این نسل اکنون با چالش پیچیده‌ای به نام "توازن بین کار و زندگی" روبروست. با افزایش انتظارات شغلی، رقابت شدید در بازار کار و تغییر نقش‌های جنسیتی، والدین نسل ایکس اغلب مجبورند ساعات طولانی‌تری را در محل کار سپری کنند. این امر به طور مستقیم بر زمان و کیفیت تعامل آن‌ها با فرزندانشان تأثیر می‌گذارد.

شکاف نسلی و چالش‌های عصر دیجیتال
یکی از چالش‌های اصلی که والدین نسل ایکس با آن روبرو هستند، شکاف نسلی با فرزندانشان، یعنی نسل زد، است. این شکاف ناشی از تفاوت‌های چشمگیری در ارزش‌ها، سبک زندگی و استفاده از فناوری است. نسل زد به ارزش‌هایی مانند تنوع، برابری، و مسئولیت اجتماعی اهمیت بیشتری می‌دهند و به صورت آنلاین بسیار فعال هستند. این تفاوت‌ها می‌تواند منجر به درک نادرست و ایجاد شکاف بین والدین و فرزندان شود.
علاوه بر این، گسترش فناوری و استفاده بیش از حد از تلفن همراه و شبکه‌های اجتماعی، چالش‌های جدیدی را پیش روی خانواده‌ها قرار داده است. حضور مداوم دستگاه‌های دیجیتال در زندگی روزمره، می‌تواند توجه اعضای خانواده را از همدیگر منحرف کرده و به کاهش تعاملات رو در رو منجر شود. همچنین، مقایسه خود با دیگران در شبکه‌های اجتماعی و فشارهای ناشی از آن، می‌تواند بر سلامت روان والدین و فرزندان تأثیر منفی بگذارد.

راهکارهایی برای بهبود تعاملات خانوادگی و کاهش شکاف نسلی:
برنامه‌ریزی دقیق و انعطاف‌پذیر: ایجاد یک برنامه هفتگی مشخص که زمان کافی را برای فعالیت‌های خانوادگی در نظر بگیرد و در عین حال به تغییرات ناگهانی نیز پاسخگو باشد.
ایجاد فضای بدون فناوری: تعیین زمان‌هایی در روز که تلفن همراه، تلویزیون و سایر دستگاه‌های الکترونیکی خاموش باشند و خانواده بتوانند بدون هیچ مزاحمتی با هم وقت بگذرانند.

ارتقای مهارت‌های ارتباطی
والدین باید به فرزندان خود گوش دهند، با احساساتشان همدلی کنند و به آن‌ها نشان دهند که با آنها اهمیت می دهند. ایجاد یک فضای امن برای گفت‌وگو و بیان احساسات، به تقویت اعتماد بین والدین و فرزندان کمک می‌کند.

استفاده هوشمندانه از فناوری
به جای اینکه فناوری مانعی برای ارتباط باشد، می‌توان از آن به عنوان ابزاری برای تقویت روابط خانوادگی استفاده کرد. برای مثال، می‌توان از تماس‌های تصویری برای ارتباط با اعضای دور خانواده استفاده کرد.

جستجوی حمایت اجتماعی
ایجاد شبکه‌ای از دوستان و خانواده که در شرایط مشابه قرار دارند، می‌تواند احساس تنهایی و انزوا را کاهش دهد.

توجه به سلامت روان
والدین باید به سلامت روان خود و فرزندانشان اهمیت دهند و در صورت نیاز به دنبال کمک حرفه‌ای باشند. استرس، اضطراب و افسردگی می‌توانند بر روابط خانوادگی تأثیر منفی بگذارند.
یادگیری از یکدیگر
والدین می‌توانند از فرزندان خود در زمینه فناوری و استفاده از ابزارهای دیجیتال یاد بگیرند و فرزندان نیز می‌توانند از تجربه و دانش زندگی والدین خود بهره‌مند شوند.

احترام به تفاوت‌ها
والدین باید تفاوت‌های نسلی را بپذیرند و به فرزندان خود اجازه دهند که خودشان باشند.

نقش سازمان‌ها و جامعه
سازمان‌ها نیز می‌توانند با ارائه سیاست‌هایی مانند انعطاف‌پذیری در ساعات کاری، ایجاد امکان دورکاری و حمایت از برنامه‌های خانواده‌محور، به والدین کمک کنند تا تعادل بهتری بین کار و زندگی برقرار کنند. همچنین، جامعه باید از طریق آموزش و فرهنگ‌سازی، به اهمیت خانواده و تقویت روابط خانوادگی توجه بیشتری نشان دهد.

توازن بین کار و زندگی برای والدین نسل ایکس یک چالش پیچیده است که نیازمند تلاش مشترک والدین، کارفرمایان و جامعه است. با استفاده از راهکارهایی مانند برنامه‌ریزی دقیق، ایجاد فضای با کیفیت، ارتقای ارتباطات و جستجوی حمایت اجتماعی، می‌توان روابط خانوادگی را تقویت کرد و خاطرات خوشی را برای فرزندان ایجاد کرد. همچنین، درک تفاوت‌های نسلی و استفاده هوشمندانه از فناوری، می‌تواند به بهبود تعاملات خانوادگی کمک کند.

دکتر آذین فتحی، روانشناسِ کودک و نوجوان