بازار سرمایه در هفتههای اخیر با ثبت رکوردهای تازه در شاخصها، بار دیگر به کانون توجه سرمایهگذاران بازگشته است. شاخص کل بورس تهران پس از عبور از حمایت ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار واحدی، با رشد قابلتوجهی همراه شد و بازدهی کوتاهمدت حدود ۵۸ درصدی را به ثبت رساند؛ رشدی که به گفته کارشناسان، بیش از آنکه حاصل هیجان مقطعی باشد، ریشه در متغیرهای کلان اقتصادی دارد.
به باور تحلیلگران، جهش نرخ ارز و تداوم تورم بالا در کنار منفی بودن نرخ بهره واقعی، انگیزه ماندگاری سرمایه در ابزارهای کمریسک را کاهش داده و بخشی از نقدینگی را به سمت بورس سوق داده است. در همین حال، افزایش نرخ دلار آزاد تا محدوده ۱۳۳ هزار تومان و دلار نیمایی تا حوالی ۷۲ هزار تومان، سودآوری اسمی شرکتهای صادراتمحور را تقویت کرده و اثر آن بهطور مستقیم در شاخص کل ـ که وابستگی بالایی به صنایع کالایی دارد ـ منعکس شده است.
کارشناسان بازار سرمایه تأکید میکنند که این رشد در همه صنایع یکسان نبوده است. صنایع دلاری همچون فلزات اساسی، پتروشیمی و معدنیها بیشترین بهره را از افزایش نرخ ارز بردهاند، در حالی که بسیاری از شرکتهای ریالی و مشمول قیمتگذاری دستوری هنوز نشانههای روشنی از بهبود پایدار عملکرد عملیاتی نشان نمیدهند. از این منظر، بخشی از رشد برخی نمادها ناشی از همحرکتی با شاخص و انتظارات تورمی ارزیابی میشود.
در کنار متغیرهای ارزی، سیاستهای اخیر دولت و وزارت امور اقتصادی و دارایی نیز بهعنوان عامل حمایتی بازار مطرح است. هدایت ارز به تالار دوم و انتشار اخبار مربوط به عرضه محصولات و فرآوردههای نفتی در بورس، فضای مثبتی را بهویژه برای گروه پالایشی ایجاد کرده و باعث افزایش اقبال به این نمادها شده است. همزمان، کاهش برخی محدودیتها مانند تعدیل حجم مبنا برای نمادهای کوچک و متوسط، میتواند به تحرک سهمهایی که در سالهای گذشته از رشد بازار جا ماندهاند، کمک کند.
با وجود این، تحلیلگران نسبت به انتظارات غیرواقعی از رشد بورس هشدار میدهند. مقایسه بازدهی بازار سهام با بازارهایی مانند طلا نشان میدهد که اگرچه شاخص کل هنوز از منظر دلاری فاصله معناداری با اوجهای گذشته دارد، اما رفتار سرمایهگذاران همچنان محتاطانه و متمایل به داراییهای پوششدهنده ریسک تورم است. از این رو، تداوم روند صعودی بورس بیش از هر چیز به کاهش ریسکهای سیستماتیک و ثبات در سیاستهای اقتصادی وابسته خواهد بود.
در مجموع، چشمانداز کوتاهمدت بازار سرمایه در صورت نبود اخبار منفی، مثبت ارزیابی میشود؛ هرچند فعالان بازار انتظار دارند رشد آتی با چرخش نقدینگی میان صنایع و نوسان در سرعت و شدت همراه باشد، نه صعودی یکدست و همزمان در همه گروهها.