می شود و از سنگ آهن و مس گرفته تا طلا و اورانیوم، در این سرزمین وجود دارد. با وجود آنکه فعالیت های معدنی در ایران ریشه ای چند 10 ساله دارد و کارهای بزرگی نیز در زمینه پی جویی، اکتشاف، استخراج و فراوری انجام شده، اما کارشناسان و فعالان معدنی هشدار می دهند روند فعلی به خصوص در حوزه اکتشاف مطلوب نیست و در صورت تداوم، کشور را در آینده ای شاید نه چندان دور با مشکل تامین مواد اولیه صنایع به خصوص سنگ آهن مواجه خواهد کرد. همچنین گفته می شود دستیابی به هدف تولید 55 میلیون تنی فولاد، بدون تغییر روند اکتشاف، شدنی نیست.
با وجود اینکه ایران جزو کشورهای غنی در حوزه مواد معدنی به شمار می رود، ضعف اکتشاف اجازه بهره برداری حداکثری از این نعمت خدادادی را نمی دهد.
زمین نامه در گزارش های قبلی، موانع موجود بر سر راه توسعه اکتشاف از جمله عدم تولید و البته عدم انتشار داده های اکتشافی صحیح را برشمرد. در گزارش امروز اما نگاهی انداخته ایم به نمودار روند اکتشاف در ایران طی حدودا 10 سال گذشته (حدفاصل 1392 تا 1401).
طبق این نمودار که ماخذ آن "طرح جامع فولاد" است، متراژ اکتشاف در ایران طی سال 92 حدود 175 هزار متر بوده اما در سال 93 به بالای 200 هزار متر رسیده است.
در سال 94 متراژ اکتشاف در کشور باز همخ به زیر 200 هزار متر رسیده اما از متراژ سال 92 بالاتر بوده است. اوضاع اکتشاف در سال 95 بدتر شده، به نحوی که متراژ اکتشاف تنها کمی بیش از 100 هزار متر بوده است. طی سال 96 متراژ اکتشاف در ایران اندکی بالا رفته (زیر 125 هزار متر)، اما در سال بعد دوباره نزول کرده است. نمودار موجود نشان می دهد کمترین میزان اکتشاف در دهه تحت بررسی به سال 97 مربوط می شود، موضوعی که شاید بی ارتباط با آغاز تحریم سنگین ایران از سوی آمریکا و دیگر کشور در این سال نباشد.
این در شرایطی است که نمودار منتشره نشان می دهد متراژ اکتشاف از سال 98 تا 1401 همواره صعودی بوده است. بر این اساس، طی سال 1401 متراژ اکتشاف در کشور به 300 هزار متر رسیده است.
با وجود روند صعودی که در نمودار اکتشاف حدودا یک دهه گذشته به چشم می آید، مقایسه با دیگر کشورها نشان می دهد ایران همچنان از شرایط مطلوب در این حوزه دور است و کماکان خطر کمبود مواد معدنی داخلی در آینده ای شاید نه چندان دور، وجود دارد.
مواردی مانند فقدان یا عدم انتشار داده های اکتشافی، بلوکه شدن محدوده های معدنی و تعارضات نهادی سازمان های مرتبط از جمله مهمترین چالش هایی هستند که سر راه توسعه اکتشافات معدنی در ایران وجود دارند و با رفع یا تعدیل آنها می توان روند اکتشاف را بهبود داد.
