در نخستین ماه پاییز سال جاری، ارزش افزوده بخش کشاورزی رشد ۱.۵درصدی، بخش نفت خام و گاز طبیعی رشد ۳.۷درصدی، گروه صنایع و معادن رشد ۳.۸درصدی و در نهایت گروه خدمات رشد ۳.۱درصدی را تجربه کرده است. با ورود به فصل پاییز و کاهش قطعی‌های برق‌، در ماه مهر گروه صنعت و معدن پس از دو ماه رشد منفی، رشد مثبت را تجربه کرده است. کارشناسان معتقدند آغاز مجدد قطعی برق در پاییز سال جاری می‌تواند رشد این گروه را مجددا به بازه منفی بازگرداند. در نهایت می‌توان گفت کاهش نرخ رشد فصلی از ۳.۲درصد در بهار به ۲.۲درصد در تابستان و ثبات نسبی این نرخ در مهرماه نشان می‌دهد که اثرات مثبت افزایش تولید نفت و گاز بر رشد اقتصادی در حال کاهش است.

اهمیت پایش رشد اقتصادی
بررسی آمارهای رشد اقتصادی برای سیاستگذاران، سرمایه‌گذاران و جامعه اهمیت بسزایی دارد، زیرا به‌عنوان یک شاخص کلیدی، تصویر واضحی از وضعیت اقتصادی کشور ارائه می‌دهد. این آمارها روندهای تولید، مصرف و سرمایه‌گذاری را آشکار می‌سازند و به دولت‌ها امکان می‌دهند سیاست‌های مناسب مالی و پولی را طراحی کنند. داده‌های رشد اقتصادی ابزاری استراتژیک هستند که دولت‌ها با استفاده از آنها می‌توانند تصمیم‌گیری‌هایی هوشمندانه در زمینه تخصیص منابع و سرمایه‌گذاری انجام دهند. این اطلاعات نشان می‌دهند کدام بخش‌ها در حال رشد هستند و کدام بخش‌ها دچار رکود شده‌اند.

علاوه بر این، رشد اقتصادی به صورت مستقیم بر سطح رفاه، اشتغال و درآمد تاثیر می‌گذارد. با تحلیل این آمارها می‌توان چالش‌های بالقوه مانند کاهش رشد در بخش‌های کلیدی یا نابرابری در توزیع منابع را شناسایی و برای آنها برنامه‌ریزی کرد. در‌نهایت می‌توان گفت بررسی این آمارها، نه‌تنها برای مدیریت بحران‌های اقتصادی ضروری است، بلکه برای دستیابی به توسعه پایدار و بلندمدت نیز حیاتی است. رشد پایدار اقتصادی به بهبود کیفیت زندگی و کاهش آسیب‌پذیری کشور در برابر شوک‌های داخلی و خارجی منجر می‌شود.

تصویر رشد پاییزی
بر اساس محاسبات مرکزی پژوهش‌های مجلس، رشد اقتصادی در مهرماه سال جاری نسبت به ماه مشابه در سال گذشته معادل ۳.۱ و رشد بدون نفت معادل ۳درصد بوده است. رشد اقتصادی در مهر‌ماه نسبت به شهریورماه سال جاری ۰.۵واحد درصد افزایش یافته است. با توجه به رشد اقتصادی مهرماه سال گذشته نسبت به شهریور ۱۴۰۲، احتمالا عواملی وجود دارد که موجب تحریک رشد اقتصادی در مهرماه می‌شود. رشد اقتصادی کشور در بهار سال جاری معادل ۳.۲ و در تابستان معادل ۲.۸درصد بوده است. با توجه به رشد ۳.۱درصد مهرماه می‌توان گفت رشد اقتصادی ایران با طی کردن یک روند کاهشی، تا حدودی به ثبات رسیده است.

تاثیر قطعی برق بر رشد صنعت
در ماه‌های گذشته، به‌خصوص در تابستان سال جاری، قطعی‌های مکرر برق به یکی از معضلات اصلی صنایع تبدیل شده بود. این مساله تولید صنایع را به صورت چشمگیری تحت‌تاثیر قرار داد و رشد گروه صنایع به صورت چشمگیری کاهش یافت. رشد گروه صنایع و معادن در مردادماه سال جاری منفی ۰.۴درصد و و در ماه شهریور منفی ۰.۳درصد بوده است. با ورود به فصل پاییز و کاهش قطعی‌های برق رشد صنایع نسبت به ماه‌ها گذشته افزایش یافت. در مهر‌ماه سال جاری رشد گروه صنایع معادل ۳.۸درصد بود و این گروه پرچمدار رشد اقتصادی مهرماه بود. با‌این‌حال با آغاز موج جدید قطعی‌های برق در پاییز سال جاری، احتمال آن وجود دارد که رشد این گروه در دو ماه دیگر پاییز کاهش یابد.

کاهش رشد نفتی
رشد گروه نفت و گاز طبیعی در بهار سال ۱۴۰۲ معادل ۱۶.۵درصد بوده که در فصل بعدی، یعنی تابستان همان سال، به ۱۷.۸درصد رسید. در تابستان سال جاری نیز رشد گروه نفت و گاز طبیعی دورقمی و معادل ۱۰.۳درصد بوده است. این در حالی است که رشد این گروه در مهرماه سال جاری به ۳.۷درصد رسیده است. نگاهی به گزارش مرکز پژوهش‌‌ها نشان می‌دهد که رشد اقتصادی بدون نفت در مهرماه ۱۴۰۳ معادل ۳درصد بوده که بسیار نزدیک به رشد کلی اقتصادی (۳.۱درصد) است. این نزدیکی نشان‌دهنده کاهش نسبی وابستگی به نفت در رشد اقتصادی کشور است، اما به معنای قطع کامل این وابستگی نیست.

در واقع بخش نفت و گاز همچنان یکی از محرک‌های اصلی اقتصاد است. اگرچه این رشد نسبت به ماه‌های گذشته کندتر شده، سهم نفت و گاز در تولید ناخالص داخلی هنوز قابل‌توجه است. بنابراین می‌توان گفت وابستگی اقتصاد به نفت نسبت به گذشته کمی کاهش یافته است، اما این روند هنوز به سطحی نرسیده که اقتصاد ایران را از آسیب‌پذیری ناشی از نوسانات نفتی محافظت کند. برای کاهش بیشتر این وابستگی، تنوع‌بخشی به منابع درآمدی و تقویت سایر بخش‌ها ضروری است.

رشد کشاورزی و خدمات
بر اساس اعلام بانک مرکزی، گروه خدمات در فصل بهار سال ۱۴۰۳ رشد ۱.۹درصدی را تجربه کرده است. در مهر سال ۱۴۰۳، ارزش افزوده این گروه نسبت به ماه مشابه سال قبل ۳.۱درصد رشد داشته است. بررسی‌ها نشان می‌دهد رشد بخش کشاورزی در مهرماه سال جاری به ۱.۵درصد رسیده که نسبت به شهریورماه کاهش یافته است. برآوردهای انجام‌شده بیانگیر آن است که در مهرماه تولید محصولات باغی، زراعی و دامی نسبت به ماه مشابه سال قبل به ترتیب ۱.۲، ۰.۵ و ۱.۵درصد افزایش یافته است. همچنین می‌توان گفت میزان بارش در مهرماه سال جاری کاهش ۲.۷میلی‌متری داشته که بر رشد گروه کشاورزی موثر بوده است. یکی دیگر از دلایل کاهش رشد گروه کشاورزی تغییر فصل است. با ورود به فصل پاییز رشد این گروه کاهش یافته و احتمالا در ماه‌های آتی نیز رشد این روند کاهشی خود را حفظ کند.

در نهایت می‌توان گفت در مهرماه سال جاری رشد گروه خدمات نسبت به مدت مشابه در سال گذشته ۳.۱درصد بوده است. در مهرماه بخش‌های حمل‌و‌نقل و انبارداری، عمده‌فروشی و خرده‌فروشی و املاک و مستغلات رشد مثبتی نسبت به مهرماه سال گذشته داشته‌اند. رشد گروه خدمات در مقایسه با شهریور‌ماه سال جاری افزایشی بوده است.
منبع: دنیای اقتصاد