این در شرایطی است که به‌دلیل انتظارات تورمی و نوسان نرخ ارز چشم‌اندازی برای ثبات یا کاهش قیمت‌ها در بازار دیده نمی‌شود.
نیمسال نخست در حالی با روند نزولی تولید خودرو، نوسان قیمت در بازار آزاد و بهبود سرعت واردات به پایان رسید که به نظر می‌رسد در نیمسال دوم شرایط متفاوتی در تولید، قیمت و واردات رقم خواهد خورد. طی نیمه ابتدایی امسال، تولید خودرو به سه دلیل اصلی، شامل عدم تخصیص ارز (تا اواسط تیرماه)، کمبود نقدینگی (به دلیل فریز قیمت) و بی‌برقی (در اواخر بهار تا اواخر مرداد)، روندی نزولی را طی کرد و نسبت به نیمسال مشابه پارسال افت کرد.

بازار خودرو نیز تحت‌تاثیر عوامل مختلف، به‌خصوص تحولات سیاسی و منطقه‌ای، قله‌ها و دره‌های مختلفی را تجربه کرد و ابتدا اوج گرفت اما در ادامه نزول کرد. در حوزه واردات نیز هرچند آمار کلی خودروهای وارد‌شده به کشور کمی بیش از ۲۲هزار دستگاه بود، اما به‌هر‌حال نسبت به سال گذشته سرعت بیشتری به خود گرفت. حالا این پرسش در ذهن مشتریان بازار خودرو ایجاد شده که چشم‌انداز خودرو در نیمسال دوم چیست و چه سرنوشتی انتظار تولید، واردات و بازار را می‌کشد؟

به دلایل مختلف، چشم‌انداز کلی نسبت به تولید و واردات خودرو در نیمسال دوم مثبت است، اما در مورد بازار، بیشتر پیش‌بینی‌ها بر پایه رشد قیمت و به تبع آن، کاهش قدرت خرید شهروندان استوار است. اینکه چرا با وجود چشم‌انداز مثبت در تولید و واردات خودرو، پیش‌بینی می‌شود قیمت در بازار آزاد بالا رود، دلایل غیرخودرویی دارد.

بازار خودرو طی به خصوص شش سال گذشته، بیش از هرچیزی از سوی انتظارات تورمی و قیمت ارز تحریک شده است. حتی در دورانی که تیراژ و عرضه خودرو نیز بالا رفته، باز هم «انتظارات» و «ارز» بوده که افسار بازار خودرو را به دست داشته است. به همین دلیل، پیش‌بینی می‌شود حتی با وجود بهبود تولید و واردات، منحنی قیمت خودرو در بازار آزاد روندی افزایشی داشته باشد.

بهبود تولید در نیمسال دوم
به اعتقاد کارشناسان و فعالان خودرو، طبق رویه سال‌های گذشته در نیمسال دوم معمولا تولید خودرو شرایط بهتری را نسبت به نیمسال نخست دارد؛ از همین رو گمان می‌رود امسال نیز همین اتفاق رخ داده و تیراژ افزایش پیدا کند. در نیمسال نخست، خودروسازان نیمی از فروردین (به دلیل تعطیلات نوروز) و بخشی از شهریور (به‌دلیل تعطیلات تابستانی خود) را از دست می‌دهند، اما در نیمه دوم سال چنین محدودیت‌هایی برای تولید وجود ندارد.

بنابراین یکی از دلایل بهبود تولید خودرو در نیمه دوم سال، نبود تعطیلات بلندمدت است. علاوه بر این، طی چند سال گذشته، خودروسازان با چالش بی‌برقی در روزهای گرم نیز مواجه بوده‌‌اند، مساله‌ای که به نوبه خود تولید را تحت‌تاثیر منفی قرار داده است. بی‌برقی، امسال نیز گریبان خودروسازان را گرفت و یکی از دلایل روند نزولی تولید آنها در نیمسال بود.

چالش‌های اصلی خودروسازان طی نیمسال نخست، کمبود نقدینگی و ارز بود که اولی ریشه در عدم اصلاح قیمت داشت و دومی به دلیل تخصیص ندادن ارز به خودروسازان (تا نیمه تیرماه) و تغییر مقررات ارزی بود. هرچند چالش نقدینگی همچنان وجود دارد، اما سه عامل کاهنده دیگر نیمسال نخست، تقریبا حل شده یا وجود ندارند؛ به همین دلیل چشم‌انداز تولید در شش ماه دوم، مثبت است.

حسن کریمی سنجری، کارشناس خودرو، در این مورد می‌گوید: در نیمسال نخست، تاخیر عمدی یا سهوی در ثبت سفارش قطعات خودرو، یکی از دلایل اصلی افت تولید بود؛ ضمن آنکه مقررات تخصیص ارز هم به ضرر خودروسازان و مونتاژکاران تغییر کرد. وی می‌افزاید: در کنار اینها، اصلاح نشدن قیمت نیز سبب شد نقدینگی لازم و کافی نصیب خودروسازان نشود و در نتیجه، تولید افت کند. کریمی با بیان اینکه تولید خودرو همواره در نیمسال دوم بهتر از نیمسال نخست است، تاکید می‌کند: بخشی از چالش ارزی خودروسازان در نیمه نخست سال حل شد و به نظر می‌رسد باقیمانده این چالش نیز به‌تدریج برطرف شود.

از طرفی، در نیمسال دوم برخی محدودیت‌های نیمسال نخست وجود ندارد، بنابراین در مجموع به نظر می‌رسد تولید خودرو در شش ماه دوم از نیمه ابتدایی سال پیشی بگیرد. این کارشناس در عین حال تاکید می‌کند تولید نیمسال دوم نسبت به شش ماه دوم سال گذشته بهتر نخواهد شد.

روند مثبت واردات
اما پرسش دیگر شهروندان درباره سرنوشت واردات خودرو در نیمه دوم امسال است. در مورد واردات نیز چشم‌انداز نیمه دوم سال مثبت است، مخصوصا با توجه به وعده ارزی دولت مبنی بر اختصاص یک‌میلیارد دلار ارز به واردات خودرو. در نیمه ابتدایی سال، بالغ بر ۲۲هزار دستگاه خودرو وارد کشور شد که همه متعلق به ثبت سفارش‌های سال گذشته بود.

با توجه به وعده ارزی دولت، فرض این است که در نیمه دوم سال، حداقل به اندازه نیمه نخست، خودرو وارد شود. البته اگر واقعا یک‌میلیارد دلار وعده‌داده‌شده اختصاص یابد، می‌توان بالغ بر ۵۰هزار دستگاه خودرو در نیمه دوم سال وارد کرد که بیش از دو برابر نیمسال نخست است.

بهبود واردات خودرو در نیمسال دوم در حالی است که به نظر می‌رسد واردات خودروهای کارکرده همچنان اجرایی نشود. هرچند در واپسین روزهای دولت سیزدهم در تابستان امسال، آیین‌نامه واردات خودروهای کارکرده ابلاغ شد، اما وزیر صمت دولت چهاردهم اعلام کرده این آیین‌نامه قابل‌اجرا نیست.

روند افزایشی قیمت در بازار
در نهایت، پرسش دیگر مشتریان خودرو که شاید اصلی‌ترین باشد، سرنوشت بازار خودرو در نیمسال دوم است. اینکه بازار خودرو در شش ماه دوم سال چه افت‌و‌خیزی خواهد داشت، بستگی به عوامل خودرویی و غیر‌خودرویی دارد که به نظر می‌رسد طبق روال چند سال گذشته، غیر‌خودرویی‌ها تاثیر بیشتری خواهند داشت.

در حال حاضر، شرایط منطقه‌ای به دلیل رویه‌ای که اسرائیل در پیش گرفته، بسیار ملتهب است و افکار عمومی بیم آن را دارند که جنگی گسترده در منطقه رخ بدهد و پای ایران نیز به آن کشیده شود. هرچه این تصور قوی‌تر شود، انتظارات تورمی بالاتر خواهد رفت و در نتیجه، قیمت ارز هم بالا می‌رود و این به معنای رشد قیمت در بازار خودرو است.

نکته دیگر، انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در آبان است که نتیجه آن می‌تواند بر انتظارات تورمی و قیمت ارز و به تبع اینها، قیمت خودرو تاثیر مثبت یا منفی بگذارد. این وسط البته رشد تولید و عرضه خودروهای داخلی و بهبود واردات نیز می‌تواند بر منحنی قیمت خودرو اثر بگذارد؛ اما نقش اصلی را انتظارات و ارز بازی خواهند کرد. از همین رو، پیش بینی کلی از بازار خودرو در شش ماه دوم سال، افزایشی است.

کریمی سنجری در این مورد می‌گوید: بعید به نظر می‌رسد بازار خودرو در شش ماه دوم با افت قیمت نسبت به نیمسال نخست مواجه شود. وی تاکید می‌کند: چشم‌انداز بازار خودرو در نیمه دوم سال افزایشی است. به گفته وی، بازار خودرو در رکود است چون مردم تصور واردات خودروهای کارکرده را دارند و این رکود در نیمه دوم سال نیز با توجه به اینکه قیمت بالا می‌رود و قدرت خرید کم می‌شود، بیشتر خواهد شد.
منبع: دنیای اقتصاد