فردی را در نظر بگیرید که با تخصص خود می‌تواند در جامعه کار کند و زندگی آبرومندی برای خودش داشته باشد، بعد ما وی را مجبور کنیم نخ، خودش بریسد، لباس خودش بدوزد، دام خودش پرورش دهد، قصاب خودش باشد، گندم خودش درو کند، نان و پنیر و لبنیاتش را خودش درست کند و در یک کلام به زندگی ماقبل شهری با حداقل امکانات مجبورش کنیم و هر روز به وی بگوییم به امکانات داخلی خودش توجه کند‌ .اگر هم این فرد راهی را یافت که باز به تخصص خودش بازگردد، سرزنشش کنیم که چرا زندگی خود را شرطی می‌کنی؟ چرا آن را مشروط به کار کردن برای دیگران می‌کنی؟چرا توان خودت را نادیده می‌گیری؟ چرا امکانات داخلی خودت را نمی‌بینی؟ هر چقدر حرف و کلام این سرزنش‌کنندگان منطقی باشد، آنانی هم که به بازگشت ایران به اقتصاد جهانی و نقش‌آفرینی آن مانند دیگر کشورهای معمول جهان خرده می‌گیرند، معقول سخن می‌گویند!

هربار که مذاکره‌ای صورت می‌گیرد و انتظارات مثبت می‌شود، فقط قرار است اقتصاد ایران به حالتی که باید باشد، بازگردد. وضعیت فعلی منفک‌شده و تحریمی استثناست. آنانی که اقتصاد ایران را از قاعده‌ای که باید در آن می‌بود، جدا کرده‌اند، آن را شرطی کرده‌اند، نه آنانی که می‌خواهند آن را به شرایط عادی مانند سایر کشورهای جهان بازگردانند.

آن‌چنان اقتصاد ایران از دنیا جدا شده که با یک جلسه دو ساعته و امید به ارتباط مجدد با ایالات متحده و دیگر کشورهای نقش‌آفرین در اقتصاد جهانی، کاری که فروش میلیاردها دلار از ذخایر بانک مرکزی نمی‌توانست انجام دهد، محقق و پول ملی طی چند روز ۲۰درصد تقویت شد. آیا درک این موضوع این قدر سخت است که باور کنید نیاز اول اقتصاد ایران، بازگشت به ریل جهانی است؟ آیا درک این موضوع این قدر سخت است که متوجه شوید مردم و فعالان اقتصادی از تصمیم‌گیرندگان سیاست خارجی چه چیزی را طلب می‌کنند؟ دیگر باید چه اتفاقی رخ دهد تا مطالبه مردم به شکلی چنین عیان آشکار شود؟

همه ما می‌دانیم، مشکلات اقتصاد ایران بیش از مساله تحریم‌هاست. اقتصاد دستوری، کسری بودجه، ناترازی انرژی و... هر کدام معضلاتی است که بدون رفع آن، توسعه‌یافتگی هدفی دور از دسترس خواهد بود. اما همه اینها در وضعیت عادی شدن شرایط سیاسی و بین‌المللی ایران می‌تواند به شکل مطلوب برطرف شود. با وجود تحریم‌ها و نبود سرمایه خارجی هنگفت، حتی اگر بتوان بخشی از مشکلات ساختاری را برطرف کرد و مردم تاب اصلاحات را داشته باشند، باز توسعه و رفاه و برطرف شدن عقب‌ماندگی از کشورهای همسایه رخ نخواهد داد.

دکتر پویا جبل‌عاملی، اقتصاددان

منبع: دنیای اقتصاد