در روزی که دلار و سکه عقب‌نشینی کردند، سیگنال‌های سیاسی، بورس را نیز به حرکت واداشت. شاخص اصلی این بازار با رشد بیش از ۱.۵درصدی دوباره وارد کانال ۲.۷میلیون واحد شد تا بیش از هزار و ۴۰۰میلیارد تومان پول حقیقی وارد گردونه معاملات سهام شود.
پروانه کُبره: دو سیگنال مهم به بورس تهران کافی بود تا نمایش متفاوتی از این بازار در روز شنبه رقم بخورد. در روزی که دلار به کانال ۹۱هزار تومان‌عقب‌نشینی کرد، بورس برای دومین بار کانال دومیلیون و ۷۰۰هزار واحدی را به دست آورد. ایران از روز چهارشنبه تا جمعه سه روز حساس و سرنوشت‌ساز را پشت سر گذاشت.

نشست سه‌جانبه معاونان وزرای امور خارجه چین، روسیه و ایران در پکن در حالی در روز جمعه برگزار شد که چهارشنبه هفته گذشته انور قرقاش، دیپلمات ارشد اماراتی، در نقش یک میانجی جدید، نامه دونالد ترامپ را تحویل مقامات ایران داد. هرچند تاکنون در خصوص جزئیات این نامه و نحوه واکنش مقامات ایرانی اطلاعات خاصی منتشر نشده، اما سخنگوی وزارت امور خارجه در مورد محتوای این نامه سرنوشت‌ساز اعلام کرده که نامه در حال بررسی است و پس از ارزیابی و بررسی‌های کامل درباره نحوه واکنش تصمیم‌گیری خواهد شد.

با وجود همه این ابهامات و با توجه به اینکه عباس عراقچی احتمال مذاکرات غیرمستقیم با آمریکا را رد نکرده است، بازارهای دارایی در نخستین روز کاری هفته همسو با این رخدادها حرکت کردند. دلار و سکه عقب‌نشینی کردند اما بورس صعود کرد و از رخوت روزهای قبل خود فاصله گرفت. کارشناسان بازار سهام می‌گویند از آنجا که بورس در مواجهه با ریسک‌های سیاسی دچار بیش‌واکنشی می‌شود، انتشار اخبار سیاسی حول محور مذاکرات هسته‌ای کشور با دقت از سوی سرمایه‌گذاران رصد می‌شود. آنها حتی ورود پول بیش از یک همت در روز شنبه پس از ۸ روز خروج مستمر سرمایه حقیقی، را هم به این موضوع مرتبط می‌دانند.

بررسی رفتار معامله‌گران یک روز پس از نشست سه‌جانبه معاونان وزرای امور خارجه چین، روسیه و ایران در پکن، نشان می‌دهد آنها احتمالا پیامی مثبت از رفت‌و‌آمدهای اخیر برداشت کردند.

در همین رابطه یک کارشناس بازار سرمایه به «دنیای اقتصاد» گفت: با توجه به اینکه مذاکره ایران با آمریکا نیازمند رویکردی دیپلماتیک و مسالمت‌آمیز است، سناریوهای بدبینانه حداقل در کوتاه‌مدت منتفی است. یعنی با توجه به وضعیت مخاطره‌آمیز منطقه و منافع همسایه‌ها، دیپلماسی مانع از تشدید درگیری میان ایران و آمریکا خواهد شد. این سناریو در روز شنبه و در حرکت بازارهای دارایی نمایان شد.

البته امر مذکور در قالب یک سناریوی خوشبینانه روی میز تحلیلگران قرار دارد؛ به‌ویژه اینکه مقام معظم رهبری در دو سخنرانی اخیر خود به‌صراحت انجام مذاکره با شروط آمریکا را رد کردند و رئیس‌جمهور نیز بر همین موضع تاکید کرده است. بنابراین در شرایطی که گمانه‌زنی‌ها از وضعیت پرونده هسته‌ای کشور به بالاترین درجه ابهام و حساسیت رسیده است، سرمایه‌گذاران نیز در شرایطی مبهم به سر می‌برند. بورس تنها سه روز معاملاتی تا پایان سال در پیش دارد و اخبار مثبت می‌تواند حداقل وضعیت شاخص کل را از منظر بازدهی در قیاس با رقبایش بهبود بخشد.

جمعه‌شب یک خبر مثبت دیگر نیز منتشر شد. بر اساس اظهارات محمد صدر، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، لوایح CFT (مقابله با تامین مالی تروریسم) و پالرمو (مبارزه با جرائم سازمان یافته فراملی) در کمیسیون مشترک مجمع تشخیص مصلحت نظام تصویب شده‌اند. پیش‌تر نیز بورس‌بازان به اخباری در این حوزه واکنش مثبت نشان داده‌ بودند. به نظر می‌رسد دو سیگنال مذکور بتوانند تا پایان هفته بازار سهام را سرپا نگه دارند.

بورس ۱۴۰۳ دچار جاماندگی مشهودی نسبت به دلار، تورم عمومی جامعه و بازارهای موازی شد. حال با حرکتی که در پایان سال آغاز شده، برخی کارشناسان معتقدند بازار سهام در ادامه مسیر و در صورت عدم ظهور شوک‌های جدید شاید بتواند در مسیر جبران جاماندگی خود از دیگر بازارها حرکت کند. نکته قابل‌توجه این است که بازار سهام در میان بازارهای دارایی از بیشترین پتانسیل رشد برخوردار است و با دلار کمتری ارزش‌گذاری شده است. پس در صورت کمرنگ شدن ریسک‌ها، نخستین بازاری خواهد بود که با اقبال عمومی همراه خواهد شد.

بورس در تنگنا
وضعیت بورس از ابتدای سال رو به وخامت گذاشت. حتی در اکثر مواقع نگرانی‌ها نسبت به پیشروی شرایط نامطلوب به سال بعد نیز افزایش یافته است. در روزهای آخر سال گذشته قیمت دلار آزاد در کانال ۵۹هزار تومان قرار داشت و کمتر کسی فکر می‌کرد در اسفند ۱۴۰۳ نرخ اسکناس آمریکایی به سطوح بالای ۹۰هزار تومان پرواز کند. این وضعیت در حالی است که چشم‌انداز مشخصی برای سقف رشد دلار غیررسمی نمی‌توان به تصویر کشید.

از سوی دیگر، ابهامات چندوجهی پیرامون وضعیت سیاست خارجی کشور سبب شده است سرمایه‌گذاران با احتیاطی مضاعف پول خود را وارد بازارهای کم‌ریسک کنند تا در صورت بالاگرفتن تنش‌های برون‌مرزی، به‌سرعت وارد فاز نقدشوندگی شوند.

در‌حال‌حاضر اهالی بازار سهام با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو هستند و نگرانی در خصوص خروج پول از تالار شیشه‌ای و کوچ آن به سمت بازارهای غیرمولد رو به فزونی است؛ آن هم در شرایطی که بنگاه‌های اقتصادی کشور روزهای دشواری را می‌گذرانند.

آنچه در این میان مهم است موضوع ناترازی انرژی دست و بال تولیدکننده‌ها را بسته است و بخشی از خطوط تولید عملا بین ۲ تا ۳ روز در طول هفته تعطیل هستند. قطعی برق و گاز که به عنوان پدیده‌ای شوم در خطوط تولید کارخانه‌ها ظهورکرده، خسارت جبران‌ناپذیری به پیکره بنگاه‌های اقتصادی وارد کرده است.

با توجه به وضعیت نامشخص ریسک‌های سیاسی و تداوم تحریم‌ها و همچنین رونق بازارهای موازی، به نظر می‌رسد بورس سال جدید را نیز مبهم و در راستای وضعیت متغیرها آغاز کند.

بازدهی بازار سهام از ابتدای سال تاکنون به حدود ۲۴درصد رسیده که بازدهی ضعیفی محسوب می‌شود. اگرچه کسب این بازدهی نسبت به عایدی ۱۲درصدی ۱۴۰۲ مطلوب‌تر به نظر می‌رسد، اما این موضوع را در گام نخست باید به تمرکز بازارهای دارایی بر اخبار مذاکره با آمریکا و تنش‌های برون‌مرزی گره زد.

همان‌طور که می‌دانیم تلاطمات حاکم بر صحنه سیاست خارجی کشور به طور مشخص وضعیت اقتصادی را نیز مورد هدف قرار می‌دهد. حتی دلایل برکناری وزیر اقتصاد از سوی نمایندگان مجلس، عدم کنترل تورم و سطوح بالای نرخ دلار آزاد مطرح شد که هر دو موضوع از تشدید ریسک‌های سیاسی و سناریوهای بدبینانه در این مسیر نشات می‌گیرد.

بورس تهران در هفته قبل و با پشت سر گذاشتن یک هفته منفی، نشان داد راه پرپیچ‌وخمی برای بازگشت به رونق در پیش دارد. اما آیا راهی برای عبور از این مسیر سخت و بازگشت به فاز صعودی وجود دارد؟

کارشناسان بازار سرمایه از ریسک سیاسی به عنوان ابرچالش بازار سهام یاد می‌کنند؛ ریسکی که به دلیل پیچیدگی‌های گوناگون و درهم تنیدن آن با سناریوهای متعدد حداقل در کوتاه‌مدت نمی‌توان تصویر دقیقی از آن به تصویر کشید. وضعیت دشوار بورس در سال ۱۴۰۴نگرانی های زیادی را به دنبال داشته است. از این‌رو ممکن است بازار سهام مورد ‌توجه فعالان بازار قرار نگیرد.

پیچ سخت
اما تکنیکالیست‌ها چه می‌گویند؟ در روز شنبه شاخص کل با واکنشی قوی نسبت به محدوده حمایتی رشد ۱.۵درصدی را تجربه کرد. از منظر تکنیکال شاخص کل بورس که از سقف ۱۹دی‌ماه سال جاری در یک کانال نزولی نوسان می‌کند، پس از برخورد به سقف این کانال در ۱۲اسفندماه از محدوده ۲میلیون و ۸۷۰هزار واحد روند کاهشی را طی می‌کند. این نماگر اکنون به خط میانی این کانال برخورد کرده است. این نقطه حمایتی، محدوده ۲میلیون و ۶۵۰هزار واحد است.

حمایت مذکور از آن رو به لحاظ فنی حائز اهمیت است که علاوه بر نقطه تلاقی خط میانی کانال با شاخص، نقطه تلاقی حمایت استاتیک با نماگر اصلی است. به همین دلیل انتظار می‌رود در روزهای آینده وضعیت بازار سهام بهبود یافته و شاخص کل حداقل تا محدوده ۲میلیون و ۸۵۰هزار واحد پیشروی کند.

برای عبور از سقف این کانال نزولی، تغییر اساسی در متغیرهای کلان اقتصادی و معادلات مهم سیاسی ضروری است. در غیر این صورت با تشدید تنش‌ها شاخص کل شاهد شکست این محدوده حمایتی خواهد بود. مقصد بعدی افت شاخص در این سناریو محدوده ۲میلیون و ۵۰۰هزار واحد است. این محدوده از آن نظر که P/E بازار را جذاب‌تر می‌کند، می‌تواند محل ورود پول‌های جدید باشد و زمینه را برای رشد بازار سهام فراهم کند.
منبع: دنیای اقتصاد