در این ماه، نرخ دلار در حالی بازدهی ۱.۷درصدی را ثبت کرد که شاخص کل بورس با افزایش ارتفاع یک درصدی، از آن عقب ماند. نماگر هموزن بازار سهام با رشد بیش از ۸.۵درصدی صدرنشین بازدهی اردیبهشت بود و انواع سکه به‌جز سکه طلای طرح جدید نیز با بازدهی منفی این ماه را به پایان رساند. در اردیبهشت‌ماه، قیمت خودرو برای دومین ماه متوالی کاهشی بود.
علی قاسمی: با بازگشت امید به احیای روابط میان ایران و غرب در اواخر فروردین‌‌‌‌‌ماه، روند صعودی پرشتابی در پیش ‌روی بازار سهام قرار گرفت، با این‌حال همزمان با آغاز اردیبهشت، اظهارات ضدونقیض مقامات آمریکایی موجب اختلال در تداوم مذاکرات سیاسی شد. در این میان، شاخص‌کل بورس عمدتا روند پرنوسانی را به اهالی بازار نمایش داد، به‌طوری‌که بازدهی این نماگر، در دومین‌‌‌‌‌ماه سال، حدود یک‌درصد به‌ثبت رسید.

برخلاف نمادهای شــاخـــص‌‌‌‌‌ســـاز، شرکت‌های بنیادی با ارزش بازار کوچک‌تر میزبان خوبی برای جذب سرمایه‌های جدید شدند. عقب‌‌‌‌‌ماندگی نمادهای مذکور و رشد فراتر از انتظار برخی از صنایع، نظیر گروه‌های بانکی و خودرویی، موجب شد تا شاخص هموزن طی ماه میانی بهار، پیشتاز سایر بازارها باشد. نماگر ثانویه بورس طی این مدت، با افزایش ارتفاع ۸درصدی همراه بوده‌است که این رقم، شاخص مذکور را طی اردیبهشت‌‌‌‌‌، صدرنشین بازارها کرد. در ایستگاه دوم بهار، بازار سهام شاهد ارزش معاملات بیش از ۱۶همتی بود. این میزان، از اردیبهشت ۱۴۰۲ سابقه نداشته‌است، ضمن آنکه حدود ۷همت از گردونه معاملات خارج شده‌است. به‌‌‌‌‌رغم بهبود P/E بورس در اواسط بهار، این نسبت همچنان قدرت عبور از ۸واحد و تثبیت رونق را نداشته‌است. با این تفاسیر به‌نظر می‌رسد، در صورتی‌که بازار درخصوص نتیجه مذاکرات به شفافیت نرسد، نمی‌توان به آینده بورس امید داشت.

نقش پر رنگ عوامل سیاسی
بورس تهران به‌طور تاریخی نشان‌داده‌است که نسبت به ثبات متغیرهای اقتصادی و تصمیمات سیاسی، واکنش بزرگی را نشان خواهد داد. یکی از عوامل پررنگ در تصمیمات سرمایه‌گذاران بورسی، مسائل سیاسی به‌خصوص رویکردهای سیاست خارجه ایران است. بورسی‌‌‌‌‌ها پس از چندین سال، برای اولین‌بار در اواخر فروردین‌‌‌‌‌ماه شاهد مذاکراتی در راستای کاهش تنش‌ها میان ایران و آمریکا بودند. مذاکرات غیر‌مستقیمی که در ۲۳فروردین‌‌‌‌‌ماه در مسقط برگزار شد، بورس را وارد یک رالی قوی صعودی کرد. شاخص بورس طی این‌مدت موفق شد تا برای اولین‌بار از مرز ۳میلیون واحد عبور کند.

با این حال، طی اردیبهشت‌‌‌‌‌ماه روند نماگر اصلی بورس، به‌شدت تحت‌تاثیر اخبار پیرامون مذاکرات بود، به‌خصوص آنکه با وجود موفقیت‌‌‌‌‌آمیز‌بودن دور دوم و سوم مذاکرات، حواشی پیرامون به تعویق افتادن دور چهارم، نوسانات را در بازار افزایش داد، به‌طوری‌که مجددا به‌‌‌‌‌رغم شارژ ارزش‌ریال در‌برابر دلار آمریکا و کاهش نرخ دلار از ۱۰۶ به ۸۰هزار‌تومان، مجددا طی یک روند افزایشی، قیمت اسکناس آمریکایی از مرز ۸۵هزار‌تومان در نیمه اردیبهشت‌‌‌‌‌ماه عبور کرد. نوسانات شاخص‌کل همگام با مذاکرات سیاسی ادامه داشت تا جایی‌که در ۲۳اردیبهشت و پس از دور چهارم مذاکرات و نتیجه مطلوب آن برای دوطرف، شاخص بورس از مرز ۳.۲میلیون واحد عبور کرد،هرچند هنوز سرنوشت مذاکرات با زیاده‌‌‌‌‌خواهی‌‌‌‌‌های طرف آمریکایی نامعلوم است. شاخص اصلی بورس طی آخرین هفته اردیبهشت با کاهش‌‌‌‌‌های پی‌‌‌‌‌درپی تقریبا به محدوده اوایل اردیبهشت بازگشت، با این‌حال شاخص بورس، همچنان ۱۵درصد بالاتر از سطح ابتدای سال ‌قرار گرفته‌است.
با وجود همه عوامل فوق، به‌نظر می‌رسد بخشی از بازار برخلاف شاخص‌‌‌‌‌سازها روندی متفاوت را درپیش گرفته بودند. نمادهای کوچک و پرپتانسیل بازار که عمدتا از رالی اخیر جاماندند؛ طی اردیبهشت‌‌‌‌‌ماه با وجود همه حواشی سیاسی، بازدهی خوبی را کسب کردند. شاخص هموزن پس از ثبت یک افزایش ۱۰درصدی در فروردین‌‌‌‌‌ماه، موفق شد تا در دومین‌‌‌‌‌ماه سال‌با افزایش ۸درصدی در صدر بازارهای مالی و دارایی قرار گیرد. یکی از دلایل موثر بر رشد قیمت نمادهای کوچک و متوسط بازار را می‌توان به کاهش فاصله قیمت دلار توافقی و بازار غیر‌رسمی مربوط دانست. این اختلاف اکنون حدود ۲۰درصد است که مورد قبول تحلیلگران بورسی قرار گرفته‌است.

ریسک‌ها آمدند؟
به نظر می‌رسد همزمان با افزایش ریسک‌های سیاسی، مجددا مخاطرات اقتصادی به‌خصوص در حوزه انرژی، گریبان‌گیر صنایعی نظیر سیمان و فولاد شده‌است. در اردیبهشت بیش از ۱۰شرکت در این دو صنعت اعلام کردند؛ به دلیل قطعی برق خطوط تولید خود را محدود خواهند کرد. هرچند نرخ سیمان در بورس‌کالا با رقابت بالایی همراه شد و رشد بیش از ۱۰۰درصدی قیمت این محصول در بورس‌کالا، می‌توانست محرک صنعت باشد، اما بازار به این موضوع خوشبین نبود. طی اردیبهشت با رشد قیمت سهام در بازار، میانگین نسبت قیمت به سود یا P/E بازار به ۷.۷۳واحد رسید. این میزان در مقیاس ماهانه از شهریور۱۴۰۲سابقه نداشته‌است، با این‌حال همچنان بازار برای عبور P/E از مرز ۸واحد ناتوان است. به‌رغم آنکه سطح نرخ بهره در مقایسه با ابتدای سال، کاهش چشمگیری را تجربه‌کرده و به محدوده ۳۳درصد رسیده‌است، اما ریسک‌های سیاسی اجازه نخواهند داد تا بازار در فاز‌رونق بماند. همچنین قطعی‌‌‌‌‌های برق می‌تواند درآینده صنایع بورسی چالش‌هایی را ایجاد کند که قطعا بر صورت‌های مالی شرکت‌ها موثر واقع خواهدشد.

فرار حقوقی‌‌‌‌‌ها، رکود بازار
میانگین ارزش معاملات در اردیبهشت‌‌‌‌‌ماه حدود ۱۶همت به‌ثبت رسیده که رکود ۲۵ماه اخیر را شکسته است، با این‌وجود طی روزهای اخیر میانگین محرک ارزش دادوستدهای سهام در مقیاس کوتاه‌مدت به زیر میانگین‌های بلندمدت و میان‌مدت کشیده شده‌است که احتمالا سیگنال رکود را به بازار مخابره می‌کند. این درحالی است که با تحولات سیاسی چند روز اخیر و جذابیت قیمت دلار و صندوق‌های طلا، احتمال آنکه تقاضا مجددا به این ابزارها بازگردد بسیار زیاد است. بررسی‌‌‌‌‌ها نشان می‌دهد طی یک ماه اخیر حدود ۷همت از سرمایه حقیقی‌‌‌‌‌ها از بازار خارج شده‌است. این درحالی است که بیش از ۲هزار و ۳۰۰میلیارد‌تومان نیز از صندوق‌های مبتنی بر طلا خارج شده‌است. نابسامانی بازارها نیز در نهایت، بازی را به نفع صندوق‌های درآمد ثابت برگرداند. این صندوق‌ها در دومین‌‌‌‌‌ماه سال‌حدود ۱۷همت از نقدینگی حقیقی‌‌‌‌‌ها را جذب کرده‌اند.
منبع: دنیای اقتصاد