کاهش نرخ مشارکت اقتصادی، جمعیت شاغلان و نسبت اشتغال در سومین فصل سال جاری نشان می‌دهد که برخی افراد به‌دلیل ناامیدی از یافتن شغل به جمعیت غیرفعال پیوسته‌اند. بنابراین، کاهش نرخ بیکاری بهبود واقعی در وضعیت بازار کار را نشان نمی‌دهد.
در پاییز سال جاری، نرخ مشارکت اقتصادی با کاهش ۰.۵واحد درصدی نسبت به تابستان، به ۴۱.۲درصد رسید. این کاهش نشان‌دهنده افت تمایل جمعیت در سن کار برای مشارکت در فعالیت‌های اقتصادی است. ایران از نظر نرخ مشارکت اقتصادی، پس از افغانستان و عراق، پایین‌ترین جایگاه را در منطقه دارد. در این فصل، نرخ مشارکت مردان با ۰.۸درصد کاهش به ۶۸درصد و نرخ مشارکت زنان با ۰.۱درصد کاهش به ۱۴.۵درصد رسیده است. نرخ بیکاری نیز در پاییز با کاهش ۰.۳واحد درصدی نسبت به تابستان به ۷.۲درصد رسید. اما این کاهش نه به دلیل افزایش فرصت‌های شغلی در جامعه، بلکه به دلیل خروج برخی افراد از بازار کار و کاهش نرخ مشارکت اقتصادی بوده است.

همچنین، نسبت اشتغال که درصد افراد شاغل از جمعیت در سن کار را نشان می‌دهد، با ۰.۳درصد کاهش نسبت به تابستان سال جاری، به ۳۸.۲درصد رسیده است. در این مدت، تعداد شاغلان کشور ۲۰۷هزار نفر کاهش یافته و به ۲۴.۹۸میلیون نفر رسیده است. در بررسی بخش‌های اقتصادی، سهم اشتغال در خدمات و صنعت افزایش یافته و به‌ترتیب به ۵۲.۷ و ۳۳.۵درصد رسیده است، اما سهم کشاورزی با ۰.۸درصد کاهش، به ۱۳.۷درصد تنزل یافته که عمدتا ناشی از تغییر فصل و پایان دوره رونق کشاورزی است.

کاهش نرخ مشارکت اقتصادی
بررسی آمارهای مربوط به بازار کار در پاییز سال جاری نشان می‌دهد که نرخ مشارکت اقتصادی در سومین فصل سال جاری با کاهش ۰.۵واحد درصدی نسبت به تابستان سال جاری، به ۴۱.۲درصد رسیده است. نرخ مشارکت اقتصادی به درصدی از جمعیت در سن کار گفته می‌شود که در فعالیت‌های اقتصادی مشارکت دارند، یعنی یا شاغل بوده یا در جست‌وجوی کار هستند. این شاخص یکی از مهم‌ترین معیارها برای سنجش وضعیت بازار کار در یک جامعه است و اطلاعاتی درباره تمایل مردم به ورود به بازار کار و شرایط اقتصادی ارائه می‌دهد. مقایسه نرخ مشارکت اقتصاد ایران و کشورهای همسایه نشان می‌دهد که پس از افغانستان و عراق، ایران پایین‌ترین نرخ مشارکت اقتصادی را داشته است.

نکته قابل‌توجه این است که نرخ مشارکت اقتصادی ایران همچنان در سطحی پایین‌تر از همه‌گیری ویروس کروناست. نرخ مشارکت اقتصادی در پاییز سال ۱۳۹۸ معادل ۴۴.۳درصد بوده است. بررسی‌های جزئی‌تر آمارهای مربوط به نرخ مشارکت اقتصادی نشان می‌دهد که در سومین فصل سال جاری نرخ مشارکت اقتصادی مردان با کاهش ۰.۸واحد درصدی به ۶۸ درصد و نرخ مشارکت اقتصادی زنان با کاهش ۰.۱درصد نسبت به تابستان سال جاری به ۱۴.۵درصد رسیده است.

