اقتصاد ایران در یکشنبه ۳۰ آذر ۱۴۰۴، روزی پرخبر و پرتنش را پشت سر گذاشت؛ روزی که از سفره یلدای کوچکشده زیر فشار تورم آغاز شد و تا بودجه ۱۴۰۵، بازار طلا، بحران تولید، مالیات، انرژی و تنشهای جهانی ادامه یافت. مجموعهای از خبرها که تصویر روشنی از فشار همزمان بر معیشت، تولید و سیاستگذاری اقتصادی ترسیم میکند.
یلدایی که دیگر شیرین نیست
شب یلدای امسال برای خانوارهای شهری، بیش از هر چیز طعم تورم داشت. برآوردهای زومان نشان میدهد هزینه یک سبد حداقلی یلدا با جهش ۸۴ درصدی از ۹۵۶ هزار تومان در سال گذشته به حدود یک میلیون و ۷۶۰ هزار تومان رسیده است.
برخلاف انتظار، آجیل ستاره گرانی نبود؛ میوهها رکورد زدند. قیمت انار با رشد ۱۳۱ درصدی و سیب با افزایش ۱۱۰ درصدی، عملاً سفره سنتی یلدا را به کالایی لوکس برای بخشی از جامعه تبدیل کردهاند. این افزایشها در بستری رخ داده که تورم خوراکیها به ۶۶ درصد رسیده و کوچک شدن سفره مردم را به یک واقعیت روزمره بدل کرده است.
شبکه بانکی زیر فشار بحران
در سایه جنگ ۱۲ روزه، شبکه بانکی کشور نیز با یک آزمون جدی مواجه شد. گزارش بانک مرکزی نشان میدهد ۲۲ بانک در تهران افت عملکرد داشتند، اما در این میان بانک دی با رشد ۲۵۰ درصدی تراکنشها بهعنوان یک استثنا مطرح شد.
بانک سامان نیز با ثبت ۲۹ میلیون تراکنش بیشتر عملکرد قابل توجهی داشت، در حالی که افت شدید تراکنشها در بانکهایی مانند پاسارگاد و رسالت، ضعف زیرساخت دیجیتال آنها را عیان کرد. بانک ملی نیز با جذب بخشی از بار شبکه، مانع از اختلال گسترده در نظام پرداخت شد.
بیتکوین روی لبه پرتگاه؟
در بازارهای جهانی، بیتکوین با وجود نوسان در محدوده ۸۸ هزار دلار، زیر سایه هشدارها قرار گرفت. تحلیلگران «سنتیمنت» معتقدند خوشبینی افراطی کاربران شبکههای اجتماعی نشانه خطر است و میتواند مقدمه اصلاح سنگینتر باشد.
سناریوی افت قیمت تا ۷۵ هزار دلار تقویت شده و برخی تحلیلگران حتی از احتمال سقوط تا ۶۰ هزار دلار در نیمه نخست ۲۰۲۶ سخن میگویند. از منظر تکنیکال، حفظ سطح ۸۱ هزار دلار برای جلوگیری از ریزش عمیقتر حیاتی توصیف میشود؛ هشداری که با افزایش نرخ بهره ژاپن جدیتر شده است.
کوپن؛ بازگشت به گذشته یا مُسکن موقت؟
در داخل، احمد میدری وزیر کار، پیشنهاد بازگشت به سیستم کوپن را برای مهار نوسانات ارزی و تثبیت قیمت کالاهای اساسی مطرح کرد؛ راهکاری که به گفته او میتواند «دریاچهای از آرامش» ایجاد کند.
با این حال، کارشناسان تأکید دارند این سیاست در بهترین حالت آرامبخشی کوتاهمدت است و بدون درمان ریشهای تورم ساختاری و کسری بودجه، نمیتواند به ثبات پایدار منجر شود.
بودجه ۱۴۰۵ و صندلی خالی رئیسجمهور
در عرصه سیاستگذاری، خبر عدم حضور مسعود پزشکیان برای تقدیم لایحه بودجه ۱۴۰۵ به مجلس توجهها را جلب کرد. بر اساس اعلام یک منبع آگاه، رئیسجمهور تنها برای دفاع از کلیات بودجه در صحن حاضر میشود.
این اتفاق برای محمدباقر قالیباف یادآور خاطره تلخ سال ۱۳۹۹ است؛ زمانی که حسن روحانی در اوج کرونا از حضور در مجلس خودداری کرد.
تنش نفتی؛ آمریکا و ونزوئلا
در سطح بینالملل، آمریکا با توقیف سومین نفتکش ونزوئلا در دریای کارائیب، فشار بر دولت مادورو را تشدید کرد. این اقدام، همزمان با اظهارات تند دونالد ترامپ درباره گزینههای تهاجمیتر، بازار جهانی انرژی را وارد فاز جدیدی از نگرانی کرده است.
روز شلوغ طلا و سکه
در بازار داخلی طلا، ۱۴ کیلوگرم شمش طلا به ارزش ۲۵۲ میلیارد تومان در مرکز مبادله ایران معامله شد. میانگین قیمت هر شمش به حدود ۱۸ میلیارد تومان رسید.
همزمان، تحویل ۴۶۰ هزار قطعه سکه پیشفروش بانک مرکزی آغاز شد؛ اقدامی که میتواند بر رفتار بازار سکه در روزهای آینده اثرگذار باشد.
مالیات، تولید و هشدار دامداران
از اول دیماه، اجرای مرحله یازدهم مالیات بر ارزش افزوده آغاز میشود و مشاغل با فروش بالای ۱۴.۴ میلیارد تومان ملزم به صدور صورتحساب الکترونیکی هستند. سازمان امور مالیاتی تأکید دارد اصناف خرد فعلاً مشمول نمیشوند.
در همین حال، دامداران هشدار دادند یارانه نهادهها فقط ۳۰ درصد هزینه خوراک دام را پوشش میدهد و افزایش دستمزد، قطعی برق، خشکسالی و قیمتگذاری دستوری، تولید را به مرز زیان رسانده است.
بنزین کمتر، مصرف کنترلشدهتر
وزیر نفت در جلسه هیئت دولت اعلام کرد با اجرای طرح ساماندهی کارتهای سوخت، مصرف روزانه بنزین حدود ۹ میلیون لیتر کاهش یافته و مصرف از ۱۲۹ به ۱۲۰ میلیون لیتر در روز رسیده است؛ عددی مهم در شرایط ناترازی انرژی.
.gif)