ناامیدی از یافتن شغل
در سومین فصل سال جاری نرخ بیکاری با کاهش ۰.۳واحد درصدی نسبت به تابستان سال گذشته به ۷.۲درصد رسیده است. با وجود آنکه نرخ بیکاری کاهش یافته اما با توجه به کاهش نسبت اشتغال و کاهش جمعیت اشغلان نسبت به تابستان سال جاری، می‌توان گفت کاهش نرخ بیکاری در پاییز سال جاری ناشی از کاهش نرخ مشارکت اقتصادی است. به عبارت دیگر برخی از افرادی که تا پیش از این در جست‌وجوی شغل مورد‌نظر خود بودند و در دسته بیکاران بودند، از یافتن شغل موردنظر خود ناامید شده و به جمعیت غیرفعال پیوسته‌اند.

در شرایطی که نسبت اشتغال افزایش یابد، می‌توان گفت کاهش نرخ بیکاری ناشی از افزایش فرصت‌های شغلی در جامعه بوده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد در پاییز سال جاری نرخ بیکاری مردان نیز با کاهش ۰.۲واحد درصدی نسبت به تابستان به ۵.۹درصد و نرخ بیکاری زنان با کاهش ۰.۵واحد درصدی نسبت به تابستان به ۱۳.۷درصد رسیده است.

کاهش جمعیت شاغلان
یکی دیگر از شاخص‌های مهم در تحلیل بازار کار یک کشور نسبت اشتغال است. نسبت اشتغال نشان می‌دهد چه درصدی از افرادی که در سن کار هستند، شاغل‌اند. با توجه به کاهش نرخ مشارکت اقتصادی در پاییز سال جاری، نسبت اشتغال نیز در مقایسه با تابستان سال جاری با کاهش ۰.۳واحد درصدی مواجه بوده و به ۳۸.۲درصد رسیده است.

در سومین فصل سال جاری نسبت اشتغال مردان با کاهش ۰.۶واحد درصدی به ۶۴درصد رسیده است. علاوه بر این، می‌توان گفت در این زمان نسبت اشتغال زنان بدون تغییر بوده و در سطح ۱۲.۵درصد باقی مانده است. در پاییز سال جاری بیش از ۲۰۷هزار نفر از جمعیت شاغلان کشور در مقایسه با تابستان سال جاری کاسته شده و جمعیت شاغلان به ۲۴میلیون و ۹۸۳هزار نفر رسیده است.

کاهش سهم کشاورزی از بازار کار
بررسی سهم اشتغال بخش‌‌های مختلف اقتصادی نشان می‌دهد که در پاییز سال جاری بخش خدمات همچنان بیشترین سهم از اشتغال کشور را به خود اختصاص داده است. در سومین فصل سال جاری سهم اشتغال در بخش خدمات با افزایش ۰.۶واحد درصدی نسبت به تابستان سال گذشته به ۵۲.۷درصد رسیده است. سهم اشتغال در بخش صنعت نیز در پاییز نسبت به تابستان سال جاری با افزایش ۰.۲واحد درصدی نسبت به تابستان سال جاری به ۳۳.۵درصد رسیده است.

بر خلاف دو گروه مذکور، سهم شاغلان در بخش کشاورزی در مقایسه با تابستان با کاهش مواجه بوده است. در پاییز سال جاری سهم شاغلان در بخش کشاورزی با کاهش ۰.۸واحد درصدی نسبت به تابستان به ۱۳.۷درصد رسیده است. می‌توان گفت کاهش سهم اشتغال در بخش کشاورزی مطابق روند سال‌های گذشته به دلیل تغییر فصل و پایان تابستان، دوره رونق کشاورزی است.
منبع: دنیای اقتصاد